założyli 1683 r. Olwita parafia, dek. wyłkowyski, 8091 dusz. Dobra O. składały się w 1868 r. z fol. O. , Adamów, Czyczki; wsi O. , Kirsze, Czyczki Olwickie i Adamowszczyzna. Obszar dworski wynosi mr. 1321. gr. or. i ogr. mr. 959, łąk mr. 224, zarośli mr. 1, nieuż. mr. 146. Wś O. os. 34, z gr, mr. 222; wś Kirsze os. 13, z gr, mr. 287 wś Czyczki Olwickie os. 29, z gr. mr. 801; wś Adamowszczyzna os. 2, z gr. mr. 2. O. gm. ma 5244 mk. , rozległości 20, 355 mr. , sąd. gra. okr. II w Wierzbołowie o 6 1 2 w. , st. p. Wyłkowyszki. W skład gm. wchodzą Adamowszczyzna, Bobłówka, Bocianów wś i fol. , Budziszki, Czyczki wś i fol. , C. Niemczewskiej, C. Olwic kie, C. Wienpupskie, Czyżuny, Emilin, Guzele wś i fol. , Jonajcie, Józefowo, Kaukokalnie wś i fol. , Kirsze, Kisieniszki, K. prywatne, K. rządowe, Kłampucie wś i fol. , Kregdzie wś i fol. , Kumiecie, Łankieliszki wś i fol. , Miświecie, Obełupie, Obryw, Obszrutele, Olwita, Ossyja, Owsianiszki, Patwiecie, Pieńkiny, Podłasiszki, Pojeziory, Potomkiszki, Turwiniszki, Semeneliszki, Skordupiany, Tadziu wś i fol. , Unia, Waleryanów, Wanasznie, Wencławice. Wielkiejeziory, Wiersnupie wś i fol. i Wiszczokajnie. Br. Ch. Olzna, wś, ob. Krummoelse. Olżewo 1. al. Olżew Wielki, dobra, pow. lidzki, w 1 okr. pol. , gm. Tarnowszczyzna, okr. wiejski Olżewo, o 19 w. od Lidy ku Grodnu, 27 mk, własność Kaszyców. Włościanie zapłacili 11, 611 rs. 96 kop. wykupu za ziemię. Do dóbr należą wsie Olżewo, Pałubniki, Dalskie i Dudory. 2. O. Mały, dobra na Litwie, tamże, o 10 w. od Lidy, 53 mk. , kaplica pra wosławna, młyn wodny; własność hr. Kajserlinga. Dobra składają się ze wsi Raklewce i Biłtowce. Należały w XVIII w. do klucza Dzitwa, dóbr Wiśniowieckich. 3. O. , wś, tamże, o 6 w. od gminy, 18 dm. , 206 mk. po dług wykazu gmin w 1864 r. tylko 21 dusz rew. ; należy do dóbr Wielki Olżew, Kaszyców. W skład okręgu wiejs. wchodzą wsie O. , Pałubniki, Dalskie, Dudory, Raklewce, Bancewicze, Kulbaki, Dubczany i Cybory, w ogó le 413 dusz rewiz. włościan uwłaszczonych i 94 b. włościan skarbowych. J. Krz. Olżyce al. Ołżyce, wś w pobliżu Kijowa, przy drodze z Czernihowa. Oł. .. ., nazwy tak zaczynające się a tu niepomieszczone, ob. pod Ol. .. .. Ola 1. rzeka w pow. bobrujskim, bierze początek w lesistobłotnej okolicy pomiędzy wsiami Itol, Komarowe, Ochotycze i Chomicze. Początkowo płynie przez 9 w. śród lasów, po wyjściu z których wkracza w dolinę, pełną pięknych łąk nadbrzeżnych i gęsto zaludnioną, brzegi ma piaszczystogliniaste, odkryte, w wielu miejscach wzgórkowate. W końcu przez ostatnie 32 w. płynie błotnistemi lasami, napotykając w biegu jedynie na dwa małe zaścianki. Kierunek ma początkowo zachodni, przed zaśc. Mielniki zatacza koło na południe i ma pierwszy młyn; pod Kaczeryczami przecina szosę moskiewskobrzeską i przyjąwszy od lew. brzegu rzkę Starycę, ma młyn drugi; pod zaśc. Myszkowicze zasila się z prawej str. małą bezim. rzką, a z lewej rzką Dobrycą i ma dwa młyny. Dalej płynie koło wsi Myszkowicze, Wołosewicze, Szepielewszczyzna młyn 4, Polkowicze, Pawłowicze młyn 5, Dworanicze, po za którą z prawej str. przyjmuje najprzód Citówkę Tytówkę u Zieleńskiego, ą później Dorankę; przed wsią Michalewo przecina szosę bobrujskorohaczewską, rozlewa się w jeziorko i ma młyn 6ty. Odtąd koryto O. coraz jest szersze; pod zaścian. Kuchonka, rozdzieliwszy się na przestrzeni wiorsty na dwa koryta, tworzy wyspę i ma młyn siódmy przy zlaniu się O, pod wsiami Niwki i Broma albo Bircza. Odtąd O. na przestrzeni około 50 w. jest już zdatną do spławu. Pod wsią Turki zasila się z prawej str. rzką Bielicą, dalej przecina linią dr. żel. lipawo romeńskiej na 7ej wiorście od st. Kowale w kierunku st. Żłobin; pomiędzy wsiami Owsimowicze i Worotyn ma dwa młyny na rozlewie; pomiędzy wsiami Sołocin i Stepy przyjmuje z prawej strony rzeczkę Lubicę i odtąd płynąc miejscowościami coraz bardziej nizinnemi, zasila się z pr. str. rzkami Swiacicą i Prostką. Za zaśc. Hrada tworzy wyspę dość dużą przez rozdzielenie się na dwa ramiona, z których krótsze zwie się Chalun; po za tem miejscem O. daje początek dwom rzeczkom Sosnicy i Mieżhradki Miżyhradki u Zieleńskiego, które się łączą pod nazwą Wydrycy i uchodzą do Berezyny. Pod zaśc. Oła rozdziela się rz. O. na dwa ramiona i tworząc wyspę, na 1 w. długą, na każdem z ramion ma młyny już ostatnie. Po za zaśc. rzeczonym płynąc przez bezludne moczary około 10 w. granicą pow. rohaczewskiego, wpada od lew. brzegu do Berezyny poniżej folw. Stużki i wsi Zdudycze. Przy ostatnich 4ch młynach są urządzone zastawy, z oknami dla przepuszczania tratew czyli płytów w czasie spławu drzewa na wiosnę; rybna bardzo. Długość jej podają rozmaicie, niektórzy przyjmują 178 w. , inni 127 w. Zieleński w opisie geogr. statys. gub. mińskiej Petersburg 1864 na podstawie karty wojennotopograficznej twierdzi, że długość nie przenosi 95 100 w. Rizzi Zannoni w Atlasie Polski z 1772 r. , pomiędzy wielu poczynionemi błędami, rz. Ołę nazwał Olhą i zupełnie mylnie kierunek jej nakreślił. Ob. Olha. 2. O. , ob. Olsa. A. Jel. Ola, mały zaśc. na odludnym płd. wsch. krańcu pow. bobrujskiego, nad rz. Ołą, nieda

Olzna

Olzna

Olżewo

Olżyce