mu wieś Dąbie i łąkę w Januszkowicach. W soborze konstancyjskim brał klasztor mogilski udział, wysyłając opata Jana Stechera 1398 1424 r. w towarzystwie arcyb. gnieźn. Mikołaja Trąby, który wyrobił sobie insygnia biskupie a klasztorowi uwolnienie od obowiązku wysyłania kleryków na naukę do Sorbony. Kolegium cysterskie przy akademii krakowskiej nie przyszło do skutku i klerycy mieszkali w bursie jerozolimskiej. Za opatów Tomasza Krakowianina 1444 1460 r. i Piotra Hirschberga z Biecza 1460 1474 r. zgorzał klasztor dwa razy, odbudowano go jednak a nawet i kościół ś. Bartłomieja. W r. 1500 zachodzi charakterystyczny wypadek, prawdopodobnie nie odosobniony. Gdy zaczęto ograniczać pierwotną wolność kmieci, zażądał opat Jan Taczel, aby im chłopi mogilacy płacili daninę stationes, należną niegdyś księciu. Chłopi podnieśli bunt i pozwali opata przed sąd królewski ale sprawę przegrali. Postanowiono, aby zamiast tej daniny odrabiali dwa dni ciągłe i trzy piesze w tygodniu. Od Zygmunta I mogli tylko synowie szlachty być opatami. Vitellius Erazm 1522 1547 r. wyrabia klasztorowi prawo, aby mnisi po rodzicach mogli dziedziczyć i zostaje biskupem laodycejskim. Tę samą godność piastują jego następcy Andrzej Dunin Szpot i Marcin Białobrzeski. Ostatni preformował zakon i wzbogacił bibliotekę. Następnie, wskutek ustaw z r. 1538 1588, traci klasztor prawo wybierania opatów a król nadaje bogate opactwo w komandoryą mniej uposażonym biskupom. Czasy komendaryuszów niebyły korzystnemi dla zakonu. Pierwszy z nich bisk. kamieniecki Wawrzyniec Goślicki, autor dzieła De optimo senatore, brał dla siebie trzy części dochodów, przez co liczba zakonników malała; za drugiego komendaryusza było już tylko pięciu ubogich mnichów, którzy starają się o przywrócenie dawnej reguły. . Na czasy Goślickiego 1586 1600 r. przypada zajęcie M. przez arcyks. Maksymiliana 22 października do 32 listopada 1587 r. , który stanął główną kwaterą w bibliotece klasztornej 11 tysięcy wojska, po części protestantów, rozłożył w dobrach klasztornych. Sejm zwołany do Mogiły nieprzyszedł do skutku, bo Zamojski opanował drogi, spalił Dąbie i Łęg i pobił Maksymiliana pod Prądnikiem. Klasztor ucierpiał wiele od wojska a w następnym czasie niemógł się podnieść, gdyż komendaryusz Pa weł Wołucki 1600 1016 r. nietylko niedbał o klasztor ale go nawet kosztowności pozbawił. W tym czasie nawiedził klasztor dwa razy Zygmunt III 1606 i 1611 r. a raz 3 czerwca 1608 r. Mikołaj Zebrzydowski może szukając przebaczenia za przelew krwi w twarzy cudownego Zbawiciela. Trzeci komendaryusz. późniejszy arcyb. Jan Wężyk 1616 1623 r. , podniósł dochody braci zakonnej przyznaniem jej Czyżyn, Kamionki, połowy Łęgu, Sędowic, Opatkowic, Glewic, Wrożeniec, Wiktorowic, stawu, ogrodu i murowanego domu w Krakowie. Paweł Piasecki komend. 1623 1649 r, , historyk, potwierdził nadania Wężyka i założył w Mogile szkołę filozofii dla kleryków 1647 r. . Piasecki ułożył się z mnichami, aby wybrali koadjutorem jego bratanka Remigiana, regenta kancelaryi król. ; ale Jan Kazimierz musiał za zrzeczenie się praw do korony odstąpić między innemi i mogilskie opactwo bratu kardynałowi Fryderykowie czem obrażony Remigian połączył się ze Szwedami, a później przez Kozaków został zabity w 1657. Kardynał podniósł upadający klasztor, ale pod jego następcą Janem Tarnowskim h. Rola zajeli 1656 klasztor Szwedzi. Zakonnicy rozpierzchli się a żołnierze niszczyli obrazy i rzeźby. Gdy Wirtz, generał szwedzki, zajął Kraków, zebrali się znowu mnisi i odprawiali nabożeństwo przy zamkniętych drzwiach, mieli jednak szczupłe dochody, ponieważ dobra opackie trzymał nieprzyjaciel. Zamiar ubieżenia Krakowa przez starostę Dębińskiego, który opanował M. 22 czerwca 1656 r. ale przez niedbałość był przez Szwedów pobity, sprowadziła nowe klęski. Szwedzi spalili opactwo i budynki gospodarcze, ale część klasztoru, w którym było tylko dwóch mnichów, i kościół ocalał. W rok później zajęły M. posiłki cesarskie i podczas oblężenia Krakowa mieszkał w klasztorze Jan Kazimierz. Gdy po śmierci Tarnowskiego chciał objąć opactwo dwunastoletni koadjutor Jan Kazimierz Denhoff niechcieli go wpuścić zakonnicy i dopiero królowi ustąpili. W tym jednak czasie rozpoczęła się walka mnichów przeciw królowi, senatowi i szlachcie. W środkach nie przebierano. W r. 1667 podłożono królowi sfałszowany dyplom do podpisu między innemi aktami, wracający wszystkim klasztorom Cystersów prawo obierania opatów; w ten sam sposób uzyskano potwierdzenie tego dyplomu od króla Michała, poczem mnisi zaczęli wybierać opatów i niewpuszczać mianowanych przez króla, co wywołało proces na dworze królewskim i w Rzymie. Walka ta zakończyła się ugodą w 1732 r. , podług której opat komendaryusz mogilski miał pobierać trzecią część dochodu i stracił jurysdykcyę nad mnichami in spiritualibus. W czasie tej walki 1708 r. odnowiono zaniedbane podczas wojen szwedzkich Collegium provinciale, założone przez Pawła Piaseckiego. Składało się z kursu filozoficznego i teologicznego, trwającego pięć lat i istniało do początku XIX w. , gdyż r. 1783 zamianowano ostatni raz profesorów. Lata 1769 i 1772 zapisały kroniki klasztorne licznemi i szczególnemi

Mogiła