między pot. Rowem od zach. a Babulówką od wsch. Br. O. Ogrody 1 przysiołek gm. Jabłonicy, pow. wyżnicki, na płn. pochyłości Midakiwskich horbów 1137 mt. . 2. O. , przysiołek gm. Koniatyna, pow. wyżnicki. Br. G. Ogrody 1. niem. Garthe, wś, pow. wschowski, o 3 klm. od Święciechowy, ma 9 dm. i 63 mk. , 34 kat. i 29 prot; par. i st. poczt. w Święciechowie, st. dr. żel. w Lesznie o 5 klm. Kościół filialny istniał tu przed r. 1510; zburzony podczas wojny szwedzkiej za Jana Kazimierza, dotąd nie został odbudowanym. O. należały przed r. . 1793 do dóbr Wilkowo Niemieckie, własność Franciszki Mycielskiej. 2. O. Nowe, niem. NeueGarthe, domin. , pow. wschowski, pod Ogrodami, poczta w Święcie chowie, ma 4 dm. , 64 mk. , 47 kat. i 17 prot. ; obszaru 173 ha, właściciel Niemiec. 3. O. Mokre, niem. Nasse Gaerte, fol. do klucza Lwó weckiego, w pow. bukowskim, o 3 klm. na zach. płn. od Lwówka, nad strum. , który w Trzcielu wpada do Obry; istniał przed r. 1793 i już wówczas miał drugą nazwę Janiszewo. E, G. Ogrodynice, kol. nad rz. Prosną, pow. wieluński, gm. Galewice, par. Wieruszów, odl. od Wielunia 32 w. Ogrodzianka, obręb leśny, pow. opatowski, gm. Julianów, par. Słupia Nadbrzeżna. Ogrodzieniec 1. fol. , pow. grójecki, gm. Kobylin, par. Grójec, odl. 3 w. od Grójca, ma 58 mk. Rozl. mr. 743 gr. or. i ogr. mr. 568, łąk mr. 72, lasu mr. 85, nieuż. mr. 18; bud. mur. 9, z drzewa 11; płodozmian 9 i 10 polowy. Las nieurządzony. Wś Słomczyn. stanowiąca jedną całość z O. , ma os. 12, z gr. mr. 211 1883 r. . 2. O. , os. przedtem mko, pow. olkuski, gm. i par. Ogrodzieniec, odl. około 7 w. od st. Zawiercie a około 5 w. od st. Łazy, dr. żel. warsz. wied. , z którymi łączą ją drogi bite, 9 w. od Pilicy i 21 w. od Olkusza. Leży pod 50 27 szer. i 37 10 5 dług. geogr. , śród wyżyny olkuskiej, w zagłębieniu, otoczona wzniesieniami sięgającymi do 1, 400 stóp. W okolicy stacyi Łazy wznies. sięgają do 1, 480 st. , toż w okolicy Rokitna, wsi leżącej przy drodze z Łaz do O. O 2 w. na wschód od O. na skalistej górze 1477 st. wznios. mieszczą się ruiny zamku zwanego zwykle Ogrodzieńcem. U stóp góry zaś rozciąga się wś, Podzamcze, stanowiąca niejako przedmieście O. Dolina śród której leży osada otoczoną jest od północy, wschodu i połudn. wschodu skalistemi, bezleśnemi wzniesieniami, od zachodu zaś ciągnie się niższy lesisty obszar, stanowiący naturalny zbiornik wód spływających z wyżyny. Ztąd wypływają strumienie, z których połączenia powstaje Czarna Przemsza ob. Masłonica. O. obecnie posiada kościół par. murowany, szkołę początkową ogólną dom schronienia dla kalek, kasę wkładowozaliczkową, urząd gminny, 120 dm. 15 mur. , około 1000 mk. Z zakładów przemysłowych jest browar, cegielnia, piece wapienne, młyn wodny. Ludność trudni się mularstwem. Do osady należy 1661 morg. W 1827 r. było 102 dra. , 780 mk. , w 1864 r. 162 dm. 26 mur i 1000 mk. 163 żydów. O. par. , dek. olkuski, 2, 308 dusz. Bobra O. składały się w 1871 r. z fol. Podzamcze i Karlin, os. Ogrodzieniec wsi Podzamcze, Kiełkowice, Ryczów, Karlin, Żelazko, Szrubarnia, Morus, Józefów, Centurya; rozl. dominialna mr. 6261; gr. or. i ogr. mr. 677, łąk. mr. 58, pastw. mr. 48, lasu mr. 4688, zapośli mr. 3989, wody mr. 15, nieuż. mr. 362, w osadach mr. 24; bud. mur, 27, z drzewa 11; gospodarstwo 4 polowe, las nieurządzony. Wś Podzamcze os. 46, z gr. 723; wś Kiełkowice os. 37, z gr. mr. 833; wś Ryczów os. 112, z gr. mr. 2021; wś Karlin os. 18, z gr. mr. 251; wś Żelazko os. 13, z gr. mr. 135; wś Szrubarnia os. 6, z gr. mr. 83; wś Morus os. 5, z gr. mr. 43; wś Józefów os. 3, z gr. mr. 81; wś Centurya os. 2, z gr. mr. 35. Gm. należy do s. g. ok. IV w os. Kromołów, st. pocz. Pilica. Ma 20, 285 mr. obszaru i 5100 mk. Z zakładów przemysłowych są browar, młyn wodny, cegielnia, młyn i folusz sukna Józefów, młyn wodny i piła Ryczówek, dwa młyny Pustkowie, Sroki. Zawiązkiem osady była niewątpliwie warowna siedziba szlachecka, wzniesiona na skalistej górze, jeśli nie przez przybysza niemieckiego to przez czeskiego lub morawskiego szlachcica, którzy osiedlając się z Polsce, powznosili w tych stronach wiele takich warownych siedzib. Z czasem przy zamku wytworzyła się osada miejska. Pod 1385 r. wspomina Długosz Włodka z Ogrodzieńca, podczasz. krak. Potem zostawał O. w ręku mieszczan krakowskich Salomonowiczów, od nich przeszedł do Pileckich, a wreszcie znowu do Włodków. Jan Bonar, burgrabia i żupnik, nabył od Włodków tę majętność, a Seweryn Bonar, kaszt. sandecki około 1540 r. , otrzymał od ces. Ferdynanda I tytuł barona na Ogrodzieńcu. Następnie O. z przyległymi dobrami odziedziczył Jan Firlej, marsz. w. k. , pojąwszy za żonę Bonarównę. Mikołaj Firlej sprzedaje 0. w 1669 r. cum fortalitio, jakoteż miasta Kromołów i Włodowice, z licznemi włościami, Stan. Warszyckiemu, kaszt. krak. Stan. August grzychylając się do prośby dziedzica, Tom. Jaklińskiego, podsędka ziems. krak. , nadaje w 1784 r. miastu 12 jarmarków, jako to na dzień 2 stycznia, 3 lutego, 10 marca, 24 kwietnia, 6 maja, 11 czerwca, 14 lipca, 20 sierpnia, 23 września, 22 października, 17 listopada i 13 grudnia. Jak dzieje samej osady miejskiej są ubogie w szczegóły, tak iż nie Ogrody Ogrody Ogrodynice Ogrodzianka Ogrodzieniec