na rzece Cieklec dawał 8 grzywien czynszu. Dziesięcina przynosiła klasztorowi do 24 grzywien. Istniał tu także folw. klasztorny optimum jak się wyraża Długosz. 9. O. wś nie istniejąca obecnie, stanowiła własność klasztoru łysogórskiego i należała w XV w. do par. Czemierniki pow. lubartowski. Dla zbytniej odległości od klasztoru sprzedał ją opat w XV w. dwom Jastrzębczykom de Szestrzewythow. Było tu 10 łanów kmiecych, dających dziesięcinę klaszt. , wart. do 5 grzywien. Br. Ch. Opatkowice 1. wś, pow. wielicki, leży w równinie nadwiślańskiej 243 mt. npm. , na lew. brzegu Wilgi, przy gościńcu u Podgórza do Mogilan. Ma obszerne łąki w str. płn. , które ją oddzielają od Jugowie. Graniczy na płn. z Jugowicami, na zach. ze Swoszowicami, na wsch. z Sidriną a na płd. z Libertowem. O. mają 429 mk. , 371 rz. kat. a 58 izraelitów, Należą do par. w Gaju odl. o 4 klm. ; odl. od Mogilan 7, 6 klm. Pos. więk. , funduszu religijnego, ma 155 mr. roli, 54 mr. łąk, 7 mr. pastw. i 10 mr. lasu; pos. mn. 255 mr. roli, 113 mr. łąk, 73 mr. pastw. i 10 mr. lasn. Gleba jest glinka urodzajna a lasy liściowe. Dawniej była w większej części własnością opactwa tynieckiego i jest wymienioną w przywileju Marcina, proboszcza z Jugową, dozwalającym na zbudowanie karczmy. Długosz Lib. Ben. III, 119 i 194 kupił tutaj 1471 r. dwa łany koscielne za 100 grzywien dla ks. paulinów na Skałce. Jest także wymieniona w liście pap. Grzegorza IX z r. 1229 i oznaczoną jako leżąca nad Wilgą. 2. O. , dziś Zakliczyn, wspomina Długosz L. B. II, 137, 271 i III, 197 jako wś paraf. z drewnianym kościołem, położoną blizko Melsztyna i graniczącą z Ujazdem i Zdonią Szdanya. Należała do opactwa tynickiego, miała 8 łanów kmiecych, karczmę, zagrodę i rolę klasztorną. Zygmunt August wyniósł tę wieś do godności miasta. Ma to być dzisiejszy Zakliczyn, choć granice oznaczone przez Długosza odpowiadają raczej wsi Wesołów. 3. O. al. Nieciecza, wś, wymieniona u Długosza L. B. III, 386 jako własność klasztoru koprzywnickiego, par. Sandomierz, nadana przez Pawła komesa de Samborzecz. Klasztor posiadał ją do r. 1444, w którym sprzedał ją opat Łukaszowi ze Śłupczy herbu Rawa za 40 grzywien, ponieważ Wisła zabierała grunta a wylewy robiły takie szkody, że ludność musiała ją z czasem opuścić. Miała 6 łanów kmiecych. Obecnie nie istnieje Opatów, w dok. Opatow, Opathow, Magna Opatow, miasto powiatowe gub. radomskiej nad rz. Opatówką al. Łukawą, pod 50 48, płn. szer. i 39 4 wsch. dłg. , w punkcie zbiegu kilku strumieni spływających z Łysogór i tworzących następnie rzeczkę Opatówkę, na wznies. 615 stóp npm. , w dolinie otoczonej Słownik geograficzny Tom VII. Zeszyt 79. wyniosłościami, odl. 175 w. od Warszawy, 76 w. od Radomia. Połączone drogami bitemi z Ostrowcem, najbliższą st. dr. żel. dąbrowskoiwangrodzkiej odl. 17 w. , Sandomierzem odl. 28 w. , Stopnicą. Posiada dwa kościoły murowane, parafialny, dawną kollegiatę i pobernardyński, cerkiew prawosławną, szpital powiatowy ś. Jana, szkołę początkową miejską, sąd pokoju okr. III dla Opatowa i Ostrowca, sąd gminny okr. I, należące do II okr. zjazdu sędziów pokoju w Sandomierzu, urząd powiatowy, zarząd akcyzny V okręgu, urząd miejski, urząd gminny, urząd pocztowy, stacyą telegr. , 306 dm. , 5135 mk. i 1331 mr, ziemi do mieszczan należącej. W 1827 r. było tu 360 dm. , 2406 mk. ; w 1862 r. 360 dm. 180 murow. i 3920 mk. 2601 żydów; w 1867 r. 4315 mk. Produkcya fabryczna kilku drobnych zakładów dochodziła w 1884 r. do 3500 rs. wartości. O. jest wielce starożytną osadą. Długosz twierdzi, iż tutejszy kościół parafialny należał do najpierwszych po wprowadzeniu chrześciaństwa i o założeniu osady powtarza ówczesne tradycye przypisujące fundacyą to benedyktynom łysogórskim, to znowu templaryuszom. Zawiązkiem pierwotnej osady był kościół paraf. p. w. Panny Maryi, wzniesiony na górze, po nad dzisiejszem miastem. Długosz opowiada, iż widział nad zachodniemi drzwiami kollegiaty dwie kamienne figury templaryuszów Lib. Ben. , I, 575, którym już za jego czasów Rafał z Brzezia h. Leliwa, dziekan opatowski nescio qua supersticiosa et parum provida phantasia pobudzony, poodtrącał głowy. Przypuszcza on, iż przy kollegiacie istniał kiedyś klasztor templaryuszów, otoczony wraz z kościołem wałami i murami, że śród wojen wewnętrznych i najezdniczych niejednokrotnie spustoszony i spalony został. Tymczasem osada sama mieściła się przy kościołku paraf. na górze. W 1237 r. Henryk Brodaty ks. wrocławski, opiekun Bolesława Wstydliwego, wypędziwszy templaryuszów, nadał biskupom lubuskim O. ze 16 wsiami. Odstąpiwszy Lubusz margrabiom brandeburskim, przenieśli się biskupi do swych dóbr w Polsce. Czy wyniesienie poklasztornego kościoła do godności kollegiaty nastąpiło dopiero po nadaniu O. biskupom lubuskim, niewiadomo, zdaje się jednak iż tak być musiało, skoro biskup lubuski miał prawo rozdawania beneficyi przy kollegiacie istniejących, jak opowiada Długosz Lib. Ben. , I, 633. W wykazie świętopietrza Monum. Theinera pobranego w r. 1326 r. przez delegata papieskiego, jest lista kanoników kollegiaty opatowskiej. Obok tego w aktach kościelnych, w wizytacyi z 1791 r. zapisano, że kościół ten wyniesiony został do godności kollegiaty przez biskupów lubuskich, którzy wieś Marcinkowice przeznaczyli na 35

Opatkowice

Opatkowice

Opatów