dwo w niey cokolwiek ma odchodu woda; w czem że trzeba wielkiey animadwersyi, interest Reipublicae JPanów Gwarków publica lege admonere, aby pilne mieli iako około wychędożenia oney, tak około restauracyi iey starania, gdyż za upadnieniem tey sztoły, upadłyby y wszystkie prowenta króla JMci. Jan III potwierdzając 1676 r. dawne przywileje, nakazał ścisłe przestrzeganie, aby gwarkowie przez 4 tygodnie przynależnych składek nieuiszczający, odsądzani byli przez sąd żupniczy od posiadania kopalni. Tenże król należąc do liczby gwarków, wydał 1694 r. polecenie, aby żupnik Zygmunt Lewikowski górom nie dawał upadać, opuszczone wraz z pozostałymi gwarkami rozbierał i przychody z nich na poprawę kopalń obracał, a d. 26 stycznia 1695 r. następujący zawarł kontrakt. Uwazywszy isz olboria Nasza Olkuska dla zatrzymania uchwał gwarectwa na conservatią sztoły płacy robotnika postanowionych do wielkich przyszła ruin, które od lat kilku, znacznym skarbu Naszego kosztem do tego czasu z większey części reparowane y takowaz restauratia przez officyalistów Naszych continuatur. A przeto chcąc tę olborią y gospodarstwo iey w należytym zachować porządku, zeby w dalsze nie upadla ruiny, a z teraznieiszych podzwignęła się, umyśliliśmy mianowaną olborią ze wszyskimi sztołami Punikiewską, Pilecką, Czaiowską, Firachcentelami, srebrem, ołowem, gleytą, krusczami, dziesięcinami, czynszami y wszytkimi innymi pozytkami, które do stołu Naszego król. zdawna należały y de jure należą, w arendę puścić W. Hier, Lubomirskiemu, Podskar. W. K. , iakosz ninieyszym contractem temuż W. Podskarbiemu mianowaną olborią w trzyletną puszczamy arendę, t. i. a die 1 januarii anni 1695, ad ultimum decembris 1697. Względem którey arendy, ponieważ tameczna olboria podupadła w gospodarstwie, tedy przez dwie lecie po zł. 6000 na rok wnosić będzie powinien, w trzecim zaś roku, gdy ruiny in integre naprawione będą, 10000 zł. do skarbu Naszego wnosić będzie powinien. Nadto extra arendam co rok powinien W. Olbornik płacić pensye zwyczayne z olboryey należące, iakoto z gór Naszych tamże będących, srebra faynu grzywien 20. Item pro officio W. Podskar. W. K. faynu grzyw. 50. Na urząd ur. Podskar. N. K. faynu grzyw. 10. Quarty do Rawy zł. 300, na każde swiątki kolendy do koś. farn. olkuskiego zł. 58 gr. 15. Ur. Zupnikowi zł. 400, Podzupnikowi zł. 60, Pisarzowi olbornemu zł. 1400, ur. Jan. Wołczyńskiemu, Stolnik. Mielnickiemu, według przywileiu Naszego zł. 600 tymfami; ur. Głazneckiego córkom zł. 200; Practikowi zł. 20, woznemu zł. 8. Także ołowiu dwie kapie na potrzeby zamku warsz. , ktory ołow pod Warszawę Wisłą sprowadzić powinien przed Ś. Janem Chrzcic. Ołow i gleytę wolno mu będzie wszędy, lubo wodą, lubo lądem w państwa Nasze y prowincye, lubo za granice bez płacenia cełł rozsyłać. A ze iescze w teyże olboryey niedokonczone ruiny, przeto provent Nasz stołowy pierwszego roku 1695 t. i. 6000 zł. na poparcie restauratiey y ruin naznaczamy et impendimus, w czym po W. Olborniku requirimus zeby na potrzebniejszą communi bono restauratia applikowane były y z nich rachunek, iakoteż y co z retentów vindicabitur po dokonanym roku szlach. Pisarz olborny z nalezytemi dowodami do skarbu Naszego oddał. I w tym także obllgamy W. Podskar. W. K. , aby authoritate sua ex vi officii Poskarbstwa zaległe za przeszłe lata retenta u wielmożnych, urodz. y szlachet. gwarków ad ultim. decemb. 1694 wynoszące summę z obudwu sztoł zł. 47443 gr. 6, iako connotatia do skarbu Naszego przez szlach. Pisarzow sztoł podana, vindikowal y na reparatią ruin, które się przez nich stały applikował y łożył. Kommissya 1700 r. znalazła kopalnie w niektórych miejscach zawalone, prawie wszędzie oprawę nadgniłą i przejeżdżki zamulone. Zabrawszy Szwedzi 1702 r. zapasy ołowiu i glejty, nałożyli na gwarków 30000 zł. Lat kilka trwająca wojna przerwała prace górnicze, niszczały zakłady, nakoniec dwie główne sztolnie ponikowska i pilecka zapadły się 1712 r. w wielu miejscach, odejmując możność dalszego prowadzenia ołowianego górnictwa. Odtąd zaledwie cokolwiek wytapiano z wygrzebywanych okruchów rud kruszcowych. R. 1728 zesłał August II górników zagranicznych dla obejrzenia gór olkuskich; znajdowało się jeszcze 6 szyb otwartych, któremi do głębokości 7 sążni spuścić się zdołano, dalej zaś wszystko wodą zalane było. W dziewięciu okolicznych hutach nieco srebra odciągano. W Pactach conventach Augusta III zastrzeżono dźwignienie kopalń olkuskich, a nadto każdemu na sejm udającemu się posłowi wkładano w instrukcyą, ażeby się domagał odnowienia robót kruszcowych. Ciągły bezrząd w kraju stał dobrym chęciom na przeszkodzie; zrobioną tylko została 1761 roku mapa okolic Olkusza przez geometrę Deutscha. R. 1764 zapadła uchwała sejmowa góry olkuskie aby się stały pożyteczne, potrzebują kosztownego opatrzenia, na które, jeżeli pierwsze nieuchronno nakłady nałożyć podejmie się kompania jaka, chociaż z cudzoziemskich kapitalistów złożona, tymże, na tychże samych górach obwarujemy jako najmocniej bezpieczeństwo założonych summ. Przeznaczyła następnie Kom. Skarbowa nagrodę, ktoby podał sposób wyciągnienia z żup wody. R. 1779 zawiązała się kompania akcyonalistów po

Olkusz