Mosalsk, m. pow. gub. kałuskiej, nad rz. Możajką, pod 54 29 płn. szer. i 52 39 wsch. dł. , odl. 864 3 4 w. od Petersburga a 106 w. od Kaługi, 2546 mk. , 4 cerkwie, szkoły, szpital, 3 garbarnie, 4 jarmarki, st. poczt. Starożytne, wspominane już w XVI w. jako obrone; wówczas stolica udzielnego księstwa, które następnie przyłączone do Litwy, od XVI w. dobrowolnie oddało się w. ks. moskiewskiemu. Mosalski powiat ma na przestrzeni 3890, 2 w. kw. 131332 mk. , zajmujących się rolnictwem i przemysłem. Grunt piaszczysty i gliniasty, lasy zajmują 21 przestrzeni. Znaczniejsza rzeka Ugra. Mosanczendorf dok. , ob. Marzęcice, Mosantz dok. , ob. Mazanki Mosany, w dok. Masany, wś i folw. , na płd. krańcu pow. rzeczyckiego, przy granicy pow. radomyskiego, nad jez. Pierst, połączonem z zatokami Prypeci, w okr. pol. brahińskim, gm. Sawicze; wś ma cerkiew, 11 osad; folw. , włas. Leszkiewiczów, około 7mu włók; miejscowość odludna, nizinna, obfitująca. w łąki i ryby. Ob. Arch. J. Z. R. , cz. III, t. 3 530. A. Jel. Mosany, część Stanisławczyka, w pow. brodzkim. Mosar, ob. Mosarz, Mosarz, Mossarz, urzęd. Mosar 1. mko i dobra, pow. dzisieński, w okr. pol. , gm. Łucko, okr. wiejski Buki, o 7 w. od gminy, 60 w. od Dzisny a 230 w. od Wilna. Dziedzictwo Deszpot Zenowiczów, następnie Paca, woj. trockiego, potem Maryana Wołłowicza, marszałka litew. , w 1639 r. było w posiadaniu możnej rodziny Dołmat Pajkowskich. Przez wiano przeszedł do Paców, potem Mleczko w, wreszcie do hr. Brzostowskich, w ręku których do dziś pozostaje. W 1792 r. Robert i Anna z Platerów Brzostowscy, kasztelanowie połoccy, wznieśli okazały kościół murowany pod wezw. św. Anny. W kościele tym znajdują się w srebrnej trumnie relikwie św. Justyna, sprowadzone przez Koszczyca z Rzymu do Miadziołu, następnie tu przewiezione. Na odpuście w dzień św. Justyna bywa do kilkudziesięciu tysięcy ludzi. Dalej znajdują się w kościele nagrobki M. hr. Brzostowskich i Maryanny Wołosowskiej. W podziemiach kościoła są groby rodziny fundatora. W M. jest starożytny, wielki pałac, kilka pięknych sal mający. Od Roberta Brzostowskiego dobra przeszły do syna jego Augustyna i jego żony Bar bary z Hrebnickich. ,. Poprzednio dobra mosarskie były znacznie większe, lecz przez exdywizyą wiele folwarków odpadło. Obecnie mają 558 dusz rew. i 2030 dzies. ziemi dworskiej, z tego 1206 dzies. w M. i 824 dzies. w Bukach. Należą do niego wsie M. 117 dusz, Łużki 70 d. , Papieryłowszczyzna 66 d. , Sautki 43 d. , Buki 47 d. , Robertowo 12 d. , Łucko 80 d. , Worońce 61 d. i Hatówka 62 d. . Par. kat. , dek. dzisieńskiego, ma 6106 wiernych; kaplica, dawniej filia, w Kozłowsku. 2. M. , dobra, pow. lepelski, w 2 okr. pol. , 3 okr. sąd. , gm. Biała, 529 dusz rew. Należały do jezuitów połockich, następnie były w ręku komisyi edukacyjnej wileńskiej, w 1774 r. oddane w wieczystą dzierżawę Bogusławowi Tomaszewiczowi, który około 1790 r. ustąpił je Justynowi Szczyttowi, w 1800 r. przeszły do jego syna Józefa, marszałka lepelskiego, dziś własność wnuczki ostatniego Józefy z Korsaków hr. Zabiełłowej. Do M. należą awulsa Bogusławowo, Zaborowie i Wenecya. We wsi M. znajduje się cerkiew i zarząd gminy bialskiej. 3. M. , dobra, pow. połocki, w 1 okr. pol. , 2 okr. sąd. , gm. Sierocin, 266 dusz rewiz. , 451 dzies. ziemi dworskiej; w 1741 własność Felicyana Hrebnickiego, podstolego smoleńskiego, później Reuttów, od 1870 r. barona Rosena. Do dóbr M. należy mko Sierocin, odl. o 3 w. , w którem jest cerkiew fundacyi Hrebnickich h. Ostoja. 4. M. , dobra, tamże, 46 dusz rew. , 740 dz. ziemi; własn. Onufrego Dogiela. J. Krz. i A. K. Ł. Mosberg al. Moosberg, Niemcy podłubieckie, kol. niem. , pow, jaworowski, 14 kil. na płd. wsch. od sądu pow. i urz. poczt. w Jaworowie, 11 kil. na płn. zach. od st. kol. w Kamienobrodzie. Na płn. zach. leży Bruchnal, na płn. Szkło, na wsch. Mołoszkowice, na płd. Berdychów i Podłuby wielkie. Płd. zach. kra niec wsi przepływa pot. Hnojeniec ob. , do pływ Szkła, od płd. na płn. a potem na płn. zach. , kraniec płn. zaś pot. Ponikła, dopływ Hnojeńca, od płn. wsch. na płd. zach. O roli ornej i t. d. ob. Podłuby. W 1880 r. było 249 mk. w gm. Par. rzym. kat. i gr. kat. w Bruchnalu. Lu. Dz. Moscawa dok. , ob. Mozgawa. Moschen dok. , ob. Mroczno, Moschendorf, wś, pow. złotoryjskohaj nowski. W 1843 r. 24 dm. , dworzec, 126 mk. ewang. , folwark i oberża. Moschenhof, fol. , pow. bystrzycki, ob. Grafenort, Moschin, ob. Mosina. Moschiner Canal niem. , ob. Kościan. Moschiska niem. , ob. Mościska. Moschnik al. Mmerczyna, młyn. , pow. rybnicki, należy do wsi Radzców, w okr. pol. Popielów, Moschnitz, niem. , ob. Mosznica. Moschwitz, ob. Muszkowice, Mosci dok. , ob. Mosty. Mościanice, ob. Moszezanica, wś w pow. żywieckim. Mościanka al. Moszczanki, nazwa zabudowań w obrębie gm. Hyżnego, w pow. rzeszów Morzków Mosalsk Mosanczendorf Mosantz Mosany Mosar Mosarz Mosberg Moscawa Moschen Moschendorf Moschenhof Moschin Moschiner Canal Moschiska Moschnik Moschnitz Moschwitz Mosci Mościanice Mościanka