w par. Anzen i 3 rzki Erro estoń. HaergOja, t. j. Wołowa rzeczka, wypływającej również w par. Anzen. Nadto Mały Embach, długość którego dochodzi do 60 w. , przybiera jeszcze rzkę Peddel. Po wyjściu z jez. Wirzjaerw p. n. Wielkiego Embachu, stanowi najważniejszą rzekę Inflant, przepływa na przestrzeni 100 w. cały okrąg dorpacki, przybiera wiele dopływów i rozdzieliwszy się w par. Wendau na dwa ramiona, z których jedno jest właściwie kanałem, wykopanym z polecenia cesarza Piotra I, wpada do jez. Pejpus. Szerokość rozmaita, ale w ogólności 40 sążni nie przewyższa; dno ma bagniste, brzegi niskie, łąkami i bagniskami pokryte, ryb ma obfitość. Wezbranie wiosenne zaczyna się w kwietniu i trwa od 4 do 5 tygodni. Żegluga odbywa się na Embachu Wielkim od maja do października, jednakże tylko pomiędzy Dorpatem a jez. Pejpus na łodziach średniej wielkości, unoszących do 200 czetw. zboża. Z dopływów Wielkiego Embachu ważniejsze 1 Sowa, wypływająca z jez. Urbi al. Arbi, rozdzielająca par. Nueggen od Kewelecht i mająca ujście w ostatniej z nich, długa 16 wiorst. 2 Elbe al. Elwa zwana też Ullila, długa przeszło 40 w. , biorąca początek w par. Odenpae, przepływająca przez jez. Kerri i uchodząca w par. Kawelecht. 3 Luutsna, długa około 20 w. , wypływająca w par. Wendau. Aja, długa około 40 w. , biorąca początek w par. Toelwe i uchodząca w par. Wendau. Poedde al. Poedja, długa do 80 w. , biorąca początek w Estonii, przepływa par. Lais i Talkhef. Z powodu małej głębokości oraz dna kamienistego spławiają na niej tratwy tylko w dolnym biegu w czasie wezbrania wiosennego. 6 Mudda al. Lajwa, długa 36 w. , wypływa w par. Eks z jez. Sadjaerw i przepływa par. Talkshof i inne. J. Krz. Omściż, rzeczka w pow. borysowskim, ob. Pustomściżka. Omsk, mto pow. prow. akmolińskiej, nad rz. Irtyszem i wpadającą do niej Omą, z zarządem generałgubernatora Syberyi zachodniej, ma 30, 559 mk. , 6 cerkwi, kośc. fil. kat. archid. mohylewskiej, pod wez. Niepokal. Poczęcia N. M. P. , z muru wzniesiony w 1862 r. kosztem Alfonsa Poklewskiego Koziełły 2660 wiernych, kapl. katol. , kapl. ewang. , meczet, dom modlitwy żydowski. Z zakładów naukowych jest w o. korpus kadetów, szkoła wojskowa dla dzieci kozaków syberyjskich, szkoła powiat. z biblioteką publiczną, szkoły i ochrony prywatne; zakłady dobroczynne. Z fabryk i zakładów przemysłowych 12 fabryk łoju, mydła, świec i tytuniu, 72 cegielnie, handel rozwinięty, 2 jarmarki ożywione. Twierdza składająca się z 6 fortów. Założone w 1716 r. Jako twierdza, na nowo zbudowana w 1768 r. dla obrony od napadu Kirgizów; od 1782 r. mto powiat. , od 1859 r. główne siedlisko zarządu Syberyi zachodniej zaczęło szybko wzrastać i dziś jest jednem z najludniejszych miast w Syberyi. Omski powiat ma na przestrzeni 35, 765 w. kw. 164, 490 mk. , trudniących się rolnictwem, hodowlą bydła i handlem. Powierzchnia równa i stepowa, w niektórych częściach grunt żyzny; znaczniejsze rzeki Irtysz i Om, mnóstwo jezior i obszernych bagien; lasy zajmują 14 ogólnej przestrzeni. Omstyczyn, ob. Mstyszyn. Omszaniec, las w zach. stronie Łowczy pow. cieszanowski, między pot. Łowczą a Piszczakiem. Omszeczje, małe jezioro w pow. pińskim, pośród mszystych nizin pomiędzy wsiami Omyt i Mohre, ma 4 mr. rozległości. Miejsco wość głucha, poleska. A. Jel. Omucha, szczyt górski w Beskidzie stryjskim, w dziale skolskodelatyńskim, pod wsią Hołowiecko, na lewym brzegu Hołowczanki. Wznios. 1068 mt. Ob. Hołowiecko i Koziowa, Por. też Omneha. Omule, niem. Omulle, dok. 1338 Mole, wś, pow. lubawski, st. p. i par. ew. Lubawa, kat. Prątnica, szkoła w miejscu; ma 3746, 74 mr. obszaru. W 1868 r. 92 bud. , 45 dm. , 407 mk. , 343 kat. , 64 ew. Zdaje się że wś ta w r. 1338 jeszcze nie istniała, bo przy oznaczeniu granic posiadłości bisk. i krzyżackich jest wymienione tylko pole campus Mole ob. Woelky Urk. B. des Bist. Culm, str. 199, I. Później dowiadujemy się z wizyt. Strzesza, że wś ta była własnością bisk. chełmińskich; 1667 r. płaciła proboszczowi w Prątnicy mesznego 30 k. żyta i tyleż owsa; podówczas liczyła tylko 9ciu włościan str. 236. Z inwentarza bisk. chełm. z r. 1733 wynika, że O. należało wtedy do bisk. folw. lubsztyńskiego czyli łabsztyńskiego; gburami byli Falk, Piotr i Wojciech. Karczmę trzymał za prawem wieczystem Wawrzyniec Szperkiewicz. Do wsi należał także młyn Lesiak na 2 włók. , prawem wieczystem, a dwóch na lata ekspirujących str. 68. Omulew, w dok. z 1335 r. Malien, rzeka, wypływa z jeziora tejże nazwy, przyjmuje w borze napiwodzkim w pow. niborskim z lewego brzegu rzkę Czarną, z jez. Dłużek wypływającą, a w pow. szczycieńskim, pod Wielbarkiem, Samicę, pochodzącą z jez. Duży Sasek, dalej Wałpusz, z jez. tejże nazwy; wchodzi w pow. przasnyski na płn. wsi Zaręby, poczem płynie w kierunku płd. wschodnim, odgraniczając ten powiat od ostrołęckiego, a dalej ten ostatni od makowskiego, wreszcie wszedłszy w pow. ostrołęcki, wpada z praw. brzegu do Narwi, pomiędzy wsią Olszówką a Ostrołęką. Na całej swojej długości w królestwie, około 50 wiorst, stanowi płd. zachodnią Omściż Omściż Omsk Omstyczyn Omszaniec Omszeczje Omucha Omule Omulew