przysądzono część O. , do której rościł sobie prawo Ubisław z Dąbrowy, Maciejowi, bisku powi włocławskiemu. W 1393 r. przekazał biskup Henryk dziesięcinę z O. na rzecz ko ścioła włocławskiego. Około 1560 r. należało O. do Wojciecha Moszczeńskiego 10 łanów i 2 ogrodz. a przed r. 1793 wchodziło w skład powiatu i wojew. brzeskokujawskiego. Do okręgu domin. O. należy fol. Nizizna 1 dom i 16 mk. . Cały okrąg ma 153 mk. , 125 katol. i 28 protest. E. Cal. Ośno 1. wś, fol. i dobra, pow. nieszawski, gm. i par. Służewo, odl. 10 w. od Nieszawy, leży przy linii dr. żel. warsz. bydgoskiej, ma 174 mk. W 1827 r. było 26 dm. , 225 mk. Według regestr. pobor. z 1583 r. wś O. , w par. Służewo, była własnością Alberta Sziemikowskiego, posiadającego 4 łany, 2 zagrod. i 2 rzem. ; Lucyana Sziemikowskiego na 3 łanach i 2 zagrod. i Jana Sziemikowskiego z 4 łan. i 2 zagrod. Pawiński Wielkop. , II, 249. Obecnie fol. z attyn. Kaziu, wsią O. , Odolany, Aleksandrowo i Stawki, miał w 1855 r. rozl. dominialnej 1234 mr. gr. or. i ogr. mr. 978, łąk mr. 97, past. mr. 72, lasu mr. 46, nieuż. mr. 42; bud. mur. 12, z drzewa 3; płodozmian 15polowy. Oprócz powyższego fol. w skład dóbr Ośno wchodził fol. Stawki z obszarem mr. 642 i fol. Aleksandrów mr. 367, oraz Aleksandrówek mr. 33. Folwarki te w r. 1885 wydzielone zostały z obszaru dóbr. Wś O. os. 41, z gr. mr. 35; wś Odolany os. 11, z gr. mr. 280; wś Aleksandrowo os. 5, z gr. mr. 4; wś Stawki os. 13, z gr. mr. 12. 2. O. Nagórne, fol. , pow. nieszawski, gm. Wierzbie, par. Lubotyń, ma 76 mk. , 240 mr. ziemi dwor. i 7 mr, włośc. W 1827 r. było tu 13 dm. , 140 mk. 3. O. Nadolne, wś, fol. i dobra, pow. nieszawski, gm. Wierzbie, par. Lubotyń, odl. 56 w. od Nieszawy, posiada gorzelnię i wiatrak, 135 mk. W 1827 r. było tu 11 dm. i 59 mk. Dobra o. Nadolne lit. A B składały się w 1879 z fol. o. i Maryanki, wsi O. Nadolne, rozl. dominialna wynosiła mr. 546; gr. or, i ogr. mr. 414, łąk mr. 47, past. mr. 19, lasu mr. 35, nieuż. mr. 27; bud. mur. 5, z drzewa 8. Wś O. Nadolne os. 15, z gr. mr. 52. 4. O. Podleśne, fol. i wś, pow. nieszawski, gm. Wierzbie, par. Lubotyń, ma 106 mk. , 390 mr. folwarcz. i 15 mr. włościan. W 1827 r. było tu 9 dm. , 47 mk. Ośno, wś, pow. wągrowiecki, o 3 klm. na wsch. płd. , od par. i st. poczt. w Łopiennie, st. dr. żel. w Gnieźnie o 19 klm. Ma 10 dm. i 129 mk. 6 protest. ; większa posiadłość ma obszaru 273, 51 ha, z czystym doch. grunt. 3036 mrk. W r. 1463 sprzedaje dziesięcinę z O. Benedykt, pleban z Gądcza i Łopienna. W 1580 r. miał tam jeden z Jabłkowskich 4 1 2 łana i jeden łan spustoszały, Kozielski starszy 1 łan i 2 zagrody, a Kozielski młodszy 1 1 2 łana. W 1620 r. posiadał Mikołaj Latalski 1 łan osiadły i 1 pusty. Starostwo ośnickie ośnińskie według lustracyi z 1661 r. powstało ze starostwa stawiszyńskiego przez wydzielenie z niego wsi Laskowo, Ośno, Międzycboda i Chróścianka; opłacało ono 1771 r. 462 złp. 7 gr. 6 den. kwarty i 47 złp. hyberny, trzymał je wówczas Józef Skórzewski, kasztelanie przemęcki; później przeszło w ręce Moszczeńskich, którzy wiedli spory graniczne z sąsiadami około 1773 r. W 1793 r. miała je Hele na Moszczeńska, Nepomucen Mycielski i Józef Lachocki. E. Cal. Ośno, niem. Oschen al. Mundmansdorf, dok. Ossena, dobra ryc. w Pomezanii, pow. kwi dzyński, st. p. , tel. i par. ew. Rakowice, par. kat. Kwidzyn, 10 klm. odl, szkoła w miejscu. W 1868 r. 18 bud. , 8 dm. , 11 kat. , 144 ew, , gorzelnia parowa, młyn, hodowla bydła. Dodóbr O. należy także fol. Solany. Cały obszar obejmuje 890, 69 ha i to 668, 5 roli or. i ogr. , 70, 83 łąk, 66, 96 past. , 60, 28 boru, 19, 05 nie użytków, 5 07 wody; czysty dochód z gruntu 4621 mrk. W 1328 r. nadają Tomasz i Thyke z Białochowa w pow. grudziądzkim Belichow wsi Ośnu przywilej na 40 włók, z pra wem chełmińskiem. Sołtys dostaje 4 wolne włóki, trzecią część kar sądowych i prawo wy szynku; od reszty włók mają osadnicy czyn szować pół grzywny rocznie. Dokument ten potwierdzą r. 1391 biskup pomezański Jan ob. Cramer Gesch. d. Bisthum Pomesanien, str. 74. Już w tym roku przezwano dobra to Muntmisdorf ob. Kętrz O ludn. pols. , str. 185. Dawniej mieszkali tu Kospotowie Pa włowscy tamże, str. 204. Kś. Fr. Osnowa al. Osnowo, wś w płn. stronie pow. borysowskiego, pomiędzy siołami Wieśnińsk i Cerkowiszcze, ma 8 osad; miejscowość wzgó rzysta, lesista. A. Jel. Osnowo, wś, pow. chełmiński, st. p. , par. kat. i ew. Chełmna, 1 2 mili odl. , szkoła kat. Grubno, 783, 15 mr. obszaru. W 1868 r. 32 bud. , 9 dm. , 47 ew. , 44 kat. W pobliżu leży osada młyn. Trzy Wiatraki, niem. Osnowo Muehle. O. była własnością benedyktynek w Chełmnie. W 1589 r. zbudowano tu wiatrak. W 1603 r. umarło dwóch gburów na powietrze, ich posiadłości zamieniono na folwark. Wizytacya Potockiego z r. 1706 donosi, że tu przedtem było 5 gburów, ale w owym roku wś była pusta str. 102. W 1761 r. dawali gburzy 323 zł. czynszu. W końcu XVII w. był tu na dzierżawie niejaki Andrzej, rodem z Danii, który dostał się tu jako żołnierz we wojnie szwedzkiej. Po pokoju oliwskim ożenił się i osiadł w O. Żył świętobliwie; odbywał pielgrzymkę do Rzymu, Baru i Komposteli. Potem zajął pustelnię na górze przy kaplicy ś.

Ośno

Osnowa

Osnowo