krakowskiego, który sprowadził zakonników częścią z Jędrzejowa, częścią z Włoch. Gdy jednak napady gnieżdżących się tu zbójców niepokoiły nieustannie klasztor, Teodor ów, nabywszy za 100 grzywien wś Szczyrzyc od Sulisława, syna Jana, kanonika krakowskiego, przeniósł tam klasztor w 1245 r. Opat nowego klasztoru Piotr uzyskuje 1252 przywilej Bolesława, ks. sandomierskiego i krakowskiego, na założenie nad Dunajcem, na obszarze należącym do klasztoru, miasta na prawie niemieckim, pod nazwą Nowy Targ, uposażonego stoma łanami ziemi. Opat sam miał wybierać wójtaz pomiędzy mieszczan. Sądownictwo z wyjątkiem kary śmierci i obcięcia członków, zostawionych księciu, należało do wójta, który posiadał 8 łanów nad rzeczką Ostrowsko i i dwa na Cle, tudzież karczmy i młyny. Dla ochrony miasta i przyległych dóbr klasztornych, opaci wznieśli w pobliżu warowny zameczek, nazwany Szaflary Schefflary. Na dokumencie odnoszącym się do lasu Długopole nad Czarnym Dunajcem i wydanym w 1306 r. w N. Tar. przez Dyonizego, opata szczyrzyc kiego, podpisani są Richardus pleban Novi fori i Andreas advocatus ibidem Kod. Ma łop. Piekos. , 208. co stwierdza także, w obec fałszywego aktu erekcyjnego z 1238 Morawski Sądeczczyzna, I, 82 i wątpliwej daty przywileju lokacyjnego Bolesł. Wstydliwego, istnienie miasta w początkach XIV w. Nieznane nam powody wywołały potrzebę powtórnej lokacyij na którą Kazimierz W. wydał w 1346 r. nowy przywilej, dozwalający Dytrichowi Szyja wytrzebić 150 łanów frankońskich i sprowadzić osadników. Wójtowi dziedzicznemu przeznaczył król 8 łanów, a nadto dozwolił wybudować sukiennico, szynki, wagi dla sukienników i szewców mensuras pannorum et sutorum, jatki rzeźnicze, łaźnie, rzeźnie mactatorium quod vulgariter dicitur guthlof cutlielhow i młyny, a oprócz tego pobierać szósty denar od łanów, domów i ogrodów i trzeci denar od rzeczy osądzonych. Za wiedzą i dozwoleniem królewskim mógł sołtys swe prawa komu innemu odstąpić. Zarazem nadał Kazimierz W, miastu prawo niemieckie i kilkuletnią wolność, po jej zaś upływie mieli mieszczanie płacić po 8 skojców z łanu na św. Marcin, ale od ceł mieli być zwolnionymi, jeżeli pojadą z towarami do Krakowa Kod. Małopol. Piekos. 261, 263. Doroczny jarmark miał się odbywać przez ośm dni zacząwszy od dnia św. Katarzyny, niewolno jednak było pobierać targowego od przybywających zkąd inąd kupców. Jeszcze przed 1343 r. wybudowano murowany kościół i założono parafią rzym. kat. W 1380 r, ówczesny opat wypuścił zamek w Szaflarach, zapewne z przyległym folwarkiem, w dzierżawę żydowi, który świeżo przyjął chrześciaństwo i tem sobie pozyskał zaufanie zakonników. Przernyślny spekulant wybrał to ustronno nadgraniczne miejsce na mennicę fałszywej monety pogranicznych kra jów. Pomimo zażaleń okolicznych mieszkańców, a nawet zaniesionej do króla skargi, opat pobłażliwie cierpiał fałszerza i nie myślał go wyrugować z Szaflar. Wtedy z rozkazu krółewskiego Sędziwój z Szubina ze zbrojnym oddziałem zajął zameczek, zburzył warownię, fałszerza śmiercią przez spalenie ukarał a klasztorowi skonfiskował dobra, a mianowicie Szaflary, Nowy Targ i należące do niego wsie Dębno, Ostrowiec, Ostrowsko, Wilczepole, Wachsmund, Dlugiepole, Klikuszowa, Poręba, Miedź wiedź, Podobin, Olszówka, Mszanna, Kwasin, Ogonówka, Sól w Rabce, Gorcz gora. Opat udał się do Bady ze skargą do króla i uzyskał zwrot dwóch wsi jedynie Ludzimierza i Krauszowa; co do innych król odłożył de cyzyą do bliższego rozpatrzenia sprawy po przyjeździe do Polski. Tymczasem opat wracając z podróży umiera w drodze pod Szczawnicą, a król także kończy życie. Władysław Jagiełło, gdy ani opaci ani potomkowie fundatora klasztoru nie upominali się o zwrot majątków, kazał je włączyć do dóbr koronnych Długosz. Lib. Ben. , t, III, 437, 8. W połowie XV wieku wójtostwo z pozwoleniem królewskim dzierżył szlachcic Ratułd, dziedzic pobliskiej Skrzydlnej Metr. kor. , 318, Morawski Sądecz. II, 290. W krótkiej wojnie z Maciejem węgierskim popierali Nowotarżanie króla Kazimierza IV, za co uzyskali potwierdzenie przywileju nadającego im magdeburgią 1478 r. i dwa jarmarki oryg. w Arch. N. T. CracoYiae dominica p. festum S. Michaelis i Morawski Sądecz. , II, 327 a w wojnie o tron węgierski między Janem Olbrachtem i Władysławem czeskim zasłużyli się tak bardzo podczas oblężenia Koszyc i podczas powrotu wojaka, że im Jan Olbracht w r. 1493 nanowo potwierdził przywileje. Niezważał jednak na to dzierżawca Szaflar Ratułd i zmuszał ich do robocizny około zamku na Skałce Szaflarskiej a nadto pobierał daniny, co im dało powód do wysłania deputacyi do króla bawiącego w Sączu. Deputacya uzyskała wolność od wszelkich danin i robocizn, z wyjątkiem 60 gwebłów owsa i stawiania jednego prząsła na moście pod Szaflarami. Zdaje się jednakże, że w tym czasie nastąpił zastój w rozwoju miasta, omijali je bowiem kupcy węgierscy zmuszani jechać z towarem gościńcem, prawdopodobnie dla tego, że drogi były zaniedbane i ztąd poleca Zygmunt III w 1595 r. , ażeby ci kupcy podróż na N. T. obracali a w 1603 r. ustanawia tu składy wina. W tym samym czasie zawiązało się towarzystwo górnicze, pragnące poszukiwać szla

Nowy Targ