na z włościan Łotyszów i z Niemców mieszczan. Jak jedni tak drudzy są wyznania protestanckiego. Parafia neuenburska grani czy na płn. z par. tukumską, na wsch. z mitawską, na zach. z oberhauptmaństwem goldyńskiem a na płd. z par. auceńską. Zbór parafialny neuenburski ma osobną filią w Annenhofie. W granicach obszernej parafii ist nieją oprócz tego zbory protestanckie w Blieden, z filią w Szturhofie, oraz w Lesten, z filią w Sztrutteln. Bo niniejszego artykułu uży waliśmy mapy dóbr neuenburskich z r. 1564 ogłoszonej w r. 1878 na tablicy XVI dzieła Geschichte der Herren t. d. Recke oraz kilku map tegoczesnych rękopiśmiennych i następujących dzieł i kompendyów Dr. Possart Geographie von Kurland, Stuttgardt 1843, pag. 288 290; Statistische Jahrbuecher für Kurland, o ile drukiem są ogłoszone; W. S. Stavenhagen, , Album baltischer An sichten, Mitau 1866, cz. I, artykuł Neuen burg; Constantin Graf von der ReckeVol merstein und Otto Baron von derRecke Ge schichte der Herren von der Recke mit 14 Il lustrationen, Breslau 1878, in 4to majori, stronnic 420 oprócz licznych dodatków i tablic. Czyt. też moje artykuły Doblena, Hofcumberge i Kirchholm w niniejszym Słowni ku; opis N. , pomieszczony w Przeglądzie Powszechnym, Kraków 1884 r. , wrzesień; a także arcykuł O wystawie historycznej w Rydze, w dzienniku Słowo 179 194 z r. 1883. Gustaw Manteuffel, Neuenburg niem. , mto, ob. Nowe. Neuendorf niem. 1. wyb. , pow. królewiecki, st. p. Postnicken. 2. N. , wś, pow. gdański, st. p. Gdańsk 2 4 mili odl. , par. kat. królew. kaplica w Gdańsku, ew. i okr. urz. stanu cywil. Rychemberg, szkoła Quadendorf, ma 1558 mr. obszaru, 11 gbur. posiadłości i 7 zagród, 186 mk. , 13 kat. , 147 ew. , 26 menonitów, 18 dm. Wś tę założyło m. Gdańsk r. 1346 ob. Script. rer. Pruss. IV, 311 i 424. 3. N. , fol. i rogatki, pow. rybacki, st. p. Fiszhuzy. 4. N. , os. leśna i wś, pow. gierdawski, st. p. Gierdawy. Tutejszy okr. urz. stanu cywil, miał 1880 r. 633 dusz. Jeszcze r. 1538 istniał tu par. kościół kat. , który potem podupadł ob. Script. rer. Warm. I, str. 393. 5. N. , wś, pow. licbarski, st. p. Dobremiasto, miała według lustracyi z 1656 r. 29 włók, 6 gburów, 1 sołtysa, którzy dawali 33 korcy owsa, 32 kur, 8 gęsi i 205 fl. 5 gr. czynszu. 6. N. niem. , ob. Chmielewo, dobra, pow. jańsborski, st. p. Eckersberg, t. j. Ekartowo. 7. N. , wś, pow. wystrucki, st. p. Wystruć, okr. urz. stanu cywil, Althof 8. N. , wś, młyn i dobra ryc, pow. królewiecki, st. p. Królewiec, około 5 klm. odl. ; dobra obejmują 573, 3 ha roli or. i ogr. , 146, 5 łąk, 48, 5 past. , 30, 4 nieuż. , 24, 1 wody, razem 822, 8 ha; czysty dochód 15141 mrk. Dawniej był tu kościół kat. , patronat przysługiwał magistratowi m. Królewca. R. 1586 została tutejsza parafia filią parafii w Steinbeck i Jest nią jeszcze dziś ob. Script. rer. Warm. , I, 425, 9. N. , wś, pow. labiawski, st. p. Mehlauken. 10. N. , wś, pow. nizinowski, st. p. Skoepen. 11. N. , wś, i leśn. , pow. iławski, st. poczt. Iławka. 12. N. , wś, młyn i wyb. , pow. holądzki, st. p. Pr. Holąd. 13. N. , fol. , pow. frydlądzki, st. p. Szępopel. 14. N. , wś i dobra, pow. welawski, st. p. Tapiewo. 15. N. , wś, pow. królewiecki, st. p. Troempau. R. 1389 d. 7 wrześ. nadaje Siegried Walpod von Bassenheim, komtur elbląski, Janowi Hans Hessin karczmę w Neuendorf pod Elblągiem wraz z pół morgiem, dalej 6 mr. we wsi Pilon Plohnen, prawo propinacyi i uwalnia go od tłoki, za opłatą czynszu w kwocie jednej grzywny i ćwierć wiardunku. Sołtys Jan Hans Curau w N. ustępuje mu dla karczmy 2 mr. za wiardunek rocznego czynszu. Dan w Pasłęku ob. Cod. dipl. Warm. , III, str. 200. Neuendorf niem. 1. wś, pow. malborski, 7 posiadł. i 6 zagród, 5 wł. 19 mr. , 160 mk. , 2 kat. , 147 ew. , 11 menonitów, 16 dm. ; par. kat Tiegenhagen, ew. i st. p. Nowy dwór, szkoła Tiegenort, odl. od m. pow. 4 mili. 2. N. , dok. Newdorff, t. j. Neudorf, wś, pow. elbląski, st. p. , par. kat. i szkoła Tolkmicko, zawiera 9 gbur. posiadłości, 1859, 46 mr. , 98 mk. kat. , 11 dm. ; par. ew. Łęcze, odl. od m. pow. 3 mili. W 1352 r. 25 maja nadaje Ortolph z Trewiru, komtur elbląski, mieszkańcom, wsi Newdorff wolne rybołówstwo w zatoce Świeżej małemi narzędziami ob. Cod. dipl. Warm. II, str. 280. R. 1376 d. 4 czer. odnawia Ulrich Fricke, komtur elbląski, przywilej tej wsi ob. Cod. dipl. Warm. , III, str. 10. 3. N. Hoche i Nieder niem. , wś, pow. elbląski, st. p. i par. kat. Elbląg, okr. urz. stanu cywil. i par. ew. Przesmark, zawiera 9 gbur. posiadłości, 5 zagród; 2112, 62 mr. , 300 mk. ew. , 27 dm. , ma szkołę, odl. od m. pow. l 1 8 mili. 4. N. al. NeuGrossendorff, wś na Warmii, pow. licbarski, st. p. Licbark. Wś ta powstała na obszarze wsi Grossendorf. W 1364 r. d. 23 czerw. odłącza biskup warm. Jan 36 włók od Grossendorf i nadaje je sołtysowi Marcinowi na założenie nowej wsi na prawie chełmińskiem. Przywilej ten odnawia r. 1402 d. 10 lipca biskup Henryk IV ob. Cod. dipl. Warm. , II, str. 379; III, str. 363 i Script. rer. Warm. , 422. Według lustracyi z r. 1656 należał N. do kameratu dobromiejskiego i miał 29 włók, 6 gburów, 1 sołtysa. Czynszu płacili 33 korcy owsa, 32 kur, 8 gęsi i 205 flor. 5 gr. Prócz tego było tu 2 rybaków, którzy byli zobowiązani mieć własne narzędzia

Neuenburg

Neuendorf