wi w Kazimierzu jedynie kolędę, po miarze pszenicy i owsa. W regestr. pobor. pow. konińskiego z 1579 r. wś Nieswiastowo w 1507 r. N. major i minor miała w należących do mieszczan z Kazimierza 9 łanów i 3 zagrod. , na wójtostwie było 3 łany kmie ce a Jerzy z Kretkowa miał 1 osad. Pawiński, Wielk. I, 229. Br. Ch. Nieświastowice, w dok. Nyeszfaszthowycze, wś i dobra, pow. wągrowiecki, ma 2035 mr. rozl. ; 15 dm. , 235 mk. , wszyscy kat. , 63 analf Par. , i st. poczt. w Popowie Kościelnem o 3 klm. , gośc. o 4 klm. , od Mieści ska, gdzie tel, 6 klm. , st. kol. żel. w Gnieź nie o 28 klm. , w Rogóźnie o 26 klm. Wła ścicielem jest Władysław Brodnicki. Wed ług Lib. Ben. Łask. I, 77 w początku XVI wieku były tu drobne części szlacheckie a mianowicie aż cztery dwory i folwarki, dają ce dziesięcinę miejs. proboszczowi w Popowie. Kmiocie dawali tylko meszne, po mierze owsa i pszenicy, zagrodnicy po mierze owsa a mły narz miarę mąki pszennej. Regestra, pobor, z 1580 r. Pawiński, Wielkop. , I, 153 świad czą, iż N. , w par. Popowo, składały się z czę ści należących do Wojciecha Nieświastowskiego 1 łan, 2 zagr. i Mikołaja Chlebowskiego 1 2 łana i 3. M. St. i Br. Ch. Nieświcz 1. rzeczka, ob Neswicza, Wiadomości tam zagrod. podane uzupełniamy, że wypływa w pow. rzeczyckim z jez. t. n. , zasilonego niezmiernemi moczarami, rozciągającemi się za wsią Kałużyn. Lud i jezioro nazywa rzeką, bo ma ono prąd na południe, lecz od wsi Michałówki zaczyna się właściwe koryto rzeki, która płynie początkowo w kierunku południowym, następnie zwraca się na wschód. 2. N. , jezioro w pow. rzeczyckim, z którego wypływa rz. Nieświcz, prawy dopływ Brahinki. Jezioro prawie na 1 milę długie i przeszło 1 2 w. szerokie, rozciąga od się Kałużyn do wsi Michałówki; bardzo rybne. A. Jel. Nieświcz, wś, pow. łucki, ob. Neswicz, Wiadomości tam podane uzupełniamy, że w N. znajduje się kośc. par. murowany p. wez. św. Macieja, wzniesiony w 1612 r. , odnowiony i powiększony w 1802 r. przez Sobolewskiego i Majewskiego. Kaplice na cmentarzu grzebalnym, w Ławrowie i Rykanicach. Par. kat. , dek. łuckiego, ma 1266 wiernych. Ob. monografią Przeździeckiego, N. i Omelanik Ateneum, 1844 r. , zesz. 1. 24 48. Nieśwież, mto nad rz. Uszą, pow. słucki. Leży pod 53 13 płn. szer. i 44 21 wsch. dług. , o 103 w. na płd. zach. od Mińska, o 84 w. od. Słucka, o 13 w. od st. Horodziej, dr. żel. moskiewskobrzeskiej, w 3 okr. pol. kopylskim. Posiada starożytny zamek, położony między dwoma jeziorami Panieńskiem i Pionierskim, będący rezydencyą ks. Radziwiłłów, ordynatów nieświeskich, kość. parafialny pojezuicki, z grobami Radziwiłłów, cztery cerkwie z kościołów przerobione, kaplicę kat. w zamku, około 60 domów murowanych i 700 drewnianych, do 50 sklepów murowanych i 40 drewnian. , 5 ważniejszych magazynów, 2 domy zajezdne, około 20 szynków, 8177 mk. , w tem przeszło 5000 żydów i około 1000 Polaków katolików; reszta przypada na inne wyznania. Niegdyś sławne jarmarki Święto Michalskie, obecnie nie mają znaczenia, przywóz wprawdzie towarów, szczególnie ryby suszonej z Polesia, jest dość znaczny, zbyt jednak dochodzi zaledwo do 1000 rs. Rzemiosła dawniej wstawiały N. , obecnie ostatnie wykazy statystyczno wymienia ją 40 osób produkujących przedmioty spożywcze, 34 przedmioty do ubrania i 30 do gospodarstwa. Mieszczanie zajmują się przeważnie rolnictwem, żydzi zaś handlem i faktorstwem. Od 1869 r. istnieje tu seminaryum nauczycielskie, na 150 uczniów, w murach po klasztornych, przygotowujące nauczycieli do szkółek gminnych; jest i szkółka miejska dwuklasowa, do której uczęszcza około 100 dzieci płci obojga. Do miasta należy około 86 włók ziemi ogrodowej, łąk i pola, tudzież około 6 1 2 włók gruntów w uroczyskach Wojtawszczyzna i Pisarewszczyzna. Również własnością miasta jest gmach ratuszowy ze sklepami. Ponieważ w N. konsystuje oddawna kawalerya, przeto rząd pobudował tu z muru koszary dla wojska i maneż czyli ujeżdżalnię. N. pomimo świetnej historycznej przeszłości jest dziś smutną mieściną i coraz bardziej upadającą. W zamku mieści się zarząd ordynacyi, a rodzina książęca zjeżdza tu z Berlina na lato. Sławne archiwum zamkowe zachowało się prawie całe i przed 1873 r. zostało uporządkowane przez Michała Bohusza Szyszkę. Biblioteka, składająca się z 20, 000 tomów, zabraną została do Petersburga. Pierwotne dzieje ukazują nam jako początek N. gród Krywiczan, który jeszcze przed XIII wieku był stolicą osobnej książęcej dzielnicy, hołdującej na przemian księstwom wołyńskiemu, kijowskiemu, halickiemu lub połockiemu przez kniaziów mińskich. Kronikarze nadmieniają, iż ks. Jurii według innych Feodor Nieświeski walczył, wespół z innymi kniaziami Rusi, 1224 roku nad rzeką Kałką przeciw Tatarom. W połowie XIII w. dzielnicę nieświeską widzimy już w posiadaniu Litwy, dynastya jednak książąt dawnych władała nią bodaj na prawie lennem, skoro w 1388 r. kniaziowie nieświescy Hrehory i Iwan składali hołd na wierność Jagielle i Jadwidze. Dokument ten przytoczony w Skarbcu Daniłowicza pod 555. Ale musiał ród kniaziów tych wy

Nieświatowice

Nieświastowice

Nieświcz

Nieśwież