nę, otwartą na płn. zach. , płn. i płn. wsch. Rynek obszerny, prostokątny; w pośrodku niego stoi duży parterowy ratusz, z kilkunastoma drewnianymi kramami, przyczepionymi do ścian zewnętrznych. We wsch. stronie rynku stoi okazały kościół farny, okolony murem. Na płn. wsch. od miasta wznosi się na wzgórzu zamek oleski, a poniżej na płn. zach. od zamku i tuż obok niego klasztor kapucynów, pokryty dachówką. Na płn, zach. , płn. i płn. wsch. od tych zabudowań ściele się rozległa, moczarzysta nizina, zwana Pokrową w swej części zach. tutaj jest folwark tej nazwy a Podbłociem w części wsch. Płd. część obszaru zajęły płn. stoki Woroniaków. Ta leżą części miasta Sewerynka na płd. wsch. i Terebiże al. Terebieże do którego należą czę ści Cegielnia, Pasieczniki, Stawiska, Tuchtów i Werniuki, Cyków na płd. , Wolniki i Wołnjki. Jedna zagroda zwie się Kalenikiem. Płd. zach. narożnik obszaru zajmuje las Podlesie, ze szczytem 396 mt. W tej stronie są kamieniołomy. Część płd. wsch. zajmuje las Sewerynka ze szczytem Olesko 415 mt. wys. znak triang. . Na płn. stoku Woroniaków powstają w obrębie Cykowa trzy małe strugi, które płyną ku płn. zach. a łącząc się tworzą jedno z ramion Styru, zwane Libercią w dawnych aktach Huberczia, Płynie ono środkiem zabudowań miejskich a. potem przez moczary, zwane Pokrową, a zasiliwszy się ich wodami płynie pod Juśkowice do Brachówki, środkiem moczarów, bagien i trzęsawisk, zajmujących w płn. stronie miasta blisko 300 mr. Po usypanej grobli wiedzie droga do Konto w, dzieląc owe moczary na Pod błocie i Pokrowę. Na Podbłociu tworzy ciekawe zjawisko ruchomy pagórek, posuwający się zwolna od wsch. ku zach. ob. Sokalskiego Rys geogr. statyst. złoczowskiego okręgu szkolnego, Złoczów 1885, str. 129. Własn. więk. ma roli or. 339, łąk i ogr. 1032, past. 154, lasu 2581 mr. ; wł. mn. roli or, 915, łąk i ogr. 742, past. 302, lasu 12 mr. Gleba przeważnie romuszowata. W płd. stronie miasta, w Cykowie, Terebiżu i Wołujkach, znajdują się wielkie sady, dostarczające wybornych owoców. W r. 1880 było 3145 mk w gm. , 122 na obsz. dwor. między nimi 640 obrz. rz. kat, , 1856 gr. kat. a 746 wyzn. mojżesz. . W tymże roku liczono w gminie 221 koni, 863 sztuk bydła, 516 owiec, 510 sztuk trzody chlewnej i około 300 pni pszczół. Ludność zajmuje się przeważnie gospodarstwem, w płd. częściach miasta sadownictwem, a od lat kilku rozwija się pomyślnie pasiecznictwo. Z rzemieślników opodatkowanych jest 5 szewców, 4 kowali, 5 krawców, 6 rzeźników, 2 piekarzy, kilku stolarzy, garbarz i rusznikarz. Wielu mieszkańców zajmuje się stolarstwem. wyrabiając przeważnie zwykłe skrzynie wieśniacze, które wywożą na okoliczne jarmarki tkactwem, murarstwem, garncarstwem i ciesielką i zarobkiem dziennym. Sklepików jest 25, sklepów bławatnych 3, sklep korzenny jeden. Handel bardzo nieznaczny. Odbywają się wprawdzie jarmarki d. 14 lutego, 14 kwietnia, 21 maja, 6 lipca, 20 września 7 i 20 listopada i 18 grudnia, ale z powodu uciążliwych, a z wiosną, w jesieni i w ogóle w porze słotnej niedostępnych prawie dróg, mało kto na te jarmarki przybywa. Par. rz. kat. w miejscu, dek. brodzki. Należą do niej Angelówka, Czechy, Czyszki, Juśkowice, Kadtubiska, Kenty z Brachówką, Łabacz, Ożydów, Podlesie, Raźniów, Rozważ, Sobolówka, Zabłotce z Wołkowatyczami i Zakomarze. Parafią tę założył w r. 1481 Piotr z Oleska, syn Jana z Sienna. Wybudował on w tymże roku kościół, jak twierdzi szematyzm duchowieństwa obrz. łacińskiego archid, lwowskiej, na co jednak brak dokumentu. W dziele Galicya w obrazach, zesz. X, str. 51 czytamy, że w r. 1431 rozpoczął budowę kościoła książę Piotr Oleski. Tę sarnę wiadomość podaje Lwowianin z r. 1841 str. 206 i dodaje, że tenże Piotr wyposażył farę dziesięciną z wielkich swych dóbr i wsią Rozważ. Wiadomości te przeszły wraz z innemi wprost mylnemi szczegółami do różnych opisów Oleska. W 1597 r. konsekrował kościół ks. Bernard Maciejowski, biskup łucki. Pamiątkę tej uroczystości przechowuje tablica w murze pod chórem, na której napisano złotemi literami Ego Bernardus Maciejowski Bei et Apostolicae sedis gratia Episcopus Luceoriensis, nominatus Vilnensis consecravi Ecclesiam hanc parochialem Olescensem ad landem Dei omnipotentis in honores sanctissimae et individuae Trinitatis ac Beatao Virgiuis Mariae, nec non Scti Stanislai, S. Nicolai et S. Catharinae singulis Christi fidelibus hodio unum annum et in die anniversa rio consecrationis hujusmodi ipsam visitantibus 40 dies de vera indulgentia in forma ecclesiao consueta concedens. Datum in Olesko ipso die consecrationis qui est dominica XV post Pentecostea A. D. 1597. Późniejszy właściciel Oleska Jan Daniłowicz, wojewoda ruski, ustalił dochody kościoła łacińskiego w Olesku d. 8 sierpnia 1627 r. Przyznał on mianowicie temu kościołowi własność wsi Rozważ antiquitus Olescensi Propositurae attributum, równie też czynsze i daniny z miasta dawniej płacone wraz z posiadłościami proboszcza w Oleska. Z dóbr swoich Jozkowie Jaśkowie, Ożydowa, Kąt, Stohina, Chwatowa i polowy Czechowa wyznaczył dziesięcinę. Z dóbr Zakomarza i Komorowa po 10 reńskich według dawnej ugody płacić postanowił. A ponieważ do dawnego kościoła przybudował

Olesko