1679 1696, urodził się w Gardei Garnsce. 7 Adam Busch al. Pusch z Pucka, 1696 99, 1734. 8 Krzysztof Jacobi z Walichnów, 16991741, l742. 9 Jan Fryderyk Sartorius z Gdańska, 1741, 1759. 10 Daniel Fryderyk Bobrick od r. 1759 ob. Preuss. Prov. Bl. 1845, str. 612619. Miasto N. zawdzięcza swój początek Krzyżakom, którzy je założyli według Toeppena Hist. comp. Geogr. , str. 228 r. 1316, według innych r. 1329 za czasów w. mistrza Wernera v. Orselen. Używano do tego jeńców litewskich, których liczbę niektórzy pisarze podają na 70, 000, co oczywiście jest przesadzone. Przywilej opiewa, że w. mistrz zakłada to miasto, aby włościanie nie potrzebowali tak daleko chodzić do miasta na targi. Do obszaru miasta należało 13 włók lasu; mogli także brać drzewo z borów krzyżackich. Ryby mogli łowić tylko w swoich rowach. W skutek tych przywilejów i korzystnego położenia, dobrobyt miasta wkrótce tak się podniósł, iż r. 1370 liczono 22 jatek rzeźnickich, płacących 30 kamieni sadła jako czynsz. W wojnie 13letniej stanęli mieszczanie po stronie sprzymierzeńców i różne przechodzili koleje. Za czasów Rzpltej należał N. do wojew. malborskiego. W 1476 r. nadaje król Kazimierz miastu przywilej łowienia ptaków dużych i małych, co za wielką uchodziło łaskę. W wojnie szwedzkiej ponieśli mieszczanie znaczne szkody. W 1626 r. zajął Gustaw Adolf miasto bez wszelkiego oporu i obwarował je palisadami, tak że Polacy daremnie kusili się o zajęcie tego miejsca. Przy okupacyi pruskiej miał N. 173 domów; ratusz był r. 1740 nowo zbudowany; dolna część służyła ewangielikom za kościół. Szpital dla 8 ubogich ew. wyznania zgorzał 1745 r. , ale odbudowano go na nowo. Większe pożary nawiedziły miasto r. 1400, 1586, 1740, 1742, 1802 i 1806, przyezem akta magistrackie zniszczone zostały. Do dekanatu nityskiego, należącego do bisk. warmińskiego, są przyłączone następujące parafie 1 Nitych, 2 Boręty 288 komunikantów, 3 Fuerstenwerder i Baerwalde 552, 4 Ladekopp i Orłowo 219, 5 Lichnowy 742, 6 Marynowy i Tuga, 7 Nowacerkiew, 8 Schoeneberg i Schoensee, 9 Tannsee, 10 Tiegenhagen i Nowydwór. Źródła 1 Gesch. d. Kr. Marienburg von Eckerdt 1868. 2 Borck, Echo Sepulchralis, II, str. 279 281; manuskrypt. 3 Kirchengesch. d. Stadt Neuteich y. Goedtke, w Preus. Prov. Blaet. 1845 str. 612 619. 4 Huellmann w Richter s Beitraege zur Kunde Preussens 1837, str. 281. 5 Script. rer. Prus. rejestr. Obecnie budują 1885 r. kolej kolej z Szymona Simonsdorf, gdzie jest st. kolei wsch. , na Nitych do Nowegodworu. Kś. Fr. Nityska Wieś al. Nytyska, niem. NeuteichsSłownik geograficzny Tom VII. Zeszyt 75. dorf, wś na Żuławach malborskich, pow. malborski, st. p. , par. kat. i ew. i szkoła Nitych; zawiera 18 większych posiadłości i 5 zagród, 135 włók i 24 mr. obszaru; 317 mk, 114 kat. , 149 ew. , 54 menon. ; 28 dm. Odl. od m. pow. 1 3 4 mili. Tutejszy okr. urz. stanu cywil. miał w 1880 r. 1030 dusz. Wś ta została założona za czasów w. mistrza Karola z Trewiru r. 1316, płaciła zakonowi 13 skojców i 4 kogu ty, albo za 1 koguta 2 stare kury. W przy wileju fundacyjnym jest po raz pierwszy wzmianka o tamach Wir goennen auch denselbigen ihren Tamm zu bessern den sie nun haben, und nicht vor weiter zu bessernde ohne unser brueder Rath und Laube pozwoleństwa. Auch goennen Wir denselbigen Leuten Erde zu nehmen baussen t. j. aussen po za ihren Garten auf unserem Theile ihren Thaemmen zu huelfe und zu bessernde also dass sie der Erde an der Swente rzeka Święta nicht nehmen ob. Eckerdt, Gesch. d. Kr. Marien burg, 1868, str. 29, przypisek. Niedawno zna leziono niedaleko Nityskiej wsi 496 dobrze za chowanych monet srebrnych z czasów pano wania zakonu krzyżackiego Kś. Fr. Nitznow niem. , dobra w Pomeranii, pow. kamieński, st. p. Zitzmar 3, 5 klm. odl. , 221 8 ha obszaru. Niukiszki, wś, pow. święciański, w 2 okr. pol. , gm. Daugieliszki, okr. wiejski Cejkin, o 4 w. od gminy a 22 od Święcian, 6 dm. , 48 mk. kat. 17 dusz rewiz. ; należy do dóbr skarbowych Daugieliszki. Niuksze, po łot. Nyukszy, wś, pow. lucyński, w 2 okr. pok. do spraw włośc, gm. i par. Pyłda, właśność Witowskich; w 1863 r. było 43 dusz rewiz. Niunka, wś, pow. kalwaryjski, gm. Balkuny, par. Krakopol, odl. od Kalwaryi 41 w. , ma 11 dm. , 73 mk. Niurwiańce al. Nurwiańce, wś, pow. nowoaleksandrowski, na płd. od Dryświat, pomiędzy jeziorami Dryświaty i Obole; kaplica kat. par. Dryświaty. Niwa 1. pust. , pow. sieradzki, gm. Gruszczyce, par. Wójków, odl. od Sieradza 20 1 2 w. 2. N. , pust. , pow. częstochowski, gm. Kamyk, par. Kłobuck. 3. N. , pow. włoszczowski, gm. i par, Chrząstów. 4. N. , pow. olkuski, gm. i par. Sławków. 5. N. , kol. , pow. garwoliński, gm. Trojanów, par. Korytnica. 6. N. , wś nad rz. Żurawianką, pow. płoński, gm. Naruszewo, par. Gumino, odl. o 8 w. od Płońska. Posiada ewang. dom modlitwy, szkołę ewang. , 7 dm. , 58 mk. , 291 mr. gruntu dobrego, 1 nieuż. 7. N. Zagórzańska, wś, pow. będziński, gm. Rokitno Szlacheckie, par. Niegowonice. Posiada szkołę początkową ogólną, 2 dm. , 11 mk. , 36 mr. ziemi. Br. Ch. 11 Nityska Wieś Nityska Nitznow Niukiszki Niuksze Niunka Niurwiańce Niwa