gający niegdyś górę został wycięty a miejsce po nim pozostało zamienione na rolę orną. Narkuszki L zaśc, fol. i dwór nad rz. Narkuszką, pow. lidzki, w 2 okr. pol. , gm. aleksandrowska, okr. wiejski N. , o 36 w. od Lidy a 13 w. od Ejszyszek, 25 mk. katol. ; młyn wodny. Należy do dóbr horodeńskich, dawniej Tyszkiewiczów, dziś hr. Potockich, ob. Horodno, W skład okr. wiejskiego N. , wchodzą wsie Hudakempia, Jundziliszki, Mackiszki, Ausztokolnia, Drabiszuny, Podworczany, Kuże, Poleckiszki, Nowosady, Dojlidy, Janiańce, Zamojciszki, w ogóle 425 dusz rewiz. włościan uwłaszczonych i 14 włośc. skarbowych we wsi Zamojciszki. 2. N, zaśc, pow. wileński, w 3 okr. pol. , gm. Malaty, okr. wiejski Szylniki, o 12 1 2 w od gminy a 73 w. od Wilna, 2 dm. , 14 mk. kat. 6 dusz rewiz. ; należy do dóbr skarb. Białodwór. J. Krz. Marmojnie, wś, pow. wiłkomierski, par. Szaty, własność Jasiukowicza. Narocz, mylnie Norocz, niekiedy zwane Miadziolskiem, Zanaroczą lub Zanarockiem jeziorem, po Łubaniu największe z jezior litewskich, leży na wsch. od jez. Świrskiego, w pow. święciańskim, mniejszą połową zachodząc w pow. wilejski. Przez rz. Narocz spływa do Wilii. Obszar jego wynosi 72, 4 w. kw. 1 1 2 m. 82. 4 klm. kw. ; największa długość z płn. zach. ku płd. wsch, 12 1 2 w. a największa szerokość, licząc od wsi Niesłucza do punktu połączcnia N. z jez. Miastro 9 1 2 w. Jezioro, cyplem na którym leżą Nanosy, przedzielone jest na dwie części, z których płn. zach. mniejsza. Wybrzeże od cyplu, na którym leżą Nanosy, do wsi Niesłusza stanowi jakby umyślnie usypany wał z głazów narzutowych, który w tem miejscu ma pozór wału ochronnego; podobne nagromadzenie kamieni, znacznie większych wymiarami, spostrzega się w płd. wsch. stronie jeziora, w okolicy przesmyku oddzielającego jez. Blado. Nakoniec z takichże kamieni złożony jest zach. brzeg wyspy położonej na jeziorze. Na dni jeziora, niedaleko wsi Nanosów, o kilkaset kroków od brzegu, ciągnie się równie wał kamieni, nakształt grobli, w kierunku płn. wsch. , długi do 2 w. dający się widzieć w czasie spokojnym. Cypel, na którym leżą Nanosy, wrzyna się blisko na parę wiorst w głąb jeziora, opada on urwisto ku płd. , łagodniej ku płn. i zniżając się stopniowo ku wsch. , przechodzi w oczerety, znamionujące małą głębię jeziora na jego końcu. Najwyższe brzegi posiada jezioro na stronie płn. wsch. , tu bowiem ciągną się wzgórza, dzielące jezioro N. od Miadziolskiego i stanowiące dział wodny pomiędzy Niemnem a Dźwi ną. Najwyższy punkt leży 776 npm. Przeciwnie brzeg płd. od wypływu rz. N. ku zach. Słownik geograficzny. Tom VI. Zeszyt 72, aż za mko Zanarocze jest bagnisty i płaski. Na płd. zach. stronie wzgórza leżą w pewnej od jez. odległości a po za niemi leżą obszeme bagna, ciągnące się w kierunku jez Wiszniewskiego i Świrskiego. Brzegi mniejszej części jeziora bardziej malownicze. Jezioro w ogóle ma dno twarde, pokryte kępkami mchu wodnego. Gdzieniegdzie dno jest piaszczyste3. Woda jeziora niezmiernie czysta. Najgłębsze miejsca mają się znajdować naprzeciw przesmyku oddzielającego jez. Blado i zagłębienie to ma wynosić do 34 a nawet 45 mt. Największa głębokość wymierzona za pomocą ołowianki prof. Dybowskiego przez Witolda Wróblewskiego wynosi 18, 5 mo. t. j. 60. 7 st. ang. i znajduje się o 3 w. wprost ku wsch. od Nanosów. W płn. wsch. stronie jeziora, o kilka wiorst od brzegu, na wprost wsi Pasienki znajduje się wyspa, zajmująca koło 5 mr. ; roślinność na niej jest bujna i urozmaicona. Podług Korejwy Opis gub. wileńskiej, po ross. na wyspie tej stał niegdyś zamek i istniała grobla w kierunku ku jez. Miadzioł, usypana z kamieni i służąca do połączenia wyspy z brzegiem, z której obecnie pozostały tylko ślady. Za wsią Pasienkami brzeg jeziora staje się wysoki. Wzgórza te stanowią wododział Wilii i Dzisny; za niemi leży jez. Miadziolskie. Zbliżająe się do punktu, w którym jez. N. łączy się z Miastrą, barwa wód zmienia się nagle z niebieskiej w zieloną a razem z tem jezioro staje się płytkie i ma nie więcej nad 1, 5 mt. Przesmyk dzielący N. od Miastry ma zaledwie kilkaset kroków szerokości; struga łączy oba jeziora. Brzegi Miastry ogołocone są zupełnie z lasów, kształt jego nieregularny, głębokość nieznaczna. Za wsią Hatowieżami brzeg jez. N. porasta lasem i usłany jest Wielkiemi głazami. Przybrzeżna mielizna ciągnie się tu wszędzie, porasta ona rzadką trzciną i sitowiem. W okolicy skąd wypływa rz. Narocz jezioro jest bardzo płytkie, sam brzeg bagnisty, dno jednak wszędzie twarde. U mczka Zanaroczy brzeg wysłany jest jasno zieloną masą wodorostów. Opis jez. N. podał Witold Wróblewski w Pamiętniku Fizyograficznym t. HI 77 79. J. Mrz. Narocz, rzeka w gub. wileńskiej, odlewająca wody jez. Narocz i połączonych z nim jezior Miastro i Batoryn do Wilii. Wypływa z jez. Narocz, płynie w kierunku z płn. ku płd. około wsi Halinka, Słoboda, mczka Iża, wsi Klorolewce, Łubki, Przełyk, Popowce, Reutki, Kosacze, Kuźmyszki, meczka Hanuta, wsi Ruczyca i Kraśnica, w pobliżu której uchodzi od praw. brz. do Wilii. Długość biegu wynosi około 52 w. , głębokość do 2 arsz. , szerokość dochodzi do 8 saż. Przybiera od lew. brzegu rzkę Uzłę Usleję, od ujścia której poczyna być spławną. Mająca wpadać do N, od praw. 58

Narkuńce

Marmojnie

Narocz