leżą 800 m. npm. , ujście 479 m. npm. Zabiera liczne strugi górskie. 3. M. al. Mogielnica, pot. , powstaje ze źródeł leśnych w obrębie gm. Niechobrza, w pow. rzeszowskim; płynie łącz kami niechoberskimi na wschód, tworzy na niewielkiej przestrzeni granicę między Niechobrzem a Lutoryszem, w końcu przerzyna obszar Boguchwały i na wschodnim krańcu tejże wsi zlewa swe wody do Wisłoka. Dłu gość biegu 7 kil. Br. G. Mogilnica al. Mogielnica, wś, pow. trębowelski, graniczy na wsch. ze Słobódką janowską. Zniesieniem i Budzanowem, na południe z Wierzbowcem. i Laskowcami, na zach. z Mateuszówką i Romanówka. Przez środek wsi przepływa potoczek Ryczka zwany, mający swe źródła w stepach strusowskich, na gruntach należących do gmin Brykula Stara i Chmielówka. Ta ostatnia wieś nazywała się dawniej Wieniawka, gdy jednak 21 lipca 1809 r. korpus austryaków pod komendą generała Pikinga zostający, poddał się wojsku polskiemu, dowodzonemu przez podpułkownika Strzyżowskiego, rząd austryacki, chcąc zatrzeć pamięć tego faktu, w r. 1815 zmienił nazwisko wsi Wieniawka na Chmielówkę. Potok powyższy przepływa przez Romanowkę i Mogilnicę i dalej płynie granicą lasów mogilnickich i budzanowskich i pod przysiołkiem Zniesienie wpada do Seretu. M. jestto wieś podolska, stepowa, rozłożona w jarze, śród wyżyny od 127, 7 do 183, 6 metr. . Sama osada, schowana w parowie nad potokiem, ciągnie się długim pasmem od wsch. ku zach. , na płn. ku Trębowli i Strusowowi, na zach. ku strusowskim stepom i rozsypanym na nich wsiom Bernadówka, Słobódka Struska, Tiutków, Darachów, Ostrowczyk, Brykula Nowa i Stara, Chmielówka, Dobropole, Kulczyce i Mateuszówka. Ku rzekom Seret i Strypa, na płd. zach. ku Buczaczowi i na płd. ku Dniestrowi roztacza się nieprzejrzany okiem widok szerokich pól, pooranych w parowy i niezbyt wysokie podłużne pagórki. Gdzie niegdzie sterczy przy drodze krzyż kamienny z czerwonej Płyty piaskowca z gruba wyciosany, a na nim Matka Boska z dzieciątkiem lub św. Mikołaj jaskrawymi farbami wymalowany. Na polach wznoszą się mogiły, kryjące w. swem łonie kości dawnych obrońców tej ziemi lub jej najezdzców. Od wsch. i płn. czerni się pas lasów nad brzegiem Seretu, a na płn. o 10 kil. od M. , nad stromym brzegiem Seretu widać malownicze ruiny pobazyliańskiego monasteru w Podgórzanach. Przestrzeń dwor. gr. or. 2684, ląk i ogr. 119, past. 72, lasu 470; włośc. gr. or. 4035, łąk i ogr. 436, past. 24, lasu 16 kw. m. Gleba dobra podolska. Ludn. rzym. kat. 418, gr. kat. 1370, cerkiew mur. pod wezw. św. Michała, w filii Mogilnica Stara 1129, cerkiew pod wezw. św. Trójcy, w filii Romanówka 1304, cerkiew pod wezw. św. Krzyża mur. , razem 3893 jedna z najlepszych parafii, proboszcz ma 300 mr. roli i dochody, które ze względu na liczbę i zamożność parafian kilka tysięcy zł. w. a. rocznie wynoszą; przy filii w M. Starej jest wikary. Dek. trębowelski, dyec. lwow. Rzym. katol. parafia w miejscu, fundowana w r. 1851, systemizowana w r. 1858, erygował ją i zaopatrzył Józef hr. Starzeński, były właściciel tych dóbr, który swoim kosztem wymurował kościół pod wezw. św. Józefa. Do parafii przyłączono 8 miejscowości Brykula Nowa o 9 kil. z 55, Brykula Stara o 8 kil. z 232 zaśc. szlach. , Chmielówka o 7 kil. z 46, Józefowka o 5 kil. z 13, Kulczyce o 4 kil. z 90, Mateuszówka o 6 kil. z 89, Romanówka o 1 kil. z 252, Worcelówka o 8 kil. z 18 rzym. kat. ; ogólna liczba chrześcian 1213, izrael. 375. Wieś dzieli się na 2 części M. Nowe i M. Stare, obydwie łączą się bezpośrednio ze sobą i stanowią jedną gminę polityczną i katastralną. Do majątku tego należała także Romanówka, otrzymał ją w spadku po ojcu Leopold hr. Starzeński, znany jako autor kilku dzieł dramatycznych, który ją odprzedał Michałowi Bogdanowiczowi, właścicielowi pobliskiego Kossowa. Sąd pow. Budzanów, notar. Trębowla, urząd poczt. Chmielówka; 2 szkoły etatowe, jedna w M. Starej, druga w M. Nowej, każda o 1 nauczycielu, należą, do rady szkol. okr, w Trębowli. Są tu kamieniołomy czerwonego piaskowca, z których wyrabiają płyty na chodniki, oraz schody, toczydła i bruski do ostrzenia kos, które przez Podwołoczyska idą do Odessy, a ztamtąd na daleki wschód do Persyi i Chin. Jest także mały młynek wodny na potoku, była gorzelnia, obecnie rozebrana. Przez M. przechodził dawniej gościniec z Trębowli do Buczacza i teraz jeszcze w czasie suchej pory roku uczęszczany. Jest tu stadnina koni wschodniego pochodzenia, troskliwie przez właściciela pielęgnowana, w lesie i na polach liczna zwierzyna, szczególniej zające, sarny i lisy, oraz na polach dropie, które się w zbożach na rozległych tutejszych łanach wywodzą i od śniegu do śniegu pasą. Ogród piękny i starannie utrzymany, przez który prowadzi do mieszkalnego domu ulica z odwiecznych lip, a na dole nad strumieniem rosną olbrzymich rozmiarów nadwiślańskie topole. Na polach są liczne mogiły i wyorują tu często starą broń i zbroje, przechowane w pry watnem muzeum właściciela M. , który ma bardzo piękną kolekcyę numizmatów, jako też starych dokumentów, książek i pamiątek narodowych. W M. między włościanami jest wiele rodzin szlacheckich. Ludność tutejsza czuje potrzebę oświaty, posyła chętnie dzie

Mogili

Mogilnica