Płocka, ma 6 dm. , 132 mk. W 1880 r. fol. i wś O. rozl. mr. 452 gr. or. i ogr. mr. 414, łąk mr. 8, lasu mr. 15, nieuż. mr. 14; budowli z drzewa 7, mur. 7; płodozmian 11 polowy. Wś O. ma os. 18, z gr. mr. 15. Ogorzeliny 1. niem. Goersdorf, dok. Ogorelina, Ogorolin, Gori 1236, Gerhardorf 1338, wś, pow. chojnicki, st. poczt. i kol. Wierzchowo 8 klm. odl. , szkoła i kościół kat. , par. w miejscu, par. ew. Chojnice. Ma 3087 13 mr. obszaru; w 1868 r. 128 bud. , 59 dm. , 424 mk. , 392 kat. , 28 ew. Okr. urz. st. cywil. Zamarto. 2. O. , dobra ryc, tamże. W 1868 r. 19 bud. , 10 dm. , 128 mk. , 105 kat. , 19 ew. , 489, 47 ha roli or. i ogr. , 21, 4 łąk, 1, 23 boru, 708 nieuż. , 1, 63 wody, razem 520 81 ha; czysty dochód z gruntu 5010 mrk. O. leżą na granicy pow. chojnickiego i złotowskiego; ludność stanowią t. z. Kosznajdrzy, Niemcy ale katolicy. Wspomina O. dokument z 1236 r. , oznaczający granice wsi Kruszewa, Mochla i Orla ob. Perlbach, Pom. U. B. , str. 50; drugi raz zaś dok. Mestwina przy ograniczeniu wsi Dąbrowy tamże, str. 232. W 1338 r. nadaje w. mistrz Dytryk y. Altenburg, Henrykowi Becgerzk połowę dóbr, quae in Polonico quondam Ogorslyn dicebantur, a drugą połowę Lange Henneken i jego siostrzeńcom sororiis Tomaszowi Henneken i Herbardowi. Dobra te obejmują 120 włók, mają prawo chełmińskie. Mogą tu wystawić kościół, a prawo prezentacyi będzie im przysługiwało, także młyn mogą sobie pobudować dla własnej potrzeby; dajemy im także wolne rybołóstwo w jez. Łąkie zwanem, małemi narzędziami dla własnego stołu. Od każdego pługa będą płacili 2 korce żyta i czynili 2 zbrojne służby, Na znak naszego zwierzchnictwa zaś, będą płacili od ka żdej służby funt wosku i 1 fen. koloński ob. odpisy Dregera w Pelplinie, str. 20. W 1614 r. zapisuje Samuel Żaliński, wwda pomorski, sądowy człuchowski, na wyderkaf in vim reductionis Jakubowi i Pawłowi Knutom, braciom, na Ogorzelinach 1200 zł. na rok ob. Wyciągi Kujota z akt sąd. w Chojnicach. W 1698 r. był właśc. Kazimierz Słupecki, który też posiadał Kęsowo. Ludzie tu siedzący nazywali się Stenborna, Tews 5 razy. Mewa, Racki, Rilenger, Helwik, Heufner, Nigman, Bruder, Hauser; we wsi był bakałarz, krawiec, kowal i karczmarz. W 1727 r. był posiadaczem Jędrzej Słupecki, ożeniony z Eufrozyną Kleistówną; jogo rodzicami byli Kaz. Słupecki i Konst. Garczyńska. W tymże roku daje Jędrzej połowę Ogorzelina, a drugą połowę sprzedaje za 39, 000 zł. , po 5 szóstaków, i za 50 duk. węg. porękawicznego Józefowi Remigiemu Potulickiemu, sście borzechowskiemu, synowi Adama i Małgorzaty Czapskiej ob. Wyciągi Kujota z akt chojnickich. W 1807 r. posiadał O. Prądzyński; według taksy ziemstwa wynosiła ich wartość 15, 166 tal. ob. Holsche. Geogr. von West, Suedu NeuOstpreussen, str. 93. Tutejsza par. kat. należy do dekanat. tucholskiego. Kościół p. w. św. Krzyża. Przy kościele szpital dla 6 ubo gich, fundowany przez dawniejszego właśc. Wincent. Prądzyńskiego w 1860 r. Istnieje także bractwo trzeźw. Wsie paraf. są Ogorzeliny, Melanowo, Melanówko, Nowydwór, Harmsdorf pol. Jerzmianki, Zamarto, Annafeld i Blumfelde. Katol. szkoły istniały w 1867 r. w o. , Zamartem i Blumfelde; dusz było 1190, komunikantów 748. W 1885 r. liczono 1395 dusz. Z wizyt Trebnica z r. 1653 dowia dujemy się, że tu wówczas był murowany ko ściół, miał on tylko jeden ołtarz, księdza nie było; rola proboszczowska obejmowała da wniej 4 włóki, ale 2 zajął dawniej dziedzic Żaliński, drugie 2 dzierżawili dwaj karczma rze i płacili od każdej włóki po 10 flor. Miej sce, gdzie stała plebania, było puste, plac zaś, gdzie była szkoła, zamieniono na ogród. Gbu rów było 21, płacą mesznego po 2 k. żyta, da wniej było ich 36, ale ich puste pola zostały przyłączone do dworu. Sołtys dawał 1 k. żyta i tyleż owsa. Do parafii należały Gierzmianki i Nowydwór. Nabożeństwo odprawiał co dru gą niedzielę ksiądz z Kamienia str. 100 101. Adam Lutowieński zostawszy tu proboszczom kazał kościół własnym kosztem odnowić i no wą także na swój koszt wybudował plebanią. Bakałarzem był Piotr Sikorecki. Dwór płacił 4 korce żyta. Kościelnymi byli sołtys Stani sław Grabauk i Daniel Theus str. 6. Borck pisze w Echo sepulchralis, że dawniej byli prob. Jakób Atanazy Klug, Michał Midelstaedt, Mateusz Packowski, Jan Szmelter, r. 1759 prob. w Przechlewie; w 1765 r. Andrzej Rhode, dawniej wikary w Kamieniu. Dobra tutejsze posiadali wówczas Lutomscy str. 764, ma nuskrypt w Pelplinie. Kś. Fr. Ogorzelnik, wś włośc. , pow. będziński, gm. i par. Niegowa, ma 16 dm. , 228 mk. , ziemi 422 mr. W 1827 r. było tu 26 dm. , 126 mk. Ogowo, wś i dobra nad rzką Filipówką, w zach. płd. str. pow. pińskiego, w pobliżu dawnego tr. poczt. pińskokobryńskiego a te raz dr. żel. pińskiej, w 2 okr. pol. lubieszewskim, gm. brodnicka. Wś ma 34 osad pełno nadziałowych; dobra niegdyś jezuickie, od 1872 r. własność pułkownika Werneke, mają 85 włók i 3 morgi; propinacya i wiatrak; grun ta lekkie, miejscowość poleska. A. Jel. Ograble, os. nad rz. Wartą, pow. wieluński, gm. i par. Mierzyce, odl. od Wielunia 15 w. , ma 19 dm. , 134 mk. Ogranice, grupa chat w gm. Przyszowa, pow. limanowski, w płn. obszarze, między pot. Słomką a jego dopływem Laskową. Br. G.

Ogorzeliny

Ogorzeliny

Ogorzelnik

Ogowo

Ograble

Ogranice