strzeń krzakami i drzewami porośnięta, zwana Lisecze błoto, ze szczytem 222 m. wys. , znak tryang. , na płd. od Lipnik las Za laskami, ze szczytem, , Za Koneckim, na płd. wsch. granicy. Płd. kończynę obszaru zajmują t. zw. Sianożęczki za błotem, wzniesione do 217 m. na granicy płd. Z Mostów idzie gościniec na płn. wsch. do Sokala, na płn. zach. do Żółkwi. Położenie miasteczka w ogóle nizkie, bagniste; gleba torfowata, w lasach piaszczysta. Własn. wiek. ma roli or. 7, łąk i ogr. 36, pastw. 16, lasów 5211 mr. ; własn, mn. roli or. 1062, łąk i ogr. 2526, pastw. 491, lasów 36 mr. W r. 1880 było 3809 mk. w gm. , 65 na obsarze dwor. między nimi 490 obrz. rzym. kat. , 2010 gr. kat. , reszta wyzn. Mojżesz. . Par. rzym. katol. w miejscu, dek, bełzki, archydyec. lwowska. Do parafii tej należą Butyny, Dworce, Przystań, Rekliniec, Stanisławka, Strzemion, Wieczorki i Wolica. Kośc. paraf, założył Zygmunt August w r. 1549 i uposażył plebana dwoma łanami, miarą żyta, pszenicy i owsa z łanu miejskiego, opłatą po groszu z każdego domu i dziesięciną z nowo założyć się mających kiedykolwiek przez sstę folwarków Archiw. Bernardyń, C. t. 6, str. 129. Kość. murowany, konsekrowany w r. 1837. Par. gr. kat. w miejscu, dek. uhnowski, dyec. przemyska. Do parafii należy wieś Borowe. Cerkiew drewniana zbudowana w r. 1712. W M. jest szk. ctat. 3 klasowa i sąd powiatowy, do którego należą Batiatycze, Bojaniec, Borowe, Butyny, Dalnicz, Derewnia, Dworce, Kulawa, Kupiczwola. Lubella, Przystań, Rekliniec, Różanka, Strzemioń, Stanisławka, Wolica, Wieczorki i Zubowmosty. W XVI w. była tu wojskobójnia na mocy przywileju Zygmunta Augusta z r, 1566 i browar. W XVII w. tkalnia; w początkach XIX w. wyrabiano terpentynę, kalafonię, smołę i maź. Teraz wyrabiają węgle drzewne i potaż. Jest także cegielnia pospolita. Za czasów polskich należały M. do dóbr koronnych, w pow. i województwie bełzkiem i tworzyły starostwo. M. były pierwotnie wsią, założoną w 1472 r. na prawie wołoskiem, i zniszczoną przez Tatarów Bibl. Warsz. 1855, IV 11, 13. W opisie z XV w. pochodzącym od Nakera, sekretarza wielk. mistrza Jana Tiefena, spotykamy wzmiankę o M. Ów Naker towarzyszył w r. 1497 Tiofenowi, wezwanemu przez Jana Olbrach ta do udziału w wyprawie wojennej. Oddział Tiefena składał się z 400 ludzi, a przybył do M. w niedzielę d. 9 lipca in eyn wuste dorff genant zcur Brucke und das flies dabey Ratha, powiada Naker. W namiotach z wystawioną strażą przenocował tu oddział czyt. Liske, Cudzoziemcy w Polsce, str. 13. Do godności miasta wyniósł tę wieś Zygmunt August d. 23 lipca r. 1549. Przełożył nam Stanisław hr. z Tęczyna, są słowa przywileju lubelski i bełzki ssta, iż położenie wsi naszej Mostki w sstwie bełzkiem nader jest dogodne do przeistoczenia jej na miasto; na co zezwalając, chcemy aby miejsce to odtąd nosiło nazwę Augustów, i żeby mu przez kogobądź inne miano nadane nie było. Obdarzając jo król prawem magdeb. mianuje wójtem Andrzeja Rokickiego Morzyoki, Moriczky według Staroż. Polski, uposaża go 3 łanami, łaźnią, jatką rzeźniczą, słodownią, browarem, wyszynkiem gorzałki i trzecią miarą z młyna; zaprowadza targ we środę; jarmarki zaś na B. Ciało i Wszyst. św. ; przeznacza staroście czynsz od ław, na których mięso na sprzedaż wystawione bywa i opłatę od wszelkich towarów podczas targów. Oprócz czopowego uwalnia mieszkańców na lat 10 od szosu, ceł, myt, targowego po miastach, podatków i pod wód, które wszakże dostarczać mają pod rzeczy kuchenne do najbliższego miasteczka, ilekroć zdarzy się królowi lub jego małżonce przybyć do Augustowa; uwalnia też od robocizn około zamku, lecz chce ażeby należeli do naprawy grobel i młynów, jednego przy mieście a drugiego we wsi Wola Dworeozska. Jeżeliby żydzi chcieli przemieszkiwać, używać mają praw i swobód, żydom bełzkim służących Metr, kor, ks. Z. L. , fol. 74, A. 1549 155; Archiwum Bernard. , C. t. 377, str, 122. Dokument z r. 1550 Metr. kor. ks. Z. M. , fol. 142; Arch. Bern. , T. t. 203, str. 158; t. 337, str. 66, opisuje szczegółowo granica gruntów miejskich, rozciągających się ze strony wsch. aż do miejsca, , ubi flumen Zeldecz jungitur alio flumini Ratha sou Wroczisko; zobowiązuje mieszczan do opłaty po grzywnie z łanu, z domu zaś i ogrodu. po 71 2 gr. Dnia 23 września 1553 r. uwalnia król mieszczan Mostów i innych miast od opłat celnych Arch, Bernard, , G. t. 30, str. 599. Przywilejem z r. 1566 dozwala mieszczanom wystawić 6 jatek, woskobójnię i poatrzygalnię, z których dochód obracany być ma na publiczne budowy i inne miejskie potrzeby. Stefan Batory potwierdza 22 czerwca 1576 r. przywilej Zygm. Aug. r. 1550 Arch. Bernard. , C. t, 203, str. 158 i t337, str. 66 i uwalnia miasto od coł, targowego i grobelnego w całem państwie, W r. 1578 ponawia żydom wolność szynkowama piwa i miodów, trudnienie się rzemiosłami i handlem, W r. 1583 10 sierpnia nadaje miasta nowe przywileje Arch. Bernard. , T. t. 151, str, 343 Gdy zgon Zyg. Aug. , czytamy w tym dokumencie, nie dozwolił dokończyć zaczętego dzieła, pragnąc przeto, aby miasto większego nabrało wzrostu, przez coraz większy napływ ludności, ażeby walami i fosą, parkanami lub murom opasane być mogło, po

Mosty