często do stu stóp wysokości. Z tego powodu wyznaczyło r. 1767 gdańskie towarzystwo naturalistów nagrodę za najlepsze rozwiązanie zadania, jakby zapobiedz dalszemu ich wzrastaniu. Radca Sjoeren Bjoern polecał siać wydmuchrzycę piaskową Elymus arenarius; później użyto także trzciny piaskowej Amophilaarenaria i turzycy Carex arenaria. Praca ta została uwieńczoną pożądanym skutkiem. Kazimierz Jagiellończyk nadał Świeżą Nierzeję Gdańszczanom, ale polowanie w lasach królowie polscy wyraźnie sobie zastrzegali. Ze zwierzyny trafiają się tu głównie zające i prócz tego dzikie ptastwo. Dawniejsze rozległe lasy ucierpiały wiele przez orkan r. 1497 die Nerung, tak głosi kronika gdańska, schlug das wasser das meiste theil zu und wehete manch tausent beume mit wortzeln umb darinnen, ob. Script, rer. Prus, V, 447. Jak dawniej tak i dziś kwitnie tu rybołóstwo, które jest także wydzierżawione; ryby wywożą latem w beczkach wodą napełnionych do Gdańska, zimą zaś przeprawiają się rybacy na łyżwach przez zatokę, ciągnąc za sobą lekkie czółna z rybami, często do Tolkmicka, ztąd jadą najętemi podwodami na targ do Elbląga, wieczorem zaś wracają na Gdańsk do domu. Ale i rolnictwem i hodowlą bydła trudnią się tu mieszkańcy. Ich dyalekt jest dolnoniemiecki, z szeroką wymową, tak że i Niemcy ich nie łatwo rozumieją. Skróconych imion u nich bardzo wielo. Mieszkańcy tutejsi są prawie wyłącznie ewang. wyznania; część ich, to jest menonici, przybyli tu z Holandyi około r. 1567, gdy tam rządził książę Alba. Lud jest tu silny, wysokiego wzrostu. Rozróżniają gburów, zagrodników, chałupników i robotników. Domy są po większej części budowane w szachulec, aby wrazie wylewów tem prędzej wyschły; zazwyczaj są ozdobione altaną. Sołtysi noszą dla odznaki, oprócz opaski u rękawa, laskę bukową z białoczarnym kutasem i gałką z nowego srebra, na której jest wyryta nazwa wsi. Na N. istnieją dziś następne osady Bodenwinkel, w samym kącie zatoki świeżej, należy do Gdańska, w 1868 roku było tu 631 mk. i to 616 ew. , 1 kat. , 14 żydów, 52 dm. , 147, 79 mr. obszaru; Vogelsang ob. ; Neue Welt, wyb. ; Schottland; Przebrno ob. . Dalej na wschód leży osada rybacka Schallmehl, potem wś Langhacken, w jej pobliżu góra Blocksberg; Lipa ob. i Kahlberg ob. mają kąpiele morskie. Nieco dalej znajdowała się aż do r. 1824 zasypana już wś Schmeergrube na północnem wybrzeżu, gdzie też dawniej aż do r. 1200 miała być cieśnina. Potem spotykamy wś Voeglers, a za nią wś kościelną Neukrug, filią do Przebrna. Na północ spostrzegamy Frombork z pięknym tumem; na lewo zarysowuje się Brunsberg, dalej Balga na północny wschód a tuż pod horyzontem wybrzeże sambijskie. Kościół tutejszy stał dawniej pod wsią Polsk, ale został tam zasypany; r. 1743 odnowiono go, ale już r. 1825 spotkał go ten sam los, wtedy wystawiono go na dzisiejszem miejscu. Ostatnią do pow. gdańskiego należącą osadą jest wś Polsk al. Narmeln. Za wsią rozpoczyna się już pow. fiszhuski. Na tej przestrzeni są tylko 3 miejscowości Alttief, Neutief i Moewenhaken leśn. . Nad mieniamy jeszcze, że już za czasów Mestwina nazywano całą przestrzeń nizin wzdłuż morza także Nierzeją. Niemiecką nazwę Frische Nehrung wywodzi Daniel od rzeczki Frisching porów, Handbuch der Gegraphie, II, stro nica 890. Kś. Fr. Nierzestów al. Nierzestowo, dok. Nerestovo, niem. RoeskauSee al. NierrestowoSee, pow. kartuski, jest to jedna z zachod, odnóg jezio ra raduńskiego, wrzynająca się w ląd przy Łączynie, naprzeciwko wioski Przewozu. W 1283 potwierdza Mestwin nadanie tej części zakonnicom w Żukowie ob. Perlbach P. U. B. , str. 327; Fankidejski, Klasztory żeńskie, str. 60. Mapę grupy jezior raduńskich po dał program szkoły realnej ś. Jana w Gdań sku z 1869 r. Kś. Fr. Nierzeszyn, ob. Nieróża. Nierzostowo, niem. Nierostaw al. Nierostow, dawniej Nierosławy niem. Niemslaw, wś, pow. człuchowski, st. p. , okr. urz. st. cyw. i szkoła Zielona, par. kat. Konarzyny 1 1 2 mili odl. , ew. Sępolno. Obejmuje 3931, 09 mórg obszaru, 67 bud. , 23 dm. , 149 mk. 1868 r. , 130 kat, 19 ew. ; w 1856 r. 152 mk. Leży nad jeziorem, niedaleko bitego traktu z Bytowa do Chojnic. Nierzyn, wś włośc. , pow. lucyński; okr. wiejski N. liczy 1076 dusz włościan skarbowych. Niesadna, wś, pow. garwoliński, gmnina Pszonka, par. Parysew. Posiada szkołę początkową, 18 dm. , 153 mk. , ziemi 470 mr. W 1827 r. było dm. 15, mk. 86. Nieschwitz, 1400 Nebiltshicz, wś, pow. bolesławski, par. Warta Stara; posiada młyn wodny, łomy kamienia wapiennego; w 1841 roku było 50 dm. , 287 mk. U katol. . Nieściery al. Nistery, wś nad bezim. dopł. Serwecza, pow. nowogródzki, gm. horodyszczańska, o 3 w. na płd. od mka Horodysz cze, ma 15 osad; grunta wyborne, miejsco wość falista, bezleśna. A. Jel. Niescenienta, urzęd. Niestinienty, wś włośc. , pow. oszmiański, w 1 okr. pol. , gm. Soły, okr. wiejski Haucewicze, o 6 w. od gminy a 25 w. od Oszmiany, 17 dm. , 217 mk. , w tej liczbie 119 prawosł. i 100 kat. 62 dusz rewiz. ; należy do dóbr skarb. Smorgonie.

Nierzestów

Nierzestów

Nierzeszyn

Nierzostowo

Nierzyn

Niesadna

Nieschwitz

Nieściery

Niescenienta