OruniaNowy Świat i Orunia nad Łostowicką drogą. Z jednej strony przecina wś szosa, z drugiej kolej tczewskogdańska. Oprócz tego dochodzi do Gdańska od 1878 r. kolei konna. Tutejsza agentura poczt. należy do 3ej klasy. W 1868 r. było tu 16 gbur. posiadłości i 246 zagród, obejmujących razem 4214, 20 mr. obszaru. Z 4198 mk. było 1412 kat. , 2765 ew. , 19 menon. i 2 żyd. Dm. 458. W 1885 r. było 5713 mk. Trudnią się głownie uprawą warzyw, które spieniężają w Gdańsku. Par. kat. Szotland. Tutejszy kościół ewang. , po spaleniu starego przez Rossyan w 1813 r. , został odbudowany w 1823 r. według planu Schinkla. W ołtarzu mieści się obraz farbami woskowemi na gipsie malowany. Przed reformacyą należał kościół ten do katolików, obsługiwali go podobno franciszkanie z Gdańska. Gdy klasztor przestał istnieć, przyłączono około r. 1552 tutejszy kościół jako filią do ś. Wojciecha Trudno jednak było katolikom utrzymać kościół, bo patronat posiadał luterski magistrat gdański, który narzucał swego predykanta. W r. 1584 oficyał ówczesny Mikołaj Mylonius nie mógł już tu odprawić wizytacyi. Z dawnych czasów zachował się podobno wielki ołtarz z obrazem Męki Pańskiej ob. Fankidejski Utracone Kościoły, str. 192. W 1338 r. nadaje w. mistrz Winrych V. Knipprode braciom Janowi, Grurico i Mikołajowi dobra ziemskie das gut czu der Oren na prawie chełmińskiem. Obszar ich wynosi 50 włók, z których każdą dziesiątą będą posiadali wolną, z kar pieniężnych będą pobierali trzeci fenig. Od każdej włóki czyn szowej mają płacić pół grzywny i po 2 kury i czynić tłokę przez 6 dni; biskupowi zaś będą dawali od każdej włóki pół wiardunka ob. Odpisy Dregera w Pelplinie, str. 58 60. W 1454 r. została O. spalona; w 1516 przer rwała tu Radunia groblę i zrobiła wielkie spustoszenie. W 1520 i 1577 r. zniszczyli Gdańszczanie całą wś; w 1744 r. mieściła się tu główna kwatera Rossyan, którymi dowodził Muennich. W 1807 r. wyrządziła powódź wielkie szkody, zaś w 1814 zrobił ztąd generał Rapp pomyślną wycieczkę, ale krótko po tem zniszczyli O. Prusacy ob. Brandstaeter Land und Leite d. Landkr. Danzig, str. 187. Piękny widok na gdańskie żuławy, nawet na Tczew i Malbork roztacza się z pobliskiego od wsi pagórka, zwanego po niem. ,, Hoene sche Hoehe. Orwidyszki 1. dwór, pow. rossieński, par. kołtyniańska, własność Kaszowskich. 2 O. , wś, pow. rossieński, par. wewirżańska. Orwieta, wś włośc, pow. święciański, w 3 okr. pol. , gm. Twerecz, okr. wiejski Orwieta, o 7 w. od gminy, 71 dusz rewiz. ; należy do dóbr skarbowych Dzisna. W skład okręgu Wiejskiego wchodzą wsie Jaciuny, Hudolewo, Szulgi, Ostrowszyki, Dworzyszcze, Łowmaki Dzietowszczyzna, Krauciszki, Żwiry, Małe Kukucie, Ryżki, Mieciany, Orwieta, Łukaszowo, Andrzejówka; folw. Kiryłow al. Kiszkinis, Zalesie, Janiszki i zaśc, Łotakiszki, Matutyszki i Audzienino, w ogóle 470 dusz rewiz. b. włościan skarbowych. Orwiny, potok w hr, liptowskiem, dopływ pot. Lupczanki. Orwistów, po żm. Arwistawas, wś pryw. i dwór nad rz. Abelą, pow. kowieński, par. Kiejdany, o 53 w. od Kowna; kaplica katol. Jezusa Chrystusa, drewniana, wzniesiona 1764 r. przez gen. Zabiełłę, z grobami rodziny Medekszów. Jestto jedna z najdawniejszych osad litewskich. Dwór O. nad rzką Abelą, własność w XVIII w. rodziny Dębskich, potem do 1863 r. rodziny Gintowtów. Inny dwór O. nad ruczajem Malec, z obszernym, pięknym, staroświeckim dworom, własność dawniej Zabiełłów a od 100 lat rodziny Medekszów. J. K. G. Orya, rzeczka w pow. władysławowskim, powstaje z kilku strumieni płynących od wsch. na północ Szak i łączących się powyżej wsi Mielnik. Płynie ku zach. przez Mielniki, Wieszupie i pod wsią Degiesie wpada z lewego brzegu do Jotyi. Długa około 15 wiorst na zwa z mapy hydr. . J. Bliz, Orya, jezioro w pow. kalwaryjskim, w dobrach Kalwarya, ma 153 mr. obszaru. Orya 1. fol. nad jeziorem t. n. , pow. kalwaryjski, gm. i par. Kalwarya, odl. od Kalwaryi 5 w. , ma 9 dm. , 55 mk. W 1827 r. był tu 1 dm. , 10 mk. Fol. ten wchodzi w skład majoratu Kalwarya lit. B. 2. O. , os. , pow. władysławowski, gm. Zyple, par Łuksze, odl. od Władysławowa 29 w. , 1 dm. , 2 mk. Oryńce, dawna nazwa wsi Horyniec, w pow. cieszanowskim. Orynin, w dok. Horynin, mko nad Źwańczykiem, pow. kamieniecki, o 15 w. na zach. od Kamieńca, okr. pol. Laskoruń, gm. Orynin, st. p. Kamieniec. W pięknem położeniu, lecz źle zabudowane, ma 442 dm. , do 2000 mk. , w znacznej części żydów, 736 dzies. ziemi włośc, 3188 dzies. dwors. Cerkiew p. w. św. Aleksandra Newskiego, wzniesiona w 1870 r. , uposażona 68 dzies. ziemi, ma 1910 parafian; kościół kat. św. Trójcy, murowany, w kształcie prostokąta, uposażony w 1474 r. przez Grzegorza Kierdeja, podkomorzego ziem podolskich. Dalej w O. znajduje się synagoga, 3 domy modlitwy żydowskie, szkoła wiejska. Pod względem handlowym i przemysłowym odbywają się w O. targi co tydzień oraz znajduje się gorzelnia parowa z aparatem Pistoriusza, zatrudniająca 10 ludzi, przerabiająca 23, 940 pudów i produkująca 1, 016, 141 stopni spirytusu; dalej browar, 2 młyny, cegielnia, 36 sklepów, 48 rzemieślników. W O. jest za Orwiny Orwidyszki Orwieta Orwiny Orwistów Orya Oryńce Orynin