duos, qnod facit annuatim złp. 8; owsa sypnego zsypują korcy nowotarskich 3, miarek 9, co czyni złp. 1 gr. 15; oprawy dają ogólnie łokci 8, za nie gr. 21; robią do roku dni sześć; gontów i tramów nie dają, jeno się składają na kury. W tej wsi jest chałupników 3, ci siedzą na ogrodach, płacą czynsz nierównie, dostaje się go rocznie złp. 14 gr. 24. Każdy z nich robi po 2 dni w tydzień. Sołtystwo dzierżył Paweł Smardziel, na podstawie przywileju wydanego przez Zygmunta III w Warszawie 7 lipca 1617 r. Sołtys daje czynszu rocznego złp. 12. Całkowity dochód z tej wsi czynił złp. 94 gr. 28. W lustracyi z r. 1765 czytamy, że w M. było kmieci 10, zagrodników 6; płacili rozmaitego podatku złp. 1303 gr. 21 den. 12. Sołtystwo było w posiadaniu Józefa i Stanisława Morawczeńskich za przywilejem Augusta III z 25 stycznia 1749 r. Płacili do dworu złp. 64. Obszar mniejszej posiadłości, liczy roli or. 1984, łąk i ogr. 295, past. 196, lasu 132 mr. Należy do parafii łac. w Klikuszowej. St. p. Nowytarg. Br. G. Moraw la, margrabatwo i kraj koronny monarchii austryackowęgierskiej, graniczy na płn. ze Szlązkiem pruskim i austryackim, na wsch. z Węgrami, na płd. z Dolną Austryą, na zach. zaś z Czechami i rozciąga się na przestrzeni 403 1 2 m. kw. geograf. Od Szląska oddzielają M. Sudety albo góry Jasienickie, od Czech góry Morawskie, od Węgier zaś Karpaty. Najważniejsze z gór tych są góry Morawskie, wznoszące się na 2, 000 3, 000 st. npm. , podobne pod względem budowy do gór Czeskich. Główna ich gałąź, długa na 2 m. , ciągnie się w kierunku od płd. zach. ku płn. wsch. Sudety, poczynając od wierzchołka Snieżnik, wznoszącego się na pograniczu Czech, M. i Szląska na 4, 483 st. npm. , ciągną się wysokim grzbietem w kierunku wsch, aż do wierzchołka Died Dziad, Altvater, 4620 st. npm. wysokiego, skąd poczynając aż do Beczwy i Odry ciągną się morawskoszląskie Jasienice, z wierzchołkami od 1, 500 2, 000 st. npm. Tatry Morawskie, zwane też Beskidami albo Jaworzynami, ciągną się w kierunku od płd. zach, kn płn. wsch. Najwyższe wierzchołki tego pasma gór są Jaworzyna 2, 060 st. , Wielki Lopenik 2, 871 st. , Makyta 2, 904 st. , Trojaczka 3, 000 st. , i Radhoszt 3, 556 st. , Z rzek M. najważniejszą jest Morawa, nadająca krajowi nazwę, żeglowna jednak na niewielkiej przestrzeni. Odra, biorąca w M. początek, przebiega tu zaledwo 6 mil. Jezior większych niema wcale, zato dość jest stawów. Strony górzyste są niezbyt urodzajne; natomiast część środkowa M. bogatą jest w doliny i płaszczyzny urodzajne; odznaczają się zwłaszcza niezwykłą plennością gruntu brzegi rz, Hany i okolice płd. Klimat stosunkowo jest łagodny; średnia temperatura roczna wynosi w Bernie 6, 9 R, w Ołomuńcu 7, 03 R, w Igławie zaś tylko 5, 9 R. Liczba mieszkańców bez wojska podług urzędowego obliczenia z 1857 wynosząca 1, 867, 000, wzrosła w r. 1869 do 1, 998, 000 m. Pod względem narodowości jest około 3 4 Słowian, 1 4 Niemców, zamieszkujących głównie w stronie płd. , płn. zach. i płn. Żydów jest dość znaczna liczba, bowiem do 43, 000. Ludność słowiańska M, , za wyjątkom około 1, 000 Serbów, należy do plemienia czeskiego i dzieli się na Kanaków, zamieszknłych nad Haną, w, części nad Morawą, Horaków, zamieszkujących okolice górzyste zachodnie, Słowaków, cała część wsch. M. i Wałachów, mieszkańców górzystego porzecza Beczwy. M. jest jednym z najlepiej zaludnionych krajów Austryi, przypada bowiem na 1 milę kw. około 5, 300 mk. Ludność M. zamieszkuje w 89 miastach, 191 osadach i 3, 027 wsiach. Pod względem religijnym jest 1, 914, 000 rzym. kat. , 2, 500 uniatów, przeszło 20, 000 ewang. augsbur. i do 37, 000 ewan. reform. Pod względem zarządu kościoła katolickiego rozdziela się M. na arcybiskupstwo ołomunieckie i bisk. berneńskie; w obu liczy się 642 probostw, 1, 700 duchowieństwa świeckiego i 49 klasztorów z 320 zakonnikami i 250 zakonnicami. Ewangielicy mają 2 superintendontów i 32 księży. Urodzajny grunt M. jest jak najstaranniej obrabiony i M. pod względem rolnictwa należy do najpierwszych krajów w Europie. Z całej powierzchni zaledwo 14 m. kw. znajduje się pod nieużytkami, z reszty powierzchni 210 m. kw. zajętych jest pod uprawę roli i winnice, 75 m. kw. pod łąki i pastwiska, 104 m. kw. pod lasy. Rolnictwo produkuje w wielkiej ilości zboże, a zwłaszcza piękną pszenicę nad Haną, Morawą i około Berna, kartofle i rośliny strączkowe; dalej buraki cukrowe, wyborne jarzyny, len i konopie, nieco chmielu i t. d. Również rozwinięte jest ogrodnictwo i sadownictwo, oraz w okolicach płn. uprawa wina, którego rocznie otrzymują 5 600, 000 ejmerów. Hodowla bydła, a zwłaszcza owiec, stoi na wysokim stopniu; koni liczy się przeszło 130, 000, bydła rogatego 586, 000, świń do 327, 000, kóz 55, 000 i około 1, 000, 000 owiec. Wielkie korzyści przynosi także chow ptastwa domowego zwłaszcza gęsi, rybołóstwo i myślistwo. Lasy wybornie są zagospodarowane. Pod względem kopalnictwa otrzymuje się rocznie około 536, 000 cent. surowcu, 6, 213, 000 cent. węgla kamiennego, 28, 000 cent. grafitu i 5, 300 cent. ałunu. Pod względem przemysłu należy M. do najczynniejszych krajów Europy. . Najważniejszą gałąź przemysłu stanowią wyroby wełniaue. Rocznie przerabia się około 145, 600 cent. weł

Morasko