rocznie płacić 3 grzywny. Także i przewoźne uregulowano wówczas i to w ten sposób, że od wiosny po odpłynieniu kry aż do Szymona Judy płacono od konia 1 szeląg, odtąd aż do nastania mrozu 9 fen. Już od dawna istnieje zamiar uregulowania N. , ale wykonaniu tego projektu stoją na przeszkodzie trudności, pochodzące z nieiednostajnej szerokości łożyska por. t. II, 339; IV, 579; V, 956. Kś. Fr. Nogat, niem. Gross Nogath, dok. Nogoten, Negoth, dobra ryc, pow. grudziądzki, st. p. Czarne Górne 3, 7 klm. odl. , st. kol. Gardeja 8 klm. odl, par. kat. Szynwałd pół mili odl. , szkoła Wielki Szembruk, par. ew. Czarne Dolne, okr. urz. st. cywil. Wydrzno. Ma 370 ha roli or. i ogr. , 62, 55 łąk, 2, 92 nieuż. , 129, 7 wody, razem 565, 39 ha; czysty dochód z gruntu 7811 mrk. Należący do tych dóbr folwark Bożepole obejmuje 17457 ha. W 1868 r. 23 bud. , 11 dm. , 227 mk. , 120 kat. . 107 ew. Osada ta powstała prawdopodobnie na początku XIV w, gdy mistrzem ziemskim był Konrad Sack. W 1313 r. potwierdził w. m. Karol Beffart z Trewiru Reinhardowi z Nogatu nadane mu przez Konrada Sack 13 włók 7 mr. we wsi N. nad jez. Schernschen, za zwyczajnym czynszem, z obowiązkiem służenia zakonowi z zbroją i w pancerzu i z prawem rybołóstwa w wymienionem wyżej jeziorze. Roku 1315 dostaje Jan z N. Hannus v. Nogath drogą zamiany 12 włók tamże pod temi samemi warunkami. Krzyżackie dokumenty wymieniają jeszcze trzecią posiadłość, należącą do braci Henryka i Ottona, którym kapituła chełmżyńska na ich życzenie przepisuje na nowo list, nadany przez mistrza ziemskiego Henryka z Płocka v. Plocke w Nieszawie r. 1309 d. 23kwiet. ob. Woelky Urk. Buch des Bist. Culm, I, str. 1 7. Z trzech służb była tylko jedna chełmińska, dwie zaś polskie ob. Kętrz. , O ludn. pols. , str. 115. Po bitwie pod Grunwaldem oszacowano szkodę, którą wś poniosła, na 1000 grzywien. Z 1526 r. zachował się przywilej Zygmunta, w którym tenże potwierdza kanonika Nogackiego i jego spadkobierców w posiadaniu dóbr tutejszych w starych granicach i z wszelkiemi prawami i wolnem rybołóstwem. Oprócz tego nadaje mu także rybołóstwo w strugach i stawach z Nogackiego wypływających jeziora, także w jez. Kuchnią zwanem, wszelkiemi narzędziami, niewód wyjąwszy. Dan na zamku naszym w Malborku d. 5 po św. apost. Jakó bie 30 lipca 1526 r. W 1589 r. sprzedali Wawrzyniec Pieczewski i jego żona przed sądem łasińskim recedentes a jure et districtu suo proprio et huic Lasinensi jurisdictioni quo ad actum praesentem se cum bonis suis incorporantes, część swej posiadłości w N. Janowi Kostce Szembekowi za 214 grzywien prusk. , równocześnie należała inna część dóbr tutejszych do Pawła Kostki Szembeka, ssty w Wąbrzeźnie, którą r. 1559 wdowa po nim odstąpiła Fryderykowi Bilińskiemu. W 1609 r. sprzedaje Adam Pieczewski 3 wł. i 20 mr. chełm. , Waleryanowskiemi zwane, Janowi Kostce Szembekowi, tenże odstępuje takowe w 1617 r. Maciejowi Kostce, wreszcie Marcin Pieczewski sprzedaje swoje posiadło Kijanowskiemu za 1000 pols. zł. Wizytator Strzesz r. 1667 znalazł całe dobra nogackie w ręku pani Beklewskiej. R. 1682 z N. płacono poboru na symplę 1 flor. W 1720 r. posiadał N. przysiężny sądu tczewskiego Andrzej Kczewski, syn jego Franciszek sprzedał r. 1774 dobra nogackie dawniejszemu podstolemu Aleksan drowi Nostitz Jackowskiemu za 42, 500 flor. Według ksiąg hypotecznych z r. 1777 należał do dóbr tutejszych znaczny las iglasty i bu kowy, 2 jeziora Nogat i Kuchnia, karczma we wsi, kaplica i pustkowie Jędrzejewo, składa jące się z 3 chałup, których mieszkańcy panu zobowiązani byli do tłoki, wreszciefol. Boże Pole Boschpol, gdzie był rządzca, karczma i chałupa rybacka. Z praw szlacheckich przy sługiwały panu sądy, prawo łowów, warzenie piwa i pędzenia gorzałki. W 1803 r. właści cielką dóbr N. była pani Kalkstein. Kalksteinowie utrzymywali tu osobno przy dworze zbudowaną kaplicę. W 1804 r. udzielił jej biskup Rydzyński Indult do odprawiania mszy św. na trzy lata ob. Fankidejski, Utracono kościoły, str. 110. Kaplica ta dziś już nie istnieje. Kś. Fr. Nogathau al. Nogatau niem. , wś włośc. nad Starym Nogatem, pow. elbląski, st. p. , kol. i par. kat. Elbląg, l 1 4 mili odl. , par. ew. Neuheide, okr. urz. st. cywil. Neuhof, szkoła w miejscu. Ma 1888, 83 mr. czyli 28 włók 20 mr. albo 482 ha 26 arów. W 1868 r. 18 dm. , 24 dymów, 156 mk. i to 120 ew. , 11 kat. , 23 menonitów; 112 koni, 214 sztuk bydła, 4 ow ce. Wś tutejsza została założona dopiero 1602 r. na tak zwanych łąkach rzeźnickich. Łąki trzymał bowiem w dzierżawie cech rzeźnicki w Elblągu; obejmowały zaś pierwotnie 55 włók, lecz były po części jeszcze krzakami po rosłe. W 1535 r. zostały wydzierżawione ce chowi rzeźników na paszę dla bydła za 50 grzywien po 13 1 3 srebrników; r. 1563 pod wyższyła rada miejska ten czynsz na 97 grzy wien, a r. 1596 na 250. W 1602 r. odłączyła rada 25 włók i wydała ten obszar osadnikom na prawie emfiteutycznem za rocznym czyn szem, wynoszącym 120 grzywien czyli 26 2 3 tal od włóki. W 1653 r. podwyższono ten czynsz na 150 grzywien 33 1 3 tal. . Tak po wstała dzisiejsza wś ob. Rhode, Der Elbinger Kreis, str. 91. Kś. Fr. Nogawki 1. ob. Nagawki. 2. N. Mierze

Nogat

Nogat

Nogathau

Nogawki