chef Piotr Passek, od 1782 do 1800 r. Gubernatorów było 22, mianowicie Michał Kachowski 1772 1777r. , Wiazmitinow w 1777 r. , Piotr Passek 1778 81 następnie namiestnik, Mikołaj Engelhardt 1782 92, Czeremysinow 1792 94, Szymon Żegulin 1802 3 od 1792 r. do 1801 Mohylew nie był miastem gubernialnym. , Michał Bakunin 1803 8 r. . Piotr von Berg w 1808 r. , hr. Dymitr Tołstoj 1811 13, baron Teodor Meller Zakomelski 1819 20, Iwan Welsowski 1822 3, Iwan Maksymow 1825 8, Michał Murawiew 1828 31, późniejszy minister dóbr państwa a w końcu generał gubemator wileński, Jegor Bażanow 1832 7, Markow 1837 9, Sergiusz Engelhardt 1839 44, Mikołaj Hamaleja 1845 54, Mikołaj Skalen 1854 7, Aleksander Beklemiszew 1857 68, gen. Paweł Szełgunow 1868 70, Bazyli Dunin Barkowski 1870 72, Aleksander Dębowiecki od 30 marca 1872 r. Marszalkami szlachty mohylewskiej gub. byli Aleksander Czapski h. Świnka, Jan Ciechanowiecki, Jan Hołyński 1781 3, Michał Hołyński 1790 8, Wincenty Hołyński 1809 14, Michał Hołyński 1817 22, Adolf Kruszewski h. Abdank, Stefan ks. Lubomirski h. Szreniawa 1869, Jan Sołtan h. Syrokomla, Aleksander Sołtan t. herbu, Antoni Ślezanowski h. Topór 1808 ihr. Dymitr Tołstoj 1805 1807. Za główne źródło do powyższego artykułu służył opis M. gub. Opyt opisanija mohilewskoj gubernii wydany w 3 tomach pod redakcyą gubernatora Dębowieckiego Mohylew 1882 84, dzieło dokładne a w wielu częściach zupełnie wyczerpujące. Mohylewska archidyecezya. Po przejściu Białorusi przy pierwszym rozbiorze Rzeczypospolitej pod panowanie Rossyi, ukazem cesarzowej Katarzyny z d. 4 grudnia 1772 r. utworzona została pierwsza w Rossyi dyecezya katolicka, pod nazwą białoruskiej, pod zarząd której poddane zostały Inflanty, wojew. połockie, witebskie, mścisławskie i mińskie. Biskupem mianowany był Stanisław Bohusz Siestrzeńcewicz, kanonik wileński, biskup melleński in part. infid. , na stolicę przeznaczono mu Mohylew. Według wykazu sporządzonego w 1776 r. dyecezya obejmowała 146 parafij, obsługiwanych po większej części przez zakonników różnych reguł; pod zarządem księży świeckich było zaledwo 60 kościołów. Biskupstwo jednak białoruskie niedługo trwało, w 1784 r. bowiem zostało kanonicznie urządzone jako arcybiskupstwo mohylewskie przez nuncyusza papieskiego arcybiskupa Archeti. Mohylewska archidyecezya kilkakrotnie zmieniała swe granice. Przez długi czas należał do niej kraj noszący nazwę Nowej Rossyi, tudzież Krym, kraj kaukazki, zakaukazki, Bessarabia, gub. kijowska, a od 1807 r, , po traktacie zawartym w Tylży, przyłączono do niej obwód białostocki. W skutek konkordatu z d. 15 sierpnia 1847 r. , zawartego pomiędzy rządem rossyjskim a stolicą apostolską, biskup koadyutor arcybiskupa mohylewskiego ks. Hołowiński wydelegowany został dla dokonania nowych rozgraniczeń dyecezyj katolickich w Rossyi. Dekretem z d. 9 21 grudnia 1850 r. delegat nadal jej granice obejmujące gub, mohylewska, witebską, gubernie wielkorossyjskie, niektóre małorossyj skie, kraj nadbałtycki, Finlandyę i Syberyę. Rozległość jej została znacznie zmniejszoną. Bessarabię przyłączono do dyecezyi kamienieckiej, obwód białostocki do wileńskiej, Kijów do łuckożytomierskiej; z gubernij noworossyjskich, z kraju kaukazkiego i zakaukazkiego utworzono nową dyecezyę, pierwotnie pod nazwą chersońskiej, a później od 1852 r. tyraspolskiej, zwanej także saratowską z powodu, że biskup rezyduje w Saratowie. W 1883 r, powiększono mohylewska archidyecezyę przez przyłączenie do niej gub. mińskiej. W dekrecie zakreślającym nowe granice archidyecezyi z 1850 r. jest wymienionych 164 parafij, prawie wyłącznie zarządzanych przez księży świeckich. Według wiadomości urzędowych w 1879 r. było kościołów parafialnych 168, duchowieństwa 328 osób, wiernych 433, 542. Podług katalogu duchowieństwa przy rubryceli za 1881 r. stan mohylewskiej archidyecezyi tak się przedstawia 1. Dekanat mohylewskohorecki, parafie a w Mohylewie przy kościele Wniebowzięcia N. M. P. , 2300 wiernych; b w Mohylewie przy kościele św. Kazimierza, 2376 wiernych, 6 kaplic, klasztor nieetatowy maryawitek, w którym 4 zakonnice; c Szkłów, 1145 wiernych, 1 kościół, 3 1 kość fil, i kapł. f Radomł, 1891 wier. , 1 kosc. 6. Dekanat orszański; a Orsza, 2082 par. , 1 fil. , 2 kapł. ; e Rasna, 971 wier. . kaplice, 1 oratoryum; d Faszczówka, 2222 wier. , 1 kośc, 2 kapl. 2. Dek. rohaczewskobychowski, parafie a Bychów, 1453 wier. , 1 kośc, 1 kapł. ; b Żyrowice, 820 wier. , 1 kośc, 4 kapł. ; c Rohaczew, 772 wier. , 1 kośc; d Antuszew, 1147 wier. , 1 kośc, 1 kapł. 3, Dek. homełskobiełski a Homel, 2223 wier. , 1 kość, 10 kapł. ; b Czeczersk, 1926 wier. . 1 kość, 9 kapł. ; c Luszew, 513 wier. , 1 kość. filialny; d GrossWerder, 1039 wier. , 1 kość, 1 kapł. ; e Nieżyn, 129 wier. , 1 koso. 4. Dek. klimowickomścisławski a Łozowica, 1228 wier. , 1 kość, 1 kapl; b Mścisław, 2257 wier. , 1 kość, 1 kapł. ; c Smoleńsk, 1776 wier. , kośc, 1 kapł. 5. Dek. czerykowsko czausowski a Czeryków, 500 wier. ,. 1 kość, 1 kapł. ; b Borodźków, 565 wier. , 1 kośc fiłiał. , 2 kapł. ; c Krzyczew, 411 wier. , 1 kośc fil. ; d Iwandar 605 wier. , 1 kość.

Mohylew