dy klasztorowi 208 zł. ob. Fankidejski Kla sztory żeńskie, str. 115, Kś Fr. Nałęcza, niem. Nalentscha, kol, , pow. chodzieski, 23 dm. , 188 mk. , wszyscy ew. , 20 analf. Poczta i gośc. Szamocin, tel. i st. kol. żel. w Białośliwiu i w Chodzieżu. M. St. Nałęcze, wś, pow. przasnyski, gm. Chojnowo, par. Przasnysz, odl. o 6 w. , od Przasnysza, ma 7 dm. , 50 mk. , 215 mr. grun. dobrego, 5 nieuż. Nałęczów, st. kol. żel, nadwiślańskiej, zakład kuracyjny i folw. , pow. nowoaleksandryjski puławski, gm. Wąwolnica, par. Bochotnica. Stacya zwana początkowo Miłocin, od wsi, na której gruntach się mieści, odl. 142 w. od Warszawy, 21 w. od Lublina i 172 w. od Kowla. W odległości 3 1 2 wiorst od stacyi leży zakład kąpielowy N. , mieszczący się na gruntach folwarku stanowiącego dawniej główny centr obszernych dóbr, należących do Małachowskich, którzy wzniosłszy w końcu XVIII w. we wsi Szadurki okazały pałac, nazwali nową rezydencyą wraz z założonym przy niej folwarkiem Nałęczowem od herbu swego. Jeszcze za Małachowskich w początkach obecnego stulecia zwrócono uwagę na źródła żelazistej wody, wypływające z pokładów wapiennych wzgórz tutejszych. W 1816 r. Józef Celiński, prof. uniwersytetu warszawskiego, dokonał rozbioru obu źródeł i rezultaty swej pracy odczytał na posiedzeniu Tow, Przyjaciół Nauk, a następnie ogłosił drukiem w Roczniku Towarzystwa i XII z 1818 r. . Zachęcona przez to polecenie publiczność, zaczęła przybywać tu dla kuracyi. Wzniesiono wtedy przy źródle łazienki i zbudowano dom, w którym przez dwa lata z rzędu ówczesny biskup chełmski Cieciszowski przebywał dla kuracyi. Po 1830 r. goście przestali tu uczęszczać i o źródłach zapomniano zupełnie. Dobra N. przechodziły od Małachowskich w 1840 r. przez coraz to inne ręce i uległy w końcu podziałowi na pięć części. Dział obejmujący pałac i folw. Nałęczów pozostał w ręku inżeniera Górskiego, który około 1878 r. wydzierżawił na 36 lat pałac, park i przyległy obszar ze źródłami spółce lekarzy, utworzonej z inicyaty wy dra Fortunata Nowickiego, dla urządzenia w N. zakładu hydropatycznego i kąpieli żelazistych. Warunki położenia i klimatu są tu przyjazne dla takiego zakładu. N. leży śród wyżyny lubelskiej, wznoszącej się tu na 500 do 600 stóp nad poziom morza i poprzerzynanej dolinami i jarami wyżłobionymi przez strumienie dążące do pobliskiej Wisły Jedną z najpiękniejszych części tej nadwiślańskiej okolicy stanowi dolina Strypy al. Trypy, ciągnąca się od Bochotnicy Kościelnej, sąsiadującej z N. , do ujścia rzeczki do Wisły, pod drugą Bochotnicą, leżącą przy drodze z Puław do Kazimie rza i posiadającą ruiny zamku. Esterki. Lesis te wyniosłości, tworzące ściany tej doliny, na dają okolicy górski charakter; wielka liczba strumieni, zdrojów, piękna roślinność lasów, obfitujących w drzewa liściaste, podnosi je szcze malownicze warunki położenia. Otwo rzony w 1880 r. zakład wodny szybko się rozwinął i pozyskał sobie licznych gości, za pełniających w miesiącach letnich wszystkie mieszkania, tak zakładowe, jak i prywatne. Pod względem wygody i elegancyi, tak w sa mym kurhauzie, urządzonym w dawnym pa łacu, jaki w licznych willach, zakład ten na leży do rzędu pierwszych w. naszym kraju. Wspaniała sala balowa, czytelnia, gabinety dla dam, restauracya mieszczą się wygodnie i okazale w dawnym pałacu, posiadającym prócz tego 22 pokoi gościnnych. Piękny cie nisty park otacza dokoła pałac. Przy parku tym nad stawem mieszczą się inne budowle zakładowe hotel o 50 pokojach, dom hydropatyczny o 32 pokojach i kilka innych. Wogole zakład ma 146 oddzielnych pokoi. W ofi cynie pałacowej mieści się sala, służąca dla gimnastycznych ćwiczeń i przedstawień tea tralnych. U stóp góry, zwanej Armatnią, w najniższej części parku, stoją okazałe ła zienki dla żelazistych kąpieli, z urządzeniem dla hydroterapii. Do kąpieli żelaznych do starcza wody zdrój Celińskiogo, dający do 100, 000 garncy wody na dobę. Ciepłota wo dy wynosi 7 R. Główne jej części składowe są węglan tlenku żelaza 0, 034 grm. , węglan wapna 0, 256, węglan magnezyi 0, 075, chlo rek sodu 0, 017, chlorek potassu 0, 010 i krze mionka 0, 034. Słabą stronę zdroju stanowi brak kwasu węglowego. Obok domów za kładowych, głównie na terytoryum sąsiedniej Bochotnicy, powstał cały szereg pięknych willi prywatnych. W 1827 r. N. miał 50 i 278 mk. Dziś liczba zabudowań i stałych mie szkańców, niewiele wzrosła zapewne, gdyż w epoce Małachowskich mieścił się tu zarząd dóbr, liczna służba dworska i folwarczna. Na stępnie istniała tu jakiś czas cukrownia i go rzelnia. Obecnej cyfry ludności nie znamy. Szczegółów bliższych o zakładzie, środkach i warunkach kuracyi dostarczyć może Prze wodnik po N. , wydany przez zarząd zakładu Warszawa 1881 r. . Prócz tego opisy N. i widoki podały Tygod. Ilust. t. HI z 1882 r. , Kłosy 825 i Tygod. Powsz. O wodach w N. pisali dr. Talko Gaz. lekar. , 1878, Nowicki Medycyna, 1881. Br. Gk Nałęczów 1. wś, pow. konecki, gm. i par. Końskie, odl. od Końskich 7 w. , dm. 10, mk. 76, ziemi dwors. 34 mr. , włośc. 101 mr. Wchodzi w skład dóbr Końskie. W 1827 r. było dm. 6, mk. 39. 2. N, folw. , pow. kialec

Nalibówka