Jeremiego, t. j. ks. Dymitr i Konstanty, przyszli nareszcie do posiadania M. , choć tytularnie i w dodatku jeszcze pustych. Atoli pokazało się, że niepodobieństwem było skazać miejsca te na zupełne pustkowie i ludność pomimo zakazu uciekała z za Dniepru i bądź co bądź w wzbronionym osiedlała się zakresie. Tak też powoli odbudowały się M. i inne nad granicą miejsca. Wiszniowieccy patrzyli na to przez szpary. Mieli oni nawet t. zw. zwoływaczy zażywczyki, których wysełali za Dniepr, aby ludzi tamtejszych zapraszali na słobody. Z tych niejaki Mogilnicki zaledwie stamtąd uciekł, zawzięcie przez straż graniczną ścigany. Aby zbiegowstwo zatrzymać, ze strony rossyjsklej silne straże trzymano nad granicą. Ale to nie zaradzało złemu. Zbiegi przekradali się przez granicę niepostrzeżeni, latem nocą na czółnach, zimą po zmarzłych lodach rzeki Kostom. Ruina, str. 632. Jednakże prawo krajowe osad tych znać nie mogło i wskutek nalegań rossyjskich Stanisław Jabłonowski, hetman w. kor. , wydał był nawet uniwersały, aby wszystkie te nowe osady, jako wbrew traktatowi poosiedlane, poznosić Wieliczko t. III, str. 558. Pomimo to jednak na nowo wskrzeszone tu życie rozwijało się dalej i w końcu też musiało być cierpiane. M. po śmierci ks. Konstantego Wiszniowieckiego, spadły na jego syna Janusza, który się pisał hrabią na Łubnie, Rumnie, Brahiniu, Białymkamieniu, Tylawce i Zmigrodzie; panem na Białokrynicy, Mosznach, Pohrebyszczach i Białymjeziorze. Był to ostatni Wiszniowiecki po mieczu i dobra jego przeszły w dom ks. Radziwiłłów, albowiem córka jego Teresa Franciszka wyszła była za ks. Michała Radziwiłła Rybeńkę, hetm. w. ks. lit. Tu w M. w 1754 r. Michał ojciec i syn Karol ks. Radziwiłłowie pobudowali nowy kościół katolicki, na miejscu dawnego, fundacyi jeszcze ks. Jeremiego, pod tytułem Narodzenia N. P. M. Kościół ten miał sumę zapisową 17, 000 zł. Bandytyzm wdzierający się z Zaporoża, był teraz plagą tego kraju. W 1739 r. rozbójnik Mamaj napadł na Smilański zamek, ograbił i spalił go, a w 1758 r. w kwietniu, podpłynąwszy Dnieprem, wpadł do M. , zniszczył je ogniem i mieczom i stąd wracając ograbił mczko Łomowate i wyszedł szy na brzeg w sstwie czehryńskiem, całą swą zdobycz przełożył na wozy i wśród białego dnia przeszedł Kołontajowską groblę pod Czehrynem, udając się w stepy. Nieunikła go jednak zasłużona kara i wo wsi Chersonce powieszono go na dębie, którego pień stary przed 20 laty jeszcze pokazywano. W pałacu moszeńskim znajduje się starożytny portret tegoż Mamaj a. M. dostały się w posagu ks. Teofili, ulubionej siostrze ks. Karola Radziwiłła Panie kochanku, która wyszła była za mąż za Ignacego Morawskiego. Ustne podanie niesie, że się zakochała w swoim mężu, widząc go dzielnie walczącego obok siebie i siostry Weroniki pod Słonimem. O M. też obiły się i rozruchy hajdamackie w 1768 r. Majborodakolij tu dokazywał Maksym. Soczyn. , t. I, str. 792. Do Morawskich w 1775 r. należały M. z 10ciu wsiami; w mieście było 197 a na przedmieściu 256 domów. Morawscy mieszkali w Zauszu na Litwie. Od Morawskich następnie kupił M. ks. Ksawery Lubomirski, dziedzic Smilańszczyzny, potem jednak odprzedał je ks. Potemkinowi. Po śmierci tego ostatniego zaś M. dostały się w drodze sukcesyi hetmanowej Branickiej, z domu Engelhardt i od tej już przeszły posagiem do jej córki Elżbiety, za ks. Michałem Worońcowym. obecnie w M. znajduje się główny zarząd rozległych kluczy mosznieńskiego i herodyszczańskiego ks. Woroncowych. Pierwszy z nich obejmuje wsie M. Białozierze, Bajbuzy, Tubolce, Chreszczetik, Budyszcze, Łozówek, Elizawetka i Sokirna, liczące 5057 dusz rewiz. i mające 25, 468 dzies. obszaru; drugi zaś wsie Horodyszcze, Walawa, Swiniarka, Chłystunowka, Mlijew, Starosiele, Derenkowiec i Drabówka, razem 9, 338 dusz i 44, 875 dzies. ziemi. Ks. Woroncowa na miejsce zniszczonego wzniosła w 1863 r, wspaniały kościół kat. murowany, poświęcony, lecz dotychczas niekonsekrowany. Paraf. katol. liczy 604 wiernych, ma filią w Międzyrzeczu i kaplicę w Horodyszczu. Edward Rulikowski. Moszonka, uroczysko około m. Rożyszcza, w pow. łuckim. Moszorow, węg. Adamföldse, wś. , hr. szaryskie, kościół katol. filialny, gleba żyzna, lasy, 160 mk. Moszowa 1. pot. łączny; tak nazywają pot. Kropiwnik, dopł. Kłodnicy. Ob. Kropiwnik, 2. M. , poi, lewy dopł. Kłodnicy w pow. drohobyckim. Ob. Kłodnica. Moszowe, Moszewoje, wś cerkiewna, pow. klimowicki, o 80 w. od Klimowicz, 35 dm. , 306 mk. , z których 1 zajmuje się krawiectwem, 2 bednarstwem. Gmina moszewska liczy 4316 mk. 1617 męż. , 1620 kob. , 1079 dzieci, z których 838 zajmują się wyrąbywaniem, obróbką i wywozem drzewa, używając przytem 1734 koni. Mosztern z niem. , ob. Jutrzenka. Moszuki al Maszukij wś i dobra niedaleko rz. Naczy, pow. słucki, w 2 okr. pol, kleckim; wś ma 26 osad pełnonadziałowych. Dobra, dziedzictwo Radziwiłłów, do 1874 r. należały do ordynacyi kleckiej, odtąd, w skutek rodzinnego układu, dołączone do ordynacyi nieświeskiej, mają około 306 włók rozległ. , przeważnie w obszarach leśnych, odludnych, peł Moszny Moszonka Moszorow Moszowa Moszowe Mosztern Moszuki