ską doliną, nad którą od płn. zachodu wznoszą j się czubki lesiste Orszowiec 1134 mt. , Trościan 1235 mt. , Żołob 842 mt. , Łużany 769 mt. , a od płd. wsch. Pliszki 1038 mt. i Mohiła Ilsa 1066 mt. . Dolinka O. dotąd dzika, w Sławsku cokolwiek się rozszerza, ale nie traci charakteru górskiego. Tu zasila się od praw. brzegu potężnym dopływem, Sławskiem zwanym, a cokolwiek niżej brata się z Różanką i zwraca się na północ. Tak dochodzi do Tuchli i Hrebenowa, gdzie na praw. brzegu jego rozłożyła się obszerna i wyniosła grupa górska Żełemianka ze szczytami Żełemin 1177 mt. , Kodrawiec 1244 mt. , Neu Mudy 1261 mt. , Za Szeroką 1267 mt. Na zachód opada ta grupa ku dolinie O. , wznies. 510 mt. na płd. , a 485 na płn. krańcu wsi Hrebenowa. Na zachodnim, lewym brzegu O. , rozpostarło się również potężnie rozgałęzione gniazdo górskie lesiste z szczytami Na Kobyle 693 mt. , Kobylec 1026 mt. . Pod Kiczorą 984 mt. , Kreminny 1137 mt. i Kijowiec 1064 mt. . Wszystkie te działy górskie zasilają O. licznymi dopływami, z których ważniejsze od praw. brzegu są Sechła, Żełemianka, Dereszny, Hrebenowice i Świętosławczyk, a od lewego Jahistów, Kobylec, Suchy i Tokarczyk. Wkrótce dosięga osady Świętosława, należącej do Skola; tutaj przyjmuje od lew. brzegu pot. Orawę; ztąd wykręca się na płn. wsch. i zachowuje już ten kierunek po ujście; przepływa obszary Skola, następnie tworzy granicę gmin Synowódzka Wyżniego od zach. a Pobuka i Synowódzka Niżniego od wsch. . Wyłom ten poprzeczny, który tworzy o. , dopiero tuż przed ujściem nieco się rozchodzi. Od Świętosława zamykają wyłom jego od lew. brz. lesiste działy górskie z szczytami Korczanka 1180 mt. i Dobrzany 827 mt, ostatni płn. czubek, a od praw. brz. Syniak 781 mt. , Prebiczka 819 mt. , Klucz 927 mi, wreszcie Tyszownicki grzbiet kończy się czubkiem 428 mt. , tuż nad ujściem O. do Stryja z praw. brzegu. Ujście jest szerokie. Długość biegu wynosi 54 klm. Spad wód podają następujące liczby 1100 mt. źródła; 705 mt. przy wejściu do obszaru wsi Oporca; 648 mt. ujście Ławoczanki; 605 mt. na płd. krańcu wsi Sławska; 576 mt. u zach. stóp Wysokiego Horbu; 541 mt. ujście Hołowczanki; 523 mt. Tuchla, pod kościołem; 468 mt. ujście Orawy; 449 mt. Augustów; 421 mt. Demnia Dolna; 375 mt. ujście. Zabiera od obu brzegów same górskie i nagłe wody, które łomy skał z ciasnych debr znoszą na jego dolinę. Ze znaczniejszych dopływów prawych są Podolinczy, Chomiński, Zwir, Łukaszów, Sławsko, Różanka. Sehła, Żełemianka, Derszyn, Hrebenowiec, Świętosławczyk, Pawłów, Czudyłów i Kamionka; lewe zaś Zakuty, Ławoczanka, Ternowiec, Chmielowiec Szandrowiec, Topolski, Jalina, Hołowczanka, Jahistów, Kobylec, Suchy, Tokarczyk, Orawa i ZaDąbrowy. O. poczyna być spławnym od tartaku różanieckiego, przy ujściu Różanki do O. Wody gościnno bywają zazwyczaj o tym czasie co na Stryju, t. j. w czerwcu i z koń cem sierpnia, gdyż oba obszary wodne leżą w pobliżu siebie i jednym podlegają wpływom atmosferycznym. Czas żeglugi trwa zwyczaj nie półtora do dwóch dni do Synowódzka głębia 20 30 cmt. wystarcza już do spławu. Spławy składają się zwykle z 7 pni okrą głych razem zbitych; te ładują dopiero deska mi, gontami i tarcicami. Główną zawadą dla spławów jest kamieniste górskie łoże rzeki, które po każdej powodzi nowe zapory łomów skalnych przedstawia, jako też bardzo nagły spad, dla tego też idą spławy zaledwo na śre dniej wodzie. Okolica nad O. leśna i nieludna, gleba mało zdatna do uprawy. Leży też nad o. tylko 7 wsi i miasteczko Skole. Chów bydła i spław wyżywia głównie mieszkańców. Więcej osiadłe są brzegi Orawy, którą O. od lew. brzegu zabiera; uprawa roli sięga toż szerzej na jej obszarze, od Koziowy w góry aż po grzbiet karpacki. Wody O. przedstawiają krainę pstrąga od źródeł aż po Skole i krainę lipienia od Tuchli do Skola. Doliną tego po toku ciągnie się gościniec stryjski przez Synowódzko i Skole aż po ujście Orawy, ztąd doliną Orawy aż po wieś Orawę; tu przerzuca się do doliny Tucholki i Klimczanka na grzbiet karpacki i podąża przez Wereczkę do Munkaczowa na Węgrzech. Br. G. Oporów, w dok. Opporow, wieś, dawniej miasteczko, pow. kutnoski, gm. i par. Oporów. Leży o kilka wiorst od Żychlina a 8 w, od st. Pniewa, st. dr. żel. warsz. bydgoskiej, przy drodze bitej z Żychlina do Kutna. Posiada kościół par. murowany, szkołę początkową ogólną, starożytny zamek, 30 dm. , 233 mk. W 1827 r. było tu 32 dm. , 319 mk. Jestto starożytna osada, gniazdo Sulimczyków Oporowskich. Kościół paraf. istniał tu już zapewne w XIV w. Władysław z O. , bisk. kujawski a następnie arcyb. gnieźnieński, wzniósł w swem gnieździe rodowem, na kępie wodą oblanej, zameczek który dotąd przetrwał. Tu on często przebywał i tu życie zakończył 1453 r. W miejsce drewnianego kościoła wzniósł on murowany i osadził przy nim, na krótko przed śmiercią, sprowadzonych z Częstochowy paulinów. Zakonników tych miało być zawsze siedmiu, a jeden z nich spełniał obowiązki proboszcza. Prawdopodobnie tenże sam Oporowski postarał się o przywilej miejski dla swego rodowego gniazda. Lib. Ben. Łask. z początku XVI w. nazywa O. miastem oppidum. Mieszczanie ci, żyjący z uprawy roli,

Oporów

Oporów