chowany kontrakt wieczystej dzierżawy młyna miejskiego, z daty 18 października 1795 r. , N. był własnością Stanisława hrabiego z Lu brańca Dambekiego, wojewody brzeskokujawskiego. Do niego też należały liczne włości okoliczne. Ustne miejscowe podania do dziś dnia opowiadają o zbytkach i ekscentrycznych fantazyach tęgo magnata, który podobno żywota dokonał w niedostatku. Wówczas to, w czasach porozbiorowych, N. wraz z dobrami tego nazwiska zastawiony został w banku berlińskim, od którego prawa w roku 1834 dopiero odkupił bank polski i w roku 1838 sprzedał N. Józefowi Koźmińskiemu a ten w r. 1845 odstąpił go Aleksandrowi Kurtzowi, którego dziedzictwem pozostał aż do usamowolnienia miast prywatnych w r. 1866. Miasto to do owej pory oprócz kościoła murowanego, wyłącznie z drzewa zabudowane, w r. 1868 nawiedził wielki pożar, który zniszczył do 180 domów. Kościół parafialny tu tejszy powstał niewątpliwie w odległej epoce, fundatorami parafii byli zapewnie kanonicy lateraneńscy z Czerwińska, którzy otrzymawszy w 1155 r. uposażenie w N. , zatwierdzone przez Adryana IV, mieli następnie parafią pod swoim zarządem. Obecny kościół wystawiony został z cegły w 1421 r. przez Andrzeja, opata czerwińskiego, a odnowiony i przebudowany został przez proboszcza ks. Milewskiego w latach 1759 1751; ks. Milewski odnowił też oddzielnie przy kościele stojącą dzwonnicę, posiadającą trzy dzwony, z których jeden lany w r. 1521. W ostatnich latach kościół znowuż uległ odnowieniu staraniem obecnego proboszcza ks. Józefa Dynakowskiego. Oryginalnej struktury synagoga drewniana, którą obszernie opisuje Sobieszczański Encykl. Orgelbr. , około 1880, r. jako grożąca niebezpieczeństwem, rozebraną została. W to miejsce kahał wznosi obszerną synagogę murowaną z cegły, której wiązania mają być wyłącznie żelazne. Dobra N. składają się z folw. Chrzczynno, wsi Chrzczynno, Góra Pniewska, Pniewo i Bronin. Rozl mr. 1212 gr. or. i ogr, mr. 539, łąk mr. 87, past. mr. 56, lasu mr. 412, nieuż. i place mr. 50, w osadach wieczystoczynszowych mr. 68; bud. mur, 11, z drzewa 5; płodozmian 5, 6 i 9 polowy. Dobra powyższe miały większą rozległość, lecz w skutek rozdziału i częściowej parcelacyi obszar ich został znacznie uszczuplony. Miasto N. ma os. 238, z gr. mr. 547; wś Chrzczynno ma os. 31, z gr. mr. 73; wś Góra Pniewska ma os. 7, z gr. mr. 140; wś Pniewo ma os. 15, z gr. mr. 253; wś Broniu ma os. 5, z gr. mr. 117, N. par. , dek. pułtuski. N. gm. należy do s. gm. okr. II, ma urzędowe siedlisko we wsi Chrzczynno. Do gminy należą nast. folw, i wsie Chrzczynno, Żabiczyn, Siennica, Czajki, Pieściorogi, Kossewo, Mokrzyce, Lelewo, Słustowo, Jaskułowo, Smogorzewo, Btędostowo, Bronia, Lorein, Nuna, Adamowo, Dąbrowa, Krzyczki, Głodowo, Pniewo, Chmielewo, Kowalewice, Szpice, Mazewo, Kątne, Winniki, Popowo, Heknówka, Kucharzewo, Mogowo, Dembinki, Goławice, Miękoszyn, Psuciu, Bady Siennickie, Wągrodno, Studzianki, Krogule i Mło dzianowo. Br. J. B. Nasierdzie, os. nad rz. Wartą, pow. kolski, gm. Koźmin, par. Dobrów, odl. od Koła w. 11; dm. 1, mk. 8. Należy do dóbr Kwiatków. Nasierowo 1. Górne i N. Dolne dwie wsi nad rz. Soną, pow. ciechanowski, gm. Sońsk, par. Ciemniewko, odl. o 7 w. od Ciechanowa. N. Górne ma 17 dm. , 175 mk. , 287 mr. , N. Dolne zaś 10 dm. , 98 mk. , 551 mr. W 1827 r. N. Górne 14 dm. , 107 rak. a N, Dolne 20 dm, , 124 mk. Fol. i wś N. Dolne lit. B rozl. mr. 205 gr. or. i ogr. mr. 186, łąk mr, 17, nieuż. i place mr. 2; budowli z drz. 9. Wś N. Dolne os. 7, z gr. mr. 12. 2. N. Dziurawieniec, wś i fol. nad rz. Sonią, pow. ciechanowski, gm. Gołymin, par. Ciemniewko, odl. o 9 w. od Ciechanowa; posiada wiatrak, 12 dm. , 133 mk. W 1827 r. 12 dm. , 93 mk. Pol. i wś N. Dziura wieniec rozl. mr. 511 gr. or. i ogr. mr. 423, łąk mr. 45, past. mr. 24, wody mr. 3, nieuż. i place mr. 16; bud. mur. 5, z drz. 12; wiatrak. Wś N. Dziurawieniec os. 19, z gr. mr. 27. Nasiewałka, pot. w pow. wileńskim, leży nad nim wś Krewny. Nasikówka al. Nosikówka, wś przy ujściu Muszkałówki do Moraszki Muraszki, pow. mohylowski, w 3 okr. pol. , gm. i par. kat. Szarogród, na płn. od Szarogrodu, na granicy pow. jampolskiego. Ma 178 dm. , 1154 mk. , 1423 dz. ziemi włośc, 1287 dz. dwors. Cer kiew par. pod wez. ś. Mikołaja posiada 44 dz. Należała do kluczą szarogrodzkiego ks. Lubo mirskich, dziś Czarneckich. Dr. M, Nasiłów 1. wś nad rz. Wisłą, pow. ko zienicki, gm. Góra Puławska, par. Góra Jaroaszyn, odl. 44 w. od Kozienic, ma 39 dm. , 248 mk. , 422 mr. ziemi włośc. i 994 folw. , stano wiącej majorat gen. Reinthala i senatora Milutyna. W 1827 r. było 24 dm. , 159 mk. Były tu łomy kamienia, należące do benedy ktynów w Sieciechowie. Stąd brano w 1633 r. kamień do budowy zamku warszawskiego. Położenie nadrzeczne ułatwiało spław materyału ob. Małopolska, t. TI, 71. 2. N. , wś, pow. siedlecki, gm. Tarków Wielki, par. Paprotna, 18 dm. , 98 mk. , 546 mr. ziemi. W 1827 r. było 12 dm. , 86 mk. Br. Ch. Nasiłowo, fol, pow. nieszawski, gm. i par. Bytoń; posiada kopalnią torfu. W 1827 r, było 12 dm. , 54 mk. Nasiłowo, wś, pow. wilejski, w 1 okr.

Nasiejki

Nasierdzie

Nasiewałka

Nasikówka