innych stronach nieużywanych. Po strąceniu nagich skał i nieużytków wynosi cały obszar 178, 925 mr. , z których przypada na więk. własność 53, 251 mr. 3010 m. roli, 1228 mr. łąk, 4816 mr. past. i 44, 197 mr. lasu; pos. mn. 125, 674 mr. 75, 025 mr. roli, 12, 677 mr. łąk, 28 800 mr. pastw. i 9, 172 mr. lasu. Mac. Nowytarg, niem. Neumarkt, mto powiatowe na Szląsku pruskim, w regencyi wrocławskiej. Leży pod 51 9 53 półn. szer. i 34 4 6 wsch. dłg. , nad rzeczką zwaną Nowotarska woda lub Młyński rów Muehlgraben, na po chyłościach wyżyny opadającej ku dolinie rzeki. Droga żelazna z Wrocławia do Berlina przebiega w odl. 1 2 mili od miasta i ma stacyą we wsi Ober Śtefansdorf, w odl. 4 mil od Wrocławia. Miasto posiada kościół par. kat. , kościół ew, szkoły obu wyznań, 5448 mk. , przeważnie ewangielików. Ludność trudni się wyrobami ze słomy, garbarstwem, uprawą tytoniu. W 1840 r. było 239 dm. w mieście, 57 dm. na przedmieściach, 4088 mk. , w tej liczbie 2854 ew. , 1144 kat. , 90 żyd. Zawiąz kiem osady był tu przedhistoryczny zapewne gród warowny, którego ruiny przechowywały się do 180S r. W 1212 r. założono tu klasztor minorytów franciszkanów, który z przerwą podczas reformacyi 1540 1675 trwał do 1810 r. Zabudowania klasztorne oddane przez rząd miastu użyto na lokale szkolne. Kościół paraf. , pierwotnie drewniany; około 1400 r. rozpoczęto budowę murowanej okazałej świą tyni, która nie została ukończoną. Zajęta przez protestantów w 1527 r. , została w 1653 r. wróconą katolikom. Nowotarski powiat ma 121 2 mil kw. i 56445 mk. , przeważnie ewan gielików, mówiących po niemiecku. Gleba po wiatu żyzna, glinko wata, wydaje wiele zboża. Hodowla owiec i uprawa tytoniu rozpo wszechniona. Br. Ch. Nowytarg, niem. Neumark, dok. Neuwemarki 1336, Newmark 1403, wś z 22 wybudowaniami w Pomezanii, pow. sztumski, st. p. Mikołajki, ma szkołę kat. i kościół fil. , należą cy do Staregotargu, par. ew. Sztum, okr. urz. stanu cywil. Krastudy. Obejmuje 4303 mr. , 161 bud. , 63 dm. , 751 mk. , 699 kat. , 37 ew. R. 1452 nadaje w. mistrz Dyteryk z Altenburga sołtysowi Hermanowi 68 włók chełm. celem założenia wsi. Sołys dostaje 61 2 woln. wł. , proboszcz 31 2. Każdy gbur ma od włóki 3 wiardunki zakonowi, a prob. 1 korzec płacić żyta i tyleż owsa. Sołtys ma być wolny od czynszu, a za 1 2 włóki, którą odstąpi księ dzu, i od mesznego. Murowany kościół katol. istniał tu już r. 1642; była i nowa szkoła, ale brakło jeszcze nauczyciela ob. Schmitt Gesch. d. Stummer Kr. , str. 207. Za czasów Rzpltej należał N. do sstwa sztumskiego a r. 1565 trzymali go Czemowie. Kś. Fr, Nowy Tomiyśl, niem. Neutomischel, mto, pow. bukowski; ob. TomyślNowy. . Nowy Uzień, mto pow. gub. samarskiej, nad rz. Uzienią, o 368 w. od Samary, ma 7543 mk. , cerkiew, szkołę element, męską i żeńską, wielu rzemieślników, zwłaszcza 255 kowali; prowadzi handel z Kirgizami. Jarmarki, zwła szcza na bydło, mają obrotu przeszło na 1 milion rubli. Pierwotnie wieś Czertauła, zało żona przez rozkolników, potem twierdza, od 1835 r. mto powiat. Nowouzieński powiat ma na przestrzeni 44275 w. kw. 223, 249 mk. , zajmujących się rolnictwem i hodowlą bydła. Powierzchnia wzniesiona i stepowa, grunt gliniasty, lasów bardzo mało, gdyż zaledwo 1 8 ogólnej przestrzeni. Zrasza ją Wołga z dopływami. J. Krz, Nowy Wesołów, niem. Neuausen, wś i folw. , pow. wrzesiński, 2 miejsc a N. , dom. ; b N. , fol, , 7 dm. , 63 mk. , wszyscy kat. Poczta, gośc, tel. i st. kol. żel. we Wrześni, Nowy Widok, pow. noworadomski, gm. Wielgomłyny, par. Niedośpielin. Nowy Wincentów, pow. radomski, gm. Gzowice, odl. od Radomia 19 w. , ma 6 dm. , 39 mk. , ziemi 96 mr. Nowy Zaścianek, wś pryw. , pow. wilejski, w 1 okr. pol. , o 50 w. od m. Wilejki, przy b. dr. poczt. z m. Ilii do m. Radoszkowicz, 1 dm. , 5 mk. kat. Własność Wańkowiczowej. Nowżele, wś włośc, pow. święciański, w 1 okr. pol. , gm. Święciany, okr. wiejski Konciarzyn, o 9 w. od gminy, 10 dusz rew. ; należy do dóbr skarbowych Kochanówka. Nozdraczuny, wś włośc, pow. oszmiański, w 1 okr. pol. , o 10 w. od Oszmiany, 7 dm. , 45 mk, z tego 42 kat. , 3 prawosł. Nozdraki, wś włośc nad rz. Klewą, pow. oszmiański, w 3 okr. pol. , gm. , okr. wiejski i dobra skarbowe Traby, o 1 w. od gminy, o 37 w. od Oszmiany a 18 w. od Dziewieniszek, ma 7 dm. i 50 mk. 27 dusz rew. . Nozdrysz, wś przy ujściu rz. Noryni do Uszy, pow. owrucki, na płn. wschód od Narodycz, gm. Narodyćze, stanowiła niegdyś własność monasteru owruckiego; co do przeszłości dziejowej ob. Arch. J. Z. R. cz. III, t, 2 50, 115, 159, 160, 233; cz. IV, t. 1 47, 48; cz. VI, t. 1 189, 580. Nozdrzec, wś, pow. brzozowski, na lew. brzegu Sanu, u ujścia Baryczki, na wznies. 253 m. npm. , przy gościńcu z Dynowa 7 klm. do Sanoka. Wś rozciąga się po obu stronach Baryczki i na niskich brzegach Sanu. Przez obszar wsi płyną potoki Nozdrzeczek, dopływ Baryczki, i Łubno, dopływ Sanu. Przy gościńcu, blisko środka wsi, stoi kościół murowany rz. kat. a naprzeciw niego duży dwór z obszernym ogrodem, ku zachodowi zaś od niego Nowytarg Nowytarg Nowy Tomiyśl Nowy Uzień Nowy Wesołów Nowy Wincentów Nowy Zaścianek Nowżele Nozdraczuny Nozdraki Nozdrysz Nozdrzec