rząd gminny, do którego należą mko O. , wsie Rzepińce, Kadyowce, Frydrowce, Parajawka, Przewrocie, Kizia, Załucze, Niwerka, Podfilipie, Dobrawola, Puklaki, Berezanka i Piatniczany, rasem 14 starostw, 1660 osad, 9533 włościan, 4334 męż. , 5199 kob. ; ziemi włościan. 9401 dzies. ornej 8395, wypada więc na 1 włośc. 0, 92 dzies. Oprócz tego w obrębie tej gminy zamieszkuje 3882 osób innych stanów 1936 męż. i 1946 kob. , ziemi do nich należącej i rządowej 10, 118 dz. ornej 3961. Obszar więc całej gminy obejmuje 19, 519 dz. , z ludnością 14, 702 dusz. Mko O. otoczone jest pięcioma przedmieściami al. przysiołkami Krzywda, Kutrubówka, Sakówka, Sałaska i Swinna. Parafia katol. , dek. kamienieckiego, ma 2059 wiernych. Do parafii oprócz mka O. z przedmieściami należą wsie Burakówka, Burty, Huków, Frydrowce, Kadyowce, Kociubijów, Krasnostawce, Łobok, Maryanówka, Piatniczany, Przewrocie, Rzepińce, Teklówka i Żerdzie. Przez kogo i kiedy Orynin założony został niewiadomo W XV w. był on siedzibą starożytnego rodu Kierdejów; oni to fundowali teraźniejszy kościół, a Grzegorz, podkomorzy ziemski pod. , zapewne syn Hryćka Kierdeja, kaszt. lwowskiego, a potem wojewody podol. 1461, kościół ten funduszem uposażył. Stanisław Kierdej, wojski kamieniecki, otrzymał od króla w 1506 r. potwierdzenie dawnych swobód i prawo pobierania mostowego od wozu z towarem i od wołu na sprzedaż pędzonego po 4 denary. Niesiecki wspomina, że O. należał następnie do Floryana Piaseckiego h. Janina, córki którego Potocka i Jacimirska otrzymały go w posagu t. VII, str. 280. W 1587 r. stał tu obozem Stanisław Tarnowski, kaszt. sandecki, strzegąc granic od Turków i Tatarów. W tym celu w 1618 r. znaczne tu ściągnął siły Stanisław Żółkiewski, hetman w. kor. Acz piękne i liczne było wojsko czytamy w dziejach Zygmunta III, składały je prywatne możniejszych hufce. Zbarascy, Sieniawscy, Kalinowscy, wzbraniali się pułki swoje z hetmańskimi połączyć i osobny szyk, osobne obozy trzymali, ztąd wódz, widząc jak mało jego rozkazy były cenione, w nieczynności zostawał. Jak inni, stał Tomasz Zamoyski, wwoda kijow. , z 3000 ludu swego na miejscu osobnem. Po kilkakroć uderzali nań Tatarzy, słabły już pod przemocą nieliczne hufce, Żółkiewski nieporuszenie na walkę patrzał i ledwie w ostatnim już upadku dał się ubłagać, że mu kilkuset strzelców na pomoc przysłał. Niech się nauczy młodzieniec, mówił hetman, najprzód słuchać starego wodza, a potem sam rozkazywać. Pamiątką dnia tego, jak również częstych utarczek z Kozakami i Tatarami w czasie żwanieckiej wyprawy za Jana Kazimierza, jest mnóstwo mogił otaczających O. , osobliwie w stronę ku Kupinowi. Około 1780 r. było tu aż 6 właścicieli, przyczem mko miało 73 dm. w mieście, 172 dm. na przedmieściach. W ostatnich czasach było własnością Jaszowskich, od których nabyli teraźniejsi właściciele Sadowscy. Orynińska jurydyka posiadała 120 mk. i 96 dzies. ziemi. Ob. Arch. J. Z. R. cz. I, t. 4 261, 262; cz. II, t. 1 143, 248; cz. III, t. 1 403; cz. V, t. 1 298 i 407. Dr, M. Orynińska Słobódka, niedaleko rz. Smotrycza, pow. kamieniecki, tuż pod Oryninem, dokąd należy parafia, leży przy drodze z Orynina do Krasnostawiec i ma 62 dm. w 1868. Oryno, po lit. Urnis, jezioro w pow. wileńskim, leży nad nim mko Janiszki. Orys, potok, ob. Gielnica II, 551. Orysko, nazwa średniego biegu pot. Glińca, w obrębie gm. Ożomli, pow. jaworowski. Ob. Gliniec. Br. G. Orysupie, rzka, ob. Jewona, Oryszew, wś, fol i os. fabr. nad rz. Pisią, pow. sochaczewski, gm. i par. Szymanów, odl. 18 w. od Sochaczewa, 8 w. od stacyi dr. żel. warsz. wiedeń. w Rudzie Guzowskiej, a 3 w. na wschód od Guzowa. Posiada szkołę począt. ogólną, cukrownię akcyjną, 1254 mk. wś 280 mk. , fol. 234 mk. i osada fabr. 740 mk. , W 1827 r. było tu 36 dm. , 269 mk. Cukrownia tutejsza otwarta w 1849 r. , była własnością Rau a a następnie spółki akcyjnej. Wartość produkcyi wynosiła w 1876 r. 454, 807 rs. , w 1879 r. 724, 700 rs. a w 1880 r. 472, 698 rs. , przyczem pracowało 657 robotników. Fol. O. z wsiami O. , Drzewicz Stary i Nowy, rozl. w 1885 r. 385 mr. ; gr, or. i ogr. mr. 302, łąk mr. 69, nieuż. mr. 23; bud. mur, 6, z drz. 26; płodozmian 10polowy. Wś O. os. 38, z gr. mr. 425; wś Drzewicz Stary os. 35, z gr. mr. 64; wś, Drzewicz Nowy os. 28, z gr. mr. 538. Dobra Oryszew posiadały większy obszar, lecz w 1875 r. dopełniony został rozdział na części. Oryszkowce, rus. Oryszkiwci, z Kalinówką i Nahoryniem, wś, pow. bobrecki, 16 klm. na płd. płd. wsch. od Bóbrki, 12 klm. od sądu powiat. w Chodorowie, 5 klm. od urz. poczt. w Strzeliskach Nowych, 9 klm. od st. kol. w Boryniczach. Na płn. leży Berteszów, na płn. w3ch. Kniesiolo, na płd. wsch. Leszczyn, na płd. Łuczany, na płd. zach. Hołtowice, na zach. Jatwięgi. Środkiem wsi płynie potok, dopływ Boberki. Wchodzi z Kniesioła na granicę wsch. i płynie na małej przestrzeni od płn. na płd. , poczem skręca na zach. i tworzy na przestrzeni 1 1 2 klm. granicę od Leszczyna, w końcu zaś przepływa środek obszaru i wpada na granicy Hołtowie do Boberki, zwanej tu Sokołówką. W dolinie tego potoku leżą zabudowania wiejskie; na zach. od nich, blisko Jatwięgow, grupa domów Łęg Ług, zaś Orynińska Słobódka Orynińska Oryno Orys Orysko Orysupie Oryszew Oryszkowce