Mortągi, niem. Mortung, dok. Mortangen i Mortang, dobra ryc. i wś, pow. lubawski, par. kat i ew. Lubawa, st. p. Montowo 4 kil. odl. , szkoła Wólka; mają razem z wsią 3794, 47 mr. Jest tu gorzelnia. Według nowszych pomia rów M. mają 764 ha roli or. i ogr. , 54 łąk, 73 past, , 51. boru, 17 nieuż. , 1 wody, razem 960 ha; czysty dochód z gruntu 4708 mrk. W 1868 r. 65 bud. , 28 dm. , 350 mk. , 303 kat. , 47 ew. ; podatek od gruntu 103 tal. , od bud. 33 tal. Tutejszy okr. urz. stanu cywil. liczył 1880 r. 1841 dusz. W 1882 r. ur. się 81 dz. , um. 68 os. , zawarto 21 małżeństw. M. miały pierwo, tnie prawo polskie, dopiero w. mistrz Michał Küchmeister 1414 22 nadał tym dobrom prawo chemińskie ob. Kętrz. , O ludn. pol. , str. 114. W. m. Dytryk z Aldenburga 1335 41 nadał wś M. Ludwikowi z Krzykos w ziemi lubawskiej; od niego to pochodzi ro dzina Mortęskich. R. 1402 odnawia biskup Jan przywilej z r. 1326 Ludwikowi z Mortąg ob. Kętrz. , tamże, str. 185. Księgi szkodowe Krzyżaków z r. 1414 donoszą, że Hartwigowi z M. zabrano konia, prócz tego różne narzędzia gospodarskie, w wartości 20 grzywien; świad kami są Mikołaj Bażyński Claus von Baysen, Michał z Zajączkowa, Gutze z Rakówca i Mikołaj ze Sampławy ob. Schultz, Gesch. d. St. Kulm, II, str. 163. R. 1451 i 1452 toczył się proces między biskupem chełm. Janem a Fryderykiem Mortęskim i jego synem Ludwi kiem o młyn, zbudowany na strudze Prątnicy w granicach Tyszwałdu, należącego do bisku pa ob. Urk, Buch des Bistbums Culm v. Woelky, II, str. 480 489. Wizyt. kan. Strzesza z r. 1667 donosi, że M. posiadał wówczas Sta nisław Narzymski; mesznego płacił tylko 3 korce, podczas gdy podług wizyt. Tylickiego z r. 1597 miał proboszcz ztąd pobierać 28 korcy mensuras żyta i tyleż owsa str. 207, b. W M. urodz, się Magdalena Mortęska, starościanka pokrzywińska i podkomorzanka malborska, od r. 1579 ksieni panien benedykty nek w Chełmnie. Z M. chodziła pieszo na ro raty do Lubawy. Zmarła r. 1631 w Chełmnie ze sławą świętobliwości. Obszerny jej żywot, napisany przez Stanisława Brzechfę S. J. , wy dał na nowo ks. G. Pobłocki 1880 r. u Roma na w Pelplinie. Kś. Fr. Mortnpols łotew. , ob. Marcinpol. Mortków, niem. Mortke, wś, pow. wojerecki. Do 1815 r. na saskich Łużycach. W 1843 r. 29 dm. , 146 mk. ew. W 1840 r. było tu 135 Serbów, w 1860 r. 144, a w 1880 r. 153 Serbów. A. J P. Mortwidów, wś i folw. nad Datnówką, pow. kowieński, gm, i par. Kroki o 8 w. , przy gościńcu z Kiejdan do Bejsagoły. Kol. żel. lipawska przechodzi przez grunta. Folw. własność Grużewskich. Mortwin, jezioro w ziemi lubawskiej, ob t. V, 392. Morulino, wś bojarska, wchodząca niegdyś w skład sstwa białocerkiewskiego. Lustracya Humieckiego, kaszt. kamienieckiego, z 1615 r. powiada Tego posesorami szlachetni Tychno Hreorowicz, Buiczyn Iwan, Lawryn i Hreory Jachowi synowie Kierdanowscy, prawem wiecznem od ś. p. króla JMci Zygmunta Augusta de data w Wilnie r. 1558 przed unią przodkom ich danem. Co potem król JMć dzisiejszy de data w Warszawie na sejmie walnym w 1613 r. konfirmował. Względem czego służbę wojenną przy panu sście biatocerkiewskim albo namiestniku jego odprawować powinni. W lustracyi Charlęskiego, kaszt. bracławskiego, z 1622 r. czytamy, , Futor Rutek al. M. Tego futoru posesorem p. Konstanty Starkiewicz Czyrniowski, prawem wiecznem przodkom jego nadanem od ś. p, króla Augusta, czego potem król Henryk aprobował. Z czego powinien służbę wojenną przy p. sście białocerkiewskim odprawować ob. Jabłonowski, Lustracya królewszczyzn, str. 110 i 139. Morungen niem. , ob. Morąg, Morwianka, właściwie Marwianka, rzeczka w pow. maryampolskim, pod folw. Koźliszki. Bierze swą nazwę od wsi Marwa w tej gminie. Morwino, wś, pow. orszański, gm. Mikulino, 39 dm. , 305 mk. , z których 2ch zajmuje się obrabianiem kamienia, 9 krawiectwem. Mory 1. wś, pow. warszawski, gm. Blizne, par. Babice. Jest to attynencya dóbr Gołąbki, ma 116 mk. , 110 mr. dwor. i 57 mr. włośc. 2. M. , wś, pow. pułtuski, gm. Gzowe, parafia Dzierzenin. W 1827 r. w połowie rządowa 7 dm. , 36 mk. i w połowie prywatna 7 dm. , 33 mk. . Jako wś zarobna wchodziły M. w skład klucza Gzowo, stanowiącego część dawnych biskupich dóbr Golądkowo. W 1821 r. spotykamy tu 1 osadę pańszczyźnianą, wysiewającą 3 korce oziminy i tyleż jarzyny i odrabiającą 115 dni pieszych od ś. Małgorzaty przez 11 tygodni po 3 dni tyg. , w pozostały czas po 2 dni tyg. i 57 1 2 dni sprzężajem tygodniowo nie więcej nad 2 dni. Prócz tego była osada pusta, odrabiająca 104 dni pieszych; pańszczyznę odrabiano do Gzowa. Było wtedy 4 męż. , 6 kob. , 2 konie, 2 woły, 3 krowy, 2 jałoszki, 3 świń. Lu. Krz. Moryca, niem. Mueritz, największe z jezior północnoniemieckich, bo około 4 mil długie a 2 mile szerokie, leży w dawnej ziemi Obotrytów i łączy się z jez. Kołpińskiem ob. . Moryczówka albo Stawki, grapa domów w Ponikowicy, w pow. brodzkim. Morygus, struga w pow. piotrkowskim, gm. Kluki, pod osadą Podścichawa. Morymborskie sstwo niegrodowe, było położone na granicy ks. inflanckiego i Litwy. Morszańsko-Syzrańska droga żel. Mortągi Mortnpols Mortków Mortwidów Mortwin Morulino Morungen Morwianka Morwino Moryczówka Morygus Morymborskie