lasu, 5, 55 nieuż. i 0, 26 wody; cz. doch. grunt. 3283 mrk. ; chów bydła i owiec. Z rąk Kiedrzyńskich przeszedł O. do Cetkowskich, w 1884 r. nabył tę wś Rychłowski za 300000 marek. E. Cal. Orpiszewo, u Długosza Rpiszewo, wś kość, okr. wiejski i fol. domin. , pow. krotoszyński, u źródeł strugi Orpiszewskiej, o 8 klm. na za chód od Raszkowa, kościół paraf. w miejscu, dawniej par. w Jankowie Zaleśnym, poczta w Roszkach, st. dr. żel. w Krotoszynie o 11 klm. W 1403 r. Wojciech Jastrzębiec, biskup poznański, ustanawiając mansyonarzy w ko ściele poznańskim, przekazał im między inne mi dziesięcinę z O. Według regestr. pobor. z 1579 r. wś Orpisewo, w par. Jankowo, miała 4 1 2 łanów, 9 zagród. , 2 komor. i 2 rzemiesln. Pawiński, Wielkop. , I, 120. Właścicielem czy dzierżawcą był około r. 1793 r. Kalkreut, generał kawaleryi, a następnie Woj ciech Huzarzewski, sędzia zadworny kamery bydgoskiej. Wś ma 75 dm. i 680 mk. ; w skład okręgu jej wchodzi osada Friedrichsfeld; cały okręg liczy 81 dm. i 617 mk. , t. j. 535 kat. i 82 prot. Fol. domin. , do klucza krotoszyńskie go należący, ma 9 dm. i 181 mk. ; z fol. Dużyn i Roszki ma obszaru 473, 73 ha, t. j. 426, 72 roli, 35, 52 łąk, 8, 76 pastw. , 2, 73 wody; czyst doch. grunt. 5046 mrk. E. Cal, Orpiszewska Struga, rzeczka, prawy dopływ Baryczy, bierze początek w Orpiszewie, w pow. krotoszyńskim, na zachód od Raszkowa, płynie od północy ku południowi, oblewa Świnków, Nabyszyce i Gliśnicę; tworzy staw przy pustkowiu Jędrzejewskiem, gdzie wchodzi do pow. odolanowskiego. Pod Chruszczynem łączy się z jeziorem Kuroch, z którego wypływa dwoma korytami i uchodzi w Odo lanowie. Długość biegu około 20 klm. E. Cal. Orpiszki, fol. , pow. oszmiański, o 3 mile od mka Dziewieniszek; własność Lenkiewicza. Orpowszczyzna, wś szlach. , pow. trocki, w 1 okr. pol. , o 33 w. od Trok, 2 dm. , 17 mk. katol. Orschen, wś, dobra i os. młyn. , pow. pruskoiławski, st. p. Landsberg, w lesistych górach Stablak. Dawniej była tu huta. Orsichau niem. , ob. Orzechowo. Orsicze al. Syszcyce, wś i dobra nad rzeką Ochówką, pow. rzeczycki, w 3 okr. pol. kalenkowickim, gm. krukowicka. Wś ma 37 osad pełnonadziałowych; cerkiew z 1795 r. , parafian około 600; paroch ma włókę gruntu. Dobra, niegdyś królewszczyzna w pow. mozyrskim, od połowy bieżącego stulecia dziedzictwo rossyjskiej rodziny Waninów, mają przeszło 116 włók, młyny, propinacya, gorzelnia. Miejscowość poleska, małoludna, łąk obfitość, grunta lekkie w kulturze. W 1717 r. z tej krolewszczyzny łącznie z Turowiczami płacono hyberny 165 złp. Vol. Leg. , VI, fol. 375. Orsk, mto pow. gub. orenburskiej, nad Uralem, o 265 w. od Orenburga, ma 5584 mk. , 2 cerkwie, bank, st. poczt. Pierwotnie przy założeniu w 1735 r. zwane Orenburgiem, po przeniesieniu zaś tego na teraźniejsze miejsce pozostałe zabudowania zamieniono na pograniczną twierdzę. Orski powiat ma na przestrzeni 37, 778, 3 w. kw. , 108, 504 mk. Orsocz, ob. Orszawce. Orsy al. Worsy, wś rząd. nad jez. Głuchem, pow. święciański, w 3 okr. pol. , o 47 w. od Święcian, 7 dm. , 75 mk. katol. Orsza, u latopisców ruskich Rsza, mto pow. gub. mohylewskiej, niegdyś mto pow. województwa witebskiego, leży po obu stronach Dniepru i wpadającej do niego w samem mieście rzki Orszycy al. Orszanki, pod 54 31 płn. szer. a 48 7 wsch. dłg. , o 76 w. ku płn. od Mohylewa, w takiej samej odległości od Witebska, a o 2 1 2 w. od st. Orsza, drogi żel. moskiewskobrzeskiej, przy szosie petersbursko kijowskiej. St. dr. żel. Orsza znajduje się pomiędzy st. Kochanowo i Osinówką, o 520 w. od Brześcia a 503 w. od Moskwy. Pod względem położenia topograficznego mto dzieli się na trzy części. Jedna z nich położona jest na lewym brzegu Dniepru, druga, najlepiej zabudowana, pomiędzy Dnieprem i Orszycą, trzecia zaś na prawym brzegu Orszycy. Pierwsze dwie części połączone są z sobą za pomocą przeprawy promem przez Dniepr, druga zaś z trzecią za pomocą stałego mostu na Orszycy. Położenie Orszy przedstawia prześliczną panoramę, zwłaszcza od strony cmentarza żydowskiego, znajdującego się na wyniosłym prawym brzegu Orszycy. Przez środkową część miasta przechodzi szosa kijowska. W 1880 r. było w o. 22 dm. murow, i 815 drewn. z tego 406 należących do chrześcian i 431 do żydów, 5025 mk. 2606 męż. i 2419 kob. , w tej liczbie 1321 prawosł. , 220 katol. i 2484 żydów. Dalej znajdują się w O. 3 cerkwie, z których dwie murowane, monaster męski Pokrowski z murow, cerkwią, kościół kat. murow. , synagoga drewn. , 10 domów modlitwy żydowskich, z których 1 murow. ; 77 sklepów murow. i 96 drewn. , 5 zakładów naukowych, mianowicie szkoła duchowna 8 nauczycieli i 74 uczniów, szkoła miejska 3kla8. przekształcona w 1878 r. ze szkoły powiatowej w 1883 r. 5 nauczycieli i 103 uczniów, szkoła paraf. , założona w 1821 r. , z oddziałem żeńskim od 1865 r. 3 nauczających, 53 chłopców i 40 dziewcząt, pensya prywatna żeńska 2klasowa, założona w 1870 r. 40 dziewcząt i szkoła prywatna 2klas. dla dziewcząt żydowskich, założona w 1878 r. 2 nauczycielki i 31 dziewcząt. Poprzednio do 1822 r. utrzymywali w O. szkołę jezuici, którą, po ich skasowaniu, oddano pod

Orpiszewo

Orpiszewo

Orpiszewska

Orpiszki

Orpowszczyzna

Orschen

Orsichau

Orsicze

Orsk

Orsocz

Orsy

Orsza