sou, dek. dobromilski, dyec. przemyska. Należą do niej Boniowice, Grodzisko, Komarowice i Posada Nowomiejska. Cerkiew pod wezw. Uspienia N. M. P. Według consignatio vacantium beneficiorum et nomina possessorum 1790 Ecclesiarum decanatus Dobromilensis był Jakób Kulwatycki parochem nowomiejskim uś. Trójcy i administratorem cerkwi M. B. Co się stało z ową wzmiankowaną cerkwią ś. Trójcy, nie można oznaczyć W N. jest urząd pocztowy i szkoła etat. jednokl. Alembek wspomina w swej wizytacyi z 1642 r. , że mieszkańcy tej miejscowości, o ile byli katolikami, sprowadzeni zostali z Niemiec przez Kazimierza W. W 1498 r. miał według niego zniszczyć tę osadę wojewoda wołoski j Stefan. Wówczas to kościół uległ zagładzie, a odbudowano go około r. 1512. W spisie dokumentów w metr. kor. Rkp. Ossol. , 2836, str. 24 czytamy Privilegium super locationem civitatis in silva regia juxta fluvium Sola prope villam Sola, Nowe Miasto seu Tuczyn dictam in Terra Sanociensi. Anno 1508 1511. Siarczyński wspomina w swym dykcyonarzu Rkp. Ossol. , 1826, że Pruchniccy chcąc utrzymać mniemanie, iż od książąt z Bybła pochodzą i tej osadzie przydali nazwę, , Bybło. Jakoż w dokumencie, wydanym tutaj d. 17 maja r. 1497, którym Jan Hryćko, dziedzic Nowego MiastaBybła, sprzedaje mieszczanom bybelskim, grunta, na których niegdyś stały zabudowania dziedzicznego wójta tej miejscowości, czytamy Nowomyastho alias Bybel A. G. Z. , t. IX, str. 150. Wieś Bybło leży o 3 klm. na płn. od Nowegomiasta, w pow. przemyskim W XVI i XVII w. posiadały N. rodziny Skorutów, Nowomiejskich i Krasickich. O Jaśku z N. , ożenionym z Krasicką, przytoczył podanie Wincenty Pol w Pamiętnikach B, Winnickiego część II, Senatorska zgoda. Dzieła W. Pola, wydanie zupełnie, Lwów 1875, t. III, str. 52 i następ. . N. było rodzinnem miejscem kilku uczonych ludzi. Pochodzili stąd Łukasz de Nova civitate Russiae, aka demik krakowski, autor dzieła łacińskiego o pisaniu listów, wydanego w r. 1522; Wojciech z N. M. , tłumacz dzieła Rycerstwo chrześcijańskie, wydanego w r. 1558; trzej bracia Herbestowie. Z tych Benedykt, ftlozof i mówca, umarł jezuitą w Jarosławiu w r. 593. Ten zowiąc N. z grecka Neapolis i siebie zwał Neapolitanus; Jan był spowiednikiem i nadwornym teologiem Katarzyny Jagiellonki, królowej szwedzkiej, umarł r. 1601; Stanisław przebywał i umarł w Samborze. 2. N. M. część Buska, pow. Kamionka Strumiłłowa. Lu. Dz. Nowemiasto, niem. Neustadt an der Warthe, miasto na lewym brzegu Warty. pow. pleszewski. Leży na pochyłości wzgórzy wznoszących się wzdłuż rzeki, o 5 Mm. na wsch. od st. kol. żel. Chocicza. Ziemia w okolicy jest piaszczysta, z głębokiemi pokładami gliny, W 1881 r. było 1187 mk. , w r. 1876 zaś 1142 mk, 120 ew. , 640 kat. , 382 żydów; w r. 1871 było 124 dm. , 1265 mk. , 237 ew. , 604 kat. , 324 żydów. Mieszkańcy zajmują się głównie rolnictwem, drobnym handlem i wypalaniem cegły. Miasto podupadło przez kolej żelazną poznańskokluczborską, którą opodal przeprowadzono. Dawniej N. było głównym portem dla ziemiopłodów i towarów spławiających się Wartą. Urząd policyjny na miejscu. Sąd okręgowy w Jarocinie, sąd ziemiański w Ostrowie. Kościół kat. parafialny nal. do dek. nowomiejskiego, kośc. ewang. paraf. nal. do dyec. szremskiej. Szkoła elementarna kilkoklasowa. W okolicy jest młyn parowy, piła parowa, 2 gorzelnie. Dla komunikacyi służy drewniany most na Warcie, Urz. poczt. trzeciej klasy, st, tel. , poczta osobowa chodzi z Żerkowa przez Nowemiasto do Chociczy, poczta listowa do Chociczy. W r. 1811 w N. było 116 dm. , 838 mk; w. 1837 r. 1143 mk. Miasteczko to jest gniazdem rodziny wielkopolskiej Nowomiejskioh herbu Jastrzębiec; jeszcze w 1536 r. podług Łukaszewicza posiadali część Jan i Mikołaj Nowomiejscy, druga zaś część już 1506 r. należała do Rozdrażewskich herbu Doliwa. Od połowy XVI do połowy XVIII wieku N. wyłączną było własnością Rozdrażewskich. Według regestr. pobor. z 1578 r. miało N. rol miejskich 1 1 2 łanu, szosu in duplo płaciło 16 zł. 18 gr. Mieszkało tu 38 rzemieśl. , a mianowicie 12 szewców, 2 kuśnierzy, 5 sukienników, 4 garncarzy, 4 piekarek, 1 słodownik, 2 płócienników, 4 krawców, czapnik, tasarz, 3 kowali, bednarz, 2 prasołów, 1 przekupka, 4 rzeźników, 5 szynkarek, 16 komorników Pawiński Wielkop. , I, 219. Od połowy XVII wieku, druga połowa należała do Grzymułtowskich, h. Nieczuja. W końcu XVII wieku nabyli tę posiadłość Grabscy; pierwszym z tej rodziny właścicielem był, zdaje się, Stanisław Grabski, kasztelan rogoziński. Nie wiadomo, kto kościół kat. założył, na początku XVI wieku już istniał. Pierwotnie drewniany, już na początku XVII wieku był murowany. W 1660 r. kościół posiadał kaplicę nad zakrystyą, zwaną Rozrażewskich, w r. 1614 wystawioną przez sufragana włocławskiego Jana Rozrażewskiego. W kościele były groby familijne Rozrażewskich. Do tego czasu przechowały się niektóre pomniki z przeszłości. Księgi metryczne zaczynają się od 1620 r. Na ścianach wisi na blachach cynkowych malowanych, kilka portretów rodziny Rozrażewskich, Na ścianie z prawej strony wielkiego ołtarza widzimy wizerunki dwóch matron i dwóch mężczyzn w popiersiach i w

Nowemiasto

Nowemiasto