mach, nic im nie sprzedawali, ani zastawiali, pod utratą zabrania rzeczy na skarb król. i wypędzenia z miasta; bacząc zaś iż nigdy przedtem żydzi nie znajdowali się w mieście, mieszkający przeto teraz, wynieść się mają w przeciągu 6 tygodni. Zatwierdzony 1593 r. cech szewski, zawiera między innemi artykułami którybykolwiek z mistrzów y braci niewyświadczył się, że iest uczciwego oyca y matki, rodziców oboyga złączenia według związku koś. powszech. urodzony, takiemu ma bydż rzemiosło wypowiedziane. Któryby z braci cechu psa zabił umyślnie, nie w obronie swego obrażenia, albo kota, taki ma bydź karany kamieniem wosku i 5 zł. do skarbu cechowego; leżeliby zaś temu dosyć niechciał uczynić, taki niema rzemiosła robić. Któryby psią skorę wyprawił, któryby był przy oprawianiu konia, albo pomagał choćby y iemu samemu koń zdechł, ma bydź taka wina nadana, iaka o psa y kotkę. Zygmunt III pozwala mieszczanom 1599 r. trzecią zbudować bramę od strony krak. przedmieścia. Podług lustr. 1620 roku każdy dom mający przy sobie browar, opłaca 4 gr. , z 90 ogrodów po 1 gr. Krawcy, kuśnierze, kramarze, kowale, ślusarze, bednarze, rymarze, złotnicy, w liczbie 55, płacą po 2 gr. ; szewców 23 i 17 piekarzów po gr. 6; od palenia gorzałki nic nie płacą, lecz od każdego słodu dają miarę. Łaźnia spustoszała. Na przedm. zamkowem jest 22 dom. , płacą po 1 zł. Powinni wyprawiać tempore expeditionis generalis bellicae woz woienny, dobrze opatrzony żywnością z konmi 4, z woznicą, z parą haydukow w barwie y z inszemi apparatami woiennemi. Koronacyine pieniędze dawać powinni zł. 32, pien. podwodne na kazdy rok 54 zł. Zamek lezy w rogu miasta, miedzy przedm. nad rzeką Drzewicą y stawem na niey. Główniejsze o nim szczegóły podaje taż lustracya iż część ruin ssta naprawił, że znajduje się kilka pokoi, kancel. grodzka, mieszkanie burgrabiego i wieża szlachecka, ale bez schodów. Podstarosta bierze płatę zł. 140, burgrabia 60, klucznik, wrotny i kucharz po 12 zł. W czasie wojny szwedzkiej, zbliżył się Jan Kazimierz pod Opoczno 1655 r. gdzie się znajdował marszałek Wittenberg. Uderzono 12 września na Szwedów, pasących rozsiodłane konie nad brzegiem rzeki. Wielkąby poniósł nieprzyjaciel klęskę, gdyby król nadesłał był posiłki. Jak dalece w owej wojnie zniszczone O. zostało, okazuje się z lustr. 1660 r. Domow teraz ieno 15, a na przedmiesciu 5, sukiennika ani praszoła zadnego niemasz, innych rzemiesnikow tylko 11, szewcow 4, piekarza y rzeznika zadnego. Zydzi pokazali obiatę literarum Ssty Zbign. Oleszniczkiego, ktory pozwolił im 1646 na przedmiesciu zamkowym na placach 12 budować się y zosobna dwu placzow na buznice y na kierchow. Item ma wolność handlow wszelakich prowadzenie, naostatek bicie bydła wszelakiego. Teraz ieno 3 domy są osiadłe, płacą z kazdego po zł. 4. Powoli zaczęli żydzi osiadać w samem mieście, budować domy, trudnić się handlem i przemysłem; a lubo 1715 r. zapadł wyrok, nakazują cy zburzyć synagogę i wynieść się żydom z miasta w przeciągu 3 miesięcy, zdaje się wszakże, iż nie przyszedł do skutku, lustr. bowiem 1765 r. mówi rzeźników katol. nie masz. Cechy; szewski i prasołowski, kuśnierski, trzeci kowalski, w którym się mieszczą kowale, slusarze, złotnicy, rymarze, siodlarze i kotlarze. W tych teraz cechach mało jest rzemieślników; rymarza, siodlarza, złotnika żadnego katolika nie masz. Piekarzów, którzyby raz na raz piekali chleby nie masz, dla przewyższającej liczby piekarzów żydów. Od beczki wina wyszynkowanego, płaci winiarz tynfów 4, od beczki prasnego miodu płaci żyd zł. 3. Żydzi prócz 12 pozwolonych placów podmiejskich, posiadają miejskich 41. Intrata Sstwa czyni zł. 9699, gr. 13. Jan Małachowski wojewodzic sieradzki mianowany ssta, świetny odprawił wjazd konno w lipcu 1784 r. Przyjmowany za miastem od magistratu, cechów i kahału, przy biciu z dział i odgłosie muzyki udał się do kościoła, gdzie mową łacińską od proboszcza powitanym został. Po nabożeństwie, jechał na zamek tam najprzód przełożeniem obowiązków Ssty i sprawiedliwego sędziego i przykładnym tegoż urzędu przez czterech z Małachowskich imienia porządkiem po sobie nastąpionych poprzedników sprawowaniem, od Wdy Mazow. stryja swego zachęcony, przystąpił do wykonania przysięgi. Po mianej mowie, mianował Podstarostę, Sędziego i Pisarza, od których zwykłą przysięgę odebrawszy, jurysdykcyą starościńską sądową zafundował i na wspaniałą ucztę obecnych obywateli zaprosił. Opoczyńskie starostwo grodowe, było położone w wwdztwie sędomierskiem, pow. opoczyńskim. Podług lustracyi z r. 1765, obejmowało miasto Opoczno i wsie; Ogonowice, Sitowa, Ostrów, Dęborzyce, Dęba, Bukowiec, Kłonna, Małoszyce, Wójcin, Domaszno, Wirzynko albo Świerczyna, Brudzewice, Wolka Kuligowa, Wola Podlaskowa. Turowice, Rudzisko i 2 dzierżawy Radzice i Pląskowice. W r. 1771 posiadał je Mikołaj Małachowski, opłacając zeń kwarty złp. 2424 gr. 25, a hyberny złp. 1892 gr. 22. o. par. dekanat t. n. 4765 dusz. O. gmina należy do s. gm. okr. I w Opocznie, ma 4293 mk. i 16839 mr. obszaru; w tem ziemi dwor. 7429 mr. i 594 dm. W gminie istnieje 1 gorzelnia, 3 młyny, 1 wiatrak, olejarnia, piec wapienny. W skład gminy wchodzą Benignów, Brzóza, Brzóstówek, Buczek, Bukowiec,

Opoczno