Wodzek powstała z wymowy ludowej Wosiek, nazwę zaś niemiecką Wodek wprowadzono w najnowszych dopiero czasach. E. Cal. Osiek 1. niem. Hennersdorf, 1250 Ossech, 1288 Villa Henrici, 1352 Osseck, wś, pow. olawski, odl. 1 milę na połud. od Olawy Posiada kościół par. katolicki, szkołę katol. , warsztaty tkackie, licznych rzemieślników. W 1842 r. było tu 131 dm. , sołtystwo, 880 mk. 14 ewang. . Hodowla owiec i bydła. Do O. należy Kamienny młyn, os. młyn. nad Odrą, Wś ta była własnością kapituły wrocławskiej, następnie rządowa. 2. O. , folw. do Sterzendorf, pow. namysłowski. 3. O. , grupa domów w Dąbrowie, tenże powiat. 4. O. , niem. Oschiek, wś i fol. , pow. wielkostrzelecki, par. Rozmierz. Ludność katolicka, szkoła katol, kuźnice żelazne. Do O. należą młyny Kazik i Piosker. 5. O. Wielki i Mały, niem. Ossig Gross i Klein, wś i fol. , pow. mielicki, par. katol. Powicko, par. ewang. Straburek Frachenberg. O. Wielki ma szkolę ew. od 1770 r. , szkołę katol. , folwark, sołtystwo. W 1842 r, , 46 dm. , 402 mk. 125 ewang. . Do O. należy przyległość Jamnik z wiatrakiem. O. Mały, miał w 1842 r. folw. , 27 dm, , 287 mk. 44 ewang. . Należał do niego Mielcuch Schaetzke, wielka gorzelnia i browar. Br. Ch. Osiek 1. niem. Kommerau, dok. Ossek, wś, pow. świecki, st. poczt. i kol. Warlubie, par, kat. Bzowo 1 4 mili odl. , ew. Grupa, szkoła ew. w miejscu; 1311, 71 mr. obszaru. W 1868 r. 33 bud. , 18 dm. , 150 mk. , 34 kat. , 76 ew. W zachod. stronie wsi, pomiędzy O. a stokami wzgórz nadwiślańskich i o paręset kroków od zabudowań wiejskich, znajduje się nie wielka i na oko prawie niepostrzeżona wyniosłość, na której leży dzisiejszy cmentarz tej wsi. Od połudn. strony tego cment. najwięcej wyniosłą część wzgórza zajmuje cmentarzysko grobów skrzynkowych. Cmentarzysko osieckie ze wszystkich znanych tego rodzaju cmentarzysk Prus Zach. ma położenie najniższe i jest jedynem, jakie leży w nizinach doliny przywiślańskiej. W rozkopanych grobach znaleziono popielnice rozmaitej wielkości, koloru czerwonego i czarnego. Wewnątrz popielnic znaj dowały się kółka z drutu bronzowego, widocznie szczątki zausznic, paciorki szklane koloru błękitnego i paciorki gliniane. W innym grobie były urny koloru czarnolśniącego, a w części żółtawoszarego. Jedna z nich była twarzowa. ozdobiona zausznicami z drutu bronzowego. W piasku tego grobu znaleziono szczypczyki bronzowe z uczepionem do nich kółkiem ob. Objaśn. do mapy archeol. Prus Zach. przez Ossowskiego, str. 39. Za czasów krzyżackich należał O. najprzód do komturstwa pokrzywińskiego, potem do grudziądzkiego a przez pewien czas do świeckiego ob. Ein Pommer. Herzogthum von Wagner, II, str. 71, 2. O. , niem. Ossiek, dok. Osszek i Ossek, Mossegg, Musegk i Messeck, wś włośc. z kat. kośc. par. i ze st. poczt. , nad jez. Kalębą, pow, starogardzki, odl. 4 1 2 mili od Starogardu, 36 klm. od Kwidzyna. W 1868 r. 22 gburs. posiadeł i 26 zagród, 2213 58 mr. obszaru, 771 mk. , 705 katol, 50 ewang. , 6 żydów, 95 dm. W 1879 r. zaś 115 dm. , 178 dym. , 851 mk. ; par. ew. Skurcz, szkoła kat. w miejscu. Mieszkańcy trudnią się rolnictwem i rybołóstwem. Par. osiecka została erygowana dopiero roku 1864 przez bisk. Marwicza. Kościół, p. wezw. św. Rocha, zbudowany w 1866 r. Tutejsze bractwo trzeźwości zostało założone także w 1866 r. Patronat przysługuje biskupowi. W skład parafii wchodzą Osiek, Markocin, Wierzbiny, Skorzyn, Szlaga, Kasparus, Suchabrzeźnica. Błędno, Łuby, Dębiagóra, Trzebiechowo, Radogoszcz, Karszynki, Pieczyska, Kalęba, W. i M. Wycinki, Wymysłowo, Jaszczerz, Konotopie, Okarpiec, Przewodnik, Jeżewnica, Stary i Zamkowy Jasieniec, Jaszczerek. Igrzyska, Ciemnylas, Montasek, Grabowagóra, Bliźawy i Reszyce. W 1866 r. 2207 dusz, 1340 komunikantów, zaś w 1885 r. 3092 dusz. Paraf. tutejsza należy do dekanatu nowskiego. O. miał dawniej swój gród warowny, położony na małej wyspie w jeziorze Kalęba zwanem; pobudowali go tu Krzyżacy. Po raz pierwszy wspominają o nim źródła r. 1438 i 1440. O. należał wtedy do komturstwa świeckiego. Za czasów Rzpltej mieszkali w nim osieccy starostowie. Dziś pozostały już tylko nieznaczne ruiny; plan sytuacyjny, o ile się dał odgadnąć, podał budowniczy Heise w dziele Bau und Kunstenkmaeler des Kr. Pr. Stargard Gdańk, 1885, str. 191. O tutejszej kaplicy zamkowej pisze wizyt. Rozdrażewskiego z 1583 r. str. 263, że się znajdowała nad bramą, którą się wchodziło do zamku, w ołtarzu był umieszczony obraz, darowany przez panią starościnę Wojanowską. Za życia jej męża, zwolennika reformacyi, kaplica osiecka znajdowała się przez wiele lat w ręku inowierców. Dopiero w lipcu r. 1596 przybył tu bisk. Rozdrażewski osobiście ze Skurczą ażeby ją odebrać, poświęcić i katolikom znów oddać. Później o niej już nic nie donoszą akta kościelne. Musiała jednak razem z zamkiem podupaść, bo około 1702 r. zbudowano nową kaplicę p. w. św. Rocha, dalej za zamkiem na cmentarzu, tam gdzie dziś stoi nowy kośc. paraf. ob. Utracone kościoły przez Fankidejskiego, str. 270. Za czasów Fryderyka W. rozebrano zabudowania zamkowe i materyału tego użyto do nowych koszar w Starogardzie. Według taryfy poborowej z roku 1648 należały do sstwa osieckiego Skurcz, Osiek, Mirotki, Grabowo, Wielbrandowo, Gą

Osiek

Osiek