skie, a kościół obrócono na pomieszczenie zbiorów i gabinetów naukowych. Parafia O. , dek. t. n. , 1869 r. miała 16, 431 katol. , 2546 ewang. , 695 izrael. Dek. opolski, dyec. wrocławskiej, miał w 1869 r. 40, 255 katol. , 5048 ewang. ., 790 izr. , 2 dyssyd. , w 10 parafiach Dembio, Groszowice, W. Chotorz, LigotaTurawa, Krasiejów, Opole, Raszowa, Szczedrzyk, Staniszcz, Tarnów. Opolski powiat, w górnym Szląsku, ma 25 1 2 mil kwadr. obszaru. Graniczy od wsch. z wielkostrzeleckim, lublinieckim i olesińskim, od płn. z kluczborskim i namysłowskim, od zach. z pow. brzeskim Brzeg i niemodlińskim, od płd. z prądnickim i kozielskim. Obszar powiatu przedstawia falistą wy żynę, przerzniętą przez dolinę Odry, mającą przecięciowo pół mili szerokości. Odra płynie w powiecie na długości 8 1 2 mil, poziom jej przy Opolu wznosi się 457 st. par. npm. Pod względem geologicznym spotykamy tu miej scami wapień muszlowy, formacyą jura pod Turawą i Dębiem, kredowe wzgórza wzdłuż brzegów Odry. Trzeciorzędne formacye w płn. i zachod. części powiatu, jako margiel i szare glinki. Wschodnie wybrzeża Odry przedstawiają potężne pokłady alluwialne i diluwialne. Obszar powiatu, obejmujący 559, 207 mr. , rozdziela się na 232, 123 mr. roli ornej, 21, 729 mr. łąk, 11, 544 mr. pastwisk, 264, 617 mr. lasów rząd. i prywatnych, 29, 194 mr. zabudowania, drogi, nieużytki 1861 r. . Gleba w dolinie Odry żyzna, w miarę oddalania się od niej, zwłaszcza ku wschodowi, coraz uboższa, piaszczysta z domieszką glinki. Ludność wiejska przeważnie polska; po miastach, fabrykach i koloniach przeważają Niemcy. Największe skupienie ludności przedstawia dolina Odry. W 1858 r. było 85, 924 mk. , 1861 r. 93, 359 mk. , w tem 79, 746 katol, 12, 396 ewang. , 1217 żyd. ; w 1870 r. 102, 090 mk. Obszar powiatu stanowi główną część dawnego księstwa opolskiego. Około 1770 r. rząd pruski rozpoczął energiczną działalność kolonizacyjną i giermanizacyjną. Regencya opolska, jedna z trzech szląskich regencyi, ma 234 3 4 mil kwadr. obszaru i 1, 309, 578 mk. W 1860 r. było 1, 115, 000 mk. Graniczy od płn. za chodu z reg. wrocławską, od północy z reg. poznańską, od płn. wschodu z król. polskiem, od którego granicę tworzą rzeki Prosna, Liswarta i Brynica na długości 24 mil, a od okręgu krakowskiego Przemsza, od Galicyi Wisła a dalej Olsza, Odra i Opa oddzielają od Szląska austryackiego i Morawii. Regencya ta dzieli się na 19 powiatów opolski, niemodliński, grotkowski, nisański, prądnicki, wielkostrzelecki, koźlański, głupczycki, raciborski, rybnicki, pszczyński, bytomski, toszeckogli wicki, lubliniecki, olesiński, kluczborski, tarnowicki, katowicki i zabrzeski. Ludność przeważnie polska dwie trzecie części i katolicka. Górnictwo i złączony z nim przemysł fabrycz ny stanowią główną gałęź produkcyi tego ob szaru. Historyą O. opracowali Dr. Steck Be schreibung der Stadt Oppeln Opole 1804 i Idzikowski Geschichte der Stadt Oppeln Wrocław 1863. Opis dokładny całego ob szaru regencyi opolskiej daje dzieło Schneck a, Oberschlesien, statist. u. geograph. Beschrei bung des Regierungsbezirks Oppeln Iser lohn 1860. Br. Ch. Opolnica, wś i os. leśna, pow. lipnowski, gm. i par. Dobrzejowice, leży śród lasów, w mokrej nizinie, w odl. 35 w. od Lipna a 1 w. od granicy w. ks. poznańskiego, ma 4 dm. , 47 mk. , 138 mr. obszaru. Ob. Dobrzejowice. Opolonek 1. szczyt w Karpatach wscho dnich, w dziale dukielskoskolskim, w głó wnym ich grzbiecie, na płd. zach. od wsi Sia nek, w pow. turczańskim, a na zach. od źródeł Sanu, wznies. 1023 mt. npm. Na wsch. od nie go przełęcz Użocka 889 mt. . 2. O. , szczyt w tychże Karpatach, na granicy gmin Radycza i Kondratowa, w pow. turczańskim, pod 40 50 wsch. dłg. g. F. a 49 8 5 płn. sz. g. Wznies. 1096 mt. npm. Br. G. Opolska Buda, os. młyn. , pow. nowoaleksandryjski puławski, gm. Opole. Młyn amerykański z produkcyą na 19, 520 rs. 1880 r. . Opołsie, wś rząd. , pow. oszmiański, w 2 okr. pol. , o 63 w. od Oszmiany, 2 dm. , 9 mk. prawosł. Opór, niekiedy też Opier, rzeka. W głównym grzbiecie Karpat wschodnich, w dziale dukielskoskolskim, pod 40 57 wsch. dłg. g. F. , a 48 46 8 płn. sz. g. , na granicy Galicyi i Węgier i u zejścia się granic wsi Wyżłowa, Ławocznego i Oporca, w pow. stryjskim, z granicą krajową, wznosi się szczyt Jaworniki Wielkie 1123 mt. . Od niego na płn. wybiega dział górski, rozdzielający się wkrótce na różnorodnie skierowane odnogi górskie; dział ten stanowi granicę wodną między źródłowiskami Stryja i Oporu. Stryj bije po stronie zachodniej tego grzbietu, w obrębie gm. Wyżłowa, Opór zaś po wschodniej stronie, w płd. zachodniej kończynie obszaru gm. Ławocznego. Ztąd płynie O. zrazu na płn. wsch. granicą gmin Ławocznego i Oporca, zabierając liczne strugi górskie, spływające z płn. pochyłości grzbietu karpackiego. Na płd. końcu wsi Oporca, tuż koło kościoła, zwraca się na płn. i przechodzi znowu do Ławocznego. Płynąc w tym kierunku przez wschodnią część obszaru, wchodzi do Tarnawki. Na tej przestrzeni wpadają od lew. brzegu liczne dopływy, z których najznaczniejsze pot. Zakuty i Ławoczanka, a od praw. brzegu pot. Chomiński. Od ujścia Ławoczanki zwraca się O. na płn. wsch. płynąca aż do Sławska, górską wą

Opolnica

Opolnica

Opolonek

Opolska

Opołsie