rowi Łoskoń wieś swoją dziedziczną. Około 1170 r. sprowadzają do Poznania ks. Mieczysław i Radwan, biskup poznański, innego rodzaju mnichów niemców p. n. kawalerów ś. Jana Jeruzalemskiego i nadają im obszerne włości, między któremi dokument z r. 1218 wymienia Obiezierze i Wargowo. W r. 1230 mieli kawalerowie założyć kościół w Radzimiu. Przed r. 1235 posiada kościół gnieźnień ski, odebrane mu następnie przez ks. Władysława, Włókna, które Odonicz zwraca kościołowi. W r. 1256 stoi już gród i kasztelania w Radzimiu; następnego roku nadaje Bolesław, syn Odonicza, Jankowi, synowi Wojciecha, znaczne włości, między któremi wylicza Kowanowo. W 1278 siedzi komes Dzierzykraj na Sycynie; r. 1280 nadając Przemysław II Rogoźnu prawo niemieckie, przekazuje mu na własność Rudę, Cieśle i Międzylesia. Dokument z r. 1284 wymienia Krężoły między posiadłościami Tomisława z Szamotuł; tegoż roku nadaje Przemysław II Żegocie, wojewodzie krakowskiemu Lulin i Nieczajno. W 1296 r. napadają i mordują margraf. brandeburscy Przemysława w Rogoźnie; tegoż roku obdarza ks. Władysław Olszyną i Gościejewem Mikołaja, wdę pomorskiego. W 1308 r. zamienia kapituła poznańska Popowo na Gradowice, dziedzictwo Dobrogosta z Szamotuł. Około 1326 r. istniała kuźnica pod Rogoźnem; r. 1335 ustanawia Jan, bisk. poznański, parafią w Gaci, wcielając do niej Wojnowo, Łopuchowo, Brzeźno i Łoskoń. W 1348 r. stoi kościół w Dąbrówce Kościelnej. W 1356 r. nadaje Maciej, sołtys obornicki, założonemu przez siebie w Obornikach kościołowi ś. Ducha różne dochody z posiadłości swoich na Słomowie, Bogdanowie, Uścikowie, Nowej Wsi, Kowanowie i Kowanówku. W 1372 r. gospodarzą Ostenowie, panowie na Drzeniu, w okolicy Rogoźna, gdzie pod d. 25 lipca potwierdzają posiadłość sołectwa w Tłukawach. W 1383 r. sroży się wojna domowa w Wielkopolsce; z Obornik, zajętych przez stronników Domarata, kasztelana poznańskiego, wychodzą wycieczki, pustoszące okolice. Tegoż roku, d. 8 marca, zawarto rozejm w Starczanowie; podczas układów stały hufce stronników pod Starczanowem i w przeciwległym Radzimiu. W 1384 r. napada Sędziwój Świdwa zebranych w Przecławiu gości i zabija Janusza, wójta obornickiego. W 1448 r stoi kościół w Parkowie; r. 1458 istniało już miasteczko Ryczywół; między r. 1526 i 1530 utworzono sstwo w Rogoźnie; sstwo obornickie istniało już dawniej; do tych mniej więcej czasów odnosimy znajdujące się na murze kościelnym w Rogoźnie korby i wklęsłości kuliste. Przed rokiem 1580 powstały Ciążyn, Przybychówko, Przybychowo, Skrzetusy, Tarnowo, Młyn kowo, Krosin, Krosinko, Połajewo, Sierakówko, Górzewo, Tarnówko, Boruszyn, Owieczki, Piącibudy znikły, Ludomy, Drzonek, Boruchowo, Huta pod Rogoźnem znikła, Dąbrówka Ludomska, Grudna, Żołędziu, Garbatka Jordanowice znikły, może Wiardunki, Owcze Głowy, Stobnica, Kiszewko, Kiszewo, Bogu niewo, Nienawiść, Zalesie znikło, Gorzuchowo, Bodziszewo, Bąblin, Dąbrówka Leśna, Szczytno, Potrzanowo, Brączewo, Jaryszewo, Pacholowo, Nieszawa, Nowy i Wój towski młyn zmieniły może swe nazwy, Osowo, Stara Wieś znikła, Łukowo, Zerniki, Uchorowo, Goślina Długa, Popówko, Gołaszyn, Szymankowo, Białężyn, Żukowo, Gołębowo, Brody, Ślepuchowo, Mściszewo, Górka, Kowalewko, Goślinka, Przebędowo, Wiesiołowo znikło, Baborowo, Lulinko, Zielątkowo, Tworkowo i Rakownia. Przed rokiem 1773 istniały Świerkówki, Sepno, Pławno, Boduszewo i niezawodnie inne, o których nie ma my wiadomości dokładnych. Osady z nazwawi niemieckiemi powstały w nowszych cza sach; niektórym włościom nadano przezwy niemieckie lub przeistoczono pisownię ich pol ską na niemiecką. Prócz miast Oborniki, Ry czywół, Goślina Murowana i Rogoźno, leżały w granicach pow. obornickiego jeszcze dwa inne Stobnica i Parkowo, które dziś są tylko wsiami. Reformacya nie zyskała wielu zwo lenników w powiecie; z kościołów parafial nych znajdowały sie przez pewien czas w rę ku inowiercow kościoły w Ocieszynie, Parko wie i Goślinie Murowanej; r. 1635 wystawiowiono w Bukówcu kościół protestancki; w in nych miejscach były tylko domy modlitwy, o których nie posiadamy dostatecznych szcze gółów. Roku 1655 56 przechodzili Szwedzi przez powiat. Przed r. 1793 wchodził cały powiat w skład powiatu i województwa po znańskiego. Ustanowiony za Prus południo wych pow. obornicki zajmował pewną część pow. szamotulskiego; w granicach obecnych powstał w r. 1815. Przed r. 1793 nie było znaczniejszych właścicieli dóbr narodowości niemieckiej. E. Cal. Oborska Kępa, wś, pow. warszawski, gm. Jeziorna, par. Pilica. Ma 79 mk. , 202 mr. obszaru. Obory 1. fol. i dobra nad Wisłą, pow. warszawski, gm. Jeziorna, par. Słomczyn, odl. 16 w. od Warszawy, ma 349 mk. , dwa wiatraki, pokłady torfu; owczarnia mająca do 2000 owiec negretti i angielskich; bydło rasowe. W 1827 r. było tu 18 dm. , 199 mk. Dobra O. , własność hr. Potulickich, składały się w 1877 r. z folw. O. , Teresin, Marysiu, Łączyn, Gwóźdź, Łęg i Imielnica, os. Józefów; rozl. dominialna wynosiła mr. 5306 gr. or. i ogr. mr. 1938, łąk mr. 520, pastw. mr. 495, Oborska Kępa Oborska Kępa Obory