łucznikiem Bart. III, 379 381. Dla zachęty uwalniano od różnych uciążliwości prawa polskiego, nadawano samorząd miejski, kilkoletnią wolność od opłat pod nazwą czynszu należnych z tych osad na prawie niemieckim. Znaleźliśmy nawet przykład w M. , że w Przegini 1319 w lesie Tęczyn imieniem Łokietka i właściciela Nawoja kasztelana krakowskiego Paprocki Herby, str. 66 67 zbrodniarzom zapewniano dwutygodniową bezkarność, byleby się osiedlili w nowej miejscowości. Każda taka miejscowość stała się miejscem targów, okoliczną produkcyjność skupiającem; zjawiały się różne rzemiosła i przemysł, z przywilejem lokacyi połączone wirtualnie por. M. M. Ae. , Lib. benef. Dług. . XIII. Ceny ziemi, bydła, towarów i wogóle przedmiotów potrzebnych w społeczeństwach cywilizowanych dają pewne przybliżone wyobrażenie o rozwoju i stopniu tych potrzeb. Przykłady nasze nie mają pretensyi innej nad wskazanie istnienia materyału do opracowania tej kwestyi. Ni miejsce ni czas nie pozwalają na szczegółowsze nawet podjęcie przedmiotu. Podnosimy tylko kwestyą cenników czyli taks narzucanych przez rząd miastom i wsiom. Za Kazimierza W. 1334 1370 istniała następna taksa żywności dla wojska w pochodzie, obowiązująca jeszcze za Kazimierza Jagiellończyka 1457 wół pół grzywny, t. j. 24 grosze, krowa 16 gr. , wieprz 12 gr. , baran 2 gr. , dwie kaczki grosz, miara cassula pszenicy 2, a takież miary żyta i owsa po groszu. 1338 r. zapisano wielką żyzność zapewne w okolicy Miechowa miara conerus żyta 4 denary, mąka 8 Mon. Biel. II, str. 884. 1413 w Krakowie, po odjęciu prawa miastu stanowienia cen na swój towar samoistnie, co później do wszech miast przeniosło się, a co było hamowaniem rzemiosł i przemysłu miejskiego na rzecz wiejskiego, t. j. I szlacheckiego por. Jan Ostroróg, E. S. Swież. Ateneum, 1884, za kwiecień i maj, cennik ustanowiony przez urzędników państwowych, t. j. szlacheckich takie ceny opiewał Miara pszenicy 7 gr. , żyta 5 gr. , owsa 2 gr. , jęczmienia 4 gr. , korzec grochu 4 gr. , prosa 3 gr. , maku 4 gr. , konopi 2 gr. , cebuli 1 gr. , dwa jaja 1 denar, na Wielkanoc jedno po denarze, gęś 16 denarów, kaczka 1 2 gr. , prosię 11 gr. , szemonuszki alias Brachvogil 5 za 1 gr. , wiewiórka bez skóry 3 den. , zając 2 gr. , koza 8 gr. , cielę 6 gr. Kamień mydła 10 gr. , słoniny 10 gr. , lnu jesiennego 20 gr. , zimowego 16 gr. Skóra większa wołowa 14 gr. Sto drzew okrągłych 1 1 2 gr. , kopa budowlanych okrągłych 6 gr. , kopa dachówek 10 gr. Trzewiki trepki zwyczajne 2 gr. , dla dzieci po 1 gr. , dla żołnierzy 6 gr. Garbarze brali od większej skóry 3 gr. , od lżejszej 2 gr. Trzewiki pańskie po 12 gr, , sług pańskich po 8 gr. , kmiece po 7 gr. , para botorum butów po 4 gr. Para strzemion zwyczajnych 2 gr. , lepszych 3 gr. Funt pieprzu w kramach 8 gr. , szafranu jedna kopa i gr. Łokieć płótna szwabskiego 2 gr. , czwelich 1 1 2 gr. , golcz 1 gr. Sukno bruksel skie krótkie łok. po 20 gr. , długie tyńskie 14 gr. , krótkie tyńskie 9 gr. , mechelnskie dobre 17 gr. , lowańskie krótkie 16 gr. , angielskie sukno po 14 gr. Kortu łokieć 12 gr. , Kirsingu 3 hr. , Bdingu 8 gr. , Birinsberg 8 gr. , ostrzychomskie 5 gr. , świdnickie 4 gr. , wrooławskie długie 5 gr. , krótkie 4 gr. , białe i siwe krakowskie 2 gr. i 4 den. , krakowski bloser 11 1 2 gr. , krakowski selbrach 3 gr. , krakowski loden alias Kosmathe 11 1 2 gr. , krakowski szette 3 grosze, dyllermundzkie 15 groszy, zyttawskie 6 groszy, harasz 3 grosze. Ernest S. Swieżawski, Małorossya. W XIII i XIV w. książęta na dzielnicach czernihowskiej, halickiej, włodzimierskiej, kolejno przybierali sobie tytuł książąt Małej Rusi Natus dux Russiae Minoris; jednakże Małorossyą właściwą czyli kozacką utworzył dopiero Bohdan Chmielnicki r. 1654, a legalne istnienie zapewnił jej traktat andruszowski r. 1667. Traktatem tym odstąpioną została wielkiemu księstwu moskiewskiemu część województwa kijowskiego za Dnieprem, jak niemniej samo miasto Kijów z okręgiem, w którym miasta Trypol, Stajki, Wasylków i Wyszogródek na lat dwa. Zadnieprską część województwa składały miasta Lubecz sstwo, Ostrz sstwo, gdzie miasteczka Bobrownica, Jalmeńka Stara i Nowa, Perejasław sstwo, gdzie mczka Berezan, Iahotyn, Gielmazów, Byków, Mirgrod, Półtawa, Zygmuntów, Krasnopol, Hadziacz; część sstwa czerkaskiego, gdzie miasta Arklej, Hołtwa, Kropiwno, Krzemieńczuk. Zawarty jednak, w 1686 r. traktat z Moskwą przez Grzymułtowskiego, wojew. poznańskiego, na wieczne czasy ustąpił Kijowa z tymże okręgiem. Nadto, na mocy wspomnionego traktatu andruszowskiego, województwo czernihowskie; między Dnieprem i Desną położone, przeszło pod panowanie w. ks. moskiewskiego. Utworzona z tych krajów M. różne odtąd koleje przechodziła. Za panowania Katarzyny II składała się ona z namiestnictw czernihowskiego, nowogródsiewierskiego i kijowskiego. Cesarz rossyjski Paweł I, ukazem do senatu z d. 30 listopada v. s. 1796 r. , zatwierdzając w Malej Rusi zarząd i sądownictwo, jakie tamże podług dawnych praw i zwyczajów istniały, rozkazał jednocześnie z trzech istniejących dotąd namiestnictw czernihowskiego, nowogródsiewierskiego i kijowskiego, utworzyć jednę gubernię małorossyjską. Nadto do tejże gubernii wcielić rozkazał były pułk półtawski

Małorossya

Małorossya