kich ruczajów w jeden, który pod nazwą Olchowej, o 5 w. powyżej, pod wsią Stebne, uchodzi do Gniłego Tykicza. Ruczaje te łącząc się z sobą otaczają wyniosły półwysep, który według podań miał być otoczony wałem i rowom, służąc jako miejsce obronne. Wał był uwieńczony częstokołem, rów zaś napełniony wodą. Podług opowieści O. do czasów ruiny był bardzo handlowym punktem, mieli tu kramy Grecy i kupcy ze Lwowa. Podczas wojen kozackich mieszkańcy rozbiegli się, zwłaszcza zaś przed napadem Turków na Czehryn. Od tego czasu O. nie mógł się już podnieść, pomimo że stał się głównem miastem sstwa. Z dawniejszych sstów znany jest Józef Rzewuski, żonaty z Maryanną, wnuczką hetmana kozackiego Wyhowskiego. Później od 1697 do 1780 r. sstwo olchowieckie było w posiadaniu ks. Jabłonowskich. W 1780 r. za położone zasługi dla Rzpltej O. , z obszernemi włościami sstwa, podarowany był hetmanowi koron. Fran. Ksaweremu Branickiemu. W 1817 r. dobra te dostały się w posagu hr Zofii Branickiej, zamężnej pierwszy raz za ks. Sanguszko a powtórnie za hr, Arturem Potockim. Dziś O. z przyległemi włościami jest w posiadaniu wnuków Artura a dzieci hr. Adama Potockiego. Klucz olchowiecki, zwany właściwie bużańskim, z powodu, że główny zarząd znajduje się we wsi Bużanka, obejmuje 36, 657 dz. wybornej ziemi i 8225 dusz rewiz. Należą do niego następujące wsie i folwarki dwa zarządy ekonomiczne w 01chowcu, dalej Husakowo, Kobrynowo, Zalesko, Popówka, Czyżówka, Czemeryskie, Jabłonówka, Żabianka, Bużanka, Daszkówka, Pisarzówka, Smolczyńco i Chiżyńce. W samym o. jest 2819 mk. prawosł. , 23 kat. i 115 żyd. Dawniejszy O. był znacznie rozleglejszy i ciągnął się w kierunku rzki Popówki, gdzie na polach znajdują się cegły i inne ślady dawnych budowli. W okolicy mka zasługują na uwagę t. z. Szugajłowa mogiła, służąca za znak graniczny pomiędzy polami Olchowca i wsi Stebnej, oraz uroczysko leśne Żydowskie, w którem podczas wojen kozackich wielu zginęło żydów. O 2 w. od O. znajduje się cukro wnia, założona w 1843 r. , jedna ze znaczniejszych w okolicy. Dawniej w O. była kaplica katol. , obecnie znajdują się dwie cerkwie prawosławne Troicka, wzniesiona w 1781 r. i uposażona 42 dz. , oraz Nikołajowska, dawniejszej fundacyi, uposażona 43 dz. ziemi. Podług wizyty dziekana korsuńskiego z 1741 r. obie te cerkwie były drewniane, pierwsza wzniesiona w 1703 r. , druga zaś w 1723 r. , i miały po 50 dworów parafian. Do 1831 r. obie cerkwie władały stawem i młynem w mieście, dotychczas noszącymi nazwę brackich, z nadania hetmana Jurka Chmielnickiego z 18 grudnia 1659 r. Co do przeszłości dziejowej ob. Pamiat. Kij. Arch. Kom. , t. IV, cz. 3 407; Arch. J. Z. R. , cz. III, t. 3 531; Kronika Samowidca, str. 122. K. Cz. J. Krz. Olchowiec 1. rzeka, pow. buczacki. Od Chmielówki przez Dobropole, Mateuszówkę, Ossowce i Piławę ku dolinie Strypy ciągnie się pasmo wzgórz baz nazwiska. Najwyższy szczyt Baba 393 mt. szt. gen. wznosi się na obszarze Dobropola. Tu rozpościerają się rozległe sianoźęcia, które w obrębie gm. Pilawy należały niegdyś do kś. dominikanów z Buczacza. U wsch. i płd. podnóża Baby wytryska kilka strumieni łącznych, które spadając ku połud. wsch. , pod Pętlikowcami Nowymi tworzą rzekę Olchowiec. Odtąd płynie jako struga na płd. do Pilawy, gdzie zasiliwszy się wodami stawu pilawskiego zwraca się na zach. a dosięgną wszy Nowostawców przyjmuje bieg południowy; przepływa stawy w Medwędowcach, Pyszkowcach, Trybuszowcach, Ćwitowej, opływa od zach. Rzepińce, Pomorce, Zaleszczyki Małe, wreszcie Jazłowiec. Tutaj w krętym biegu przechodzi na obszar Nowosiołki, gdzie przyjmuje kierunek zachodni i w lesie Kinderewie zlewa swe wody do Strypy z lew. brzegu. Wzdłuż całego biegu płynie równolegle do doliny Strypy, w odległości 2 do 4 klm. Niegdyś słynęła ze swych stawów rakowych i rybnych. Długość biegu 30 klm. Spadek wód 353 mt. źródła koło folw. Michalpola, 340 mt. staw w Pilawie, 316 mt. staw w Świtowej, 300 mt. ujście. 2. O. , także Wyrwa, potok, bierze początek u leśniczówki Olchowy, w obr. Makowisk, pow. jarosławski, z błotnych nizin, zwanych Ogrodami. Z początku płynie na płn. , a przeszedłszy na obszar Piwody, zwraca się na zachód, zabiera tutaj wody moczarowatych łąk, opływa wś Piwodę od płd. , a na zach. jej krańcu zwraca się na płd. zach. i podąża w tym kierunku granicą gm. Wiązownicy i Szówska do Sanu z praw. brzegu. Długość biegu 9 klm. 3. O, al. Olehówka, potok górski, bierze początek w obr. gminy Chrewta, w pow. Lisko, na płn. stoku pasma górskiego Odrytu, płynie na płn. przez Olchowiec, przysiołek wsi Chrewta, i w tejże wsi uchodzi do Czarnej rzeki z lew. brzegu. Długość biegu 33 4 klm. 4. O. , potok, powstaje u wsch. podnóża lesistego wzgórza Kurmanki 422 mt. ze źródeł leśnych, na pln. zach. wsi Olchowca, w pow. brzeżańskim. Płynie po pod Chmielowy las na płd. wsch. , a dosięgnąwszy płn. zach. krańca tejże wsi, zabiera strugi spływające z pod Jaryszkowa 414 mt. , przepływa środkiem wś Olchowiec, obszar wsi Rybnik, wpada z lew. brzegu do Mięczyszczowa, dopływu Złotej Lipy. Długość biegu 9 klm. Nad lewym brz. rozpościera się grzbiet

Olchowiec

Olchowiec