Mogielnica 1. os. miejska, dawniej mko, i nad rz. Mogielanką, pow. grójecki, odl. 17 w. od Nowego Miasta nad Pilicą, 21 w. od Grójca, 63 w. od Warszawy, 47 w. od Radomia. Leży przy drodze bitej z Grójca do Nowego Miasta, w nizinie bagnistej nadrzecznej. Posiada kościół par. mur. i drugi drewn. , synagogę, dwie szkoły począt. męzką i żeńską, stacyą pocztową, urząd gminny, gospodę chrześciańską, 161 dm. 1 murów. , dawny ratusz i 3100 mk. , w tej liczbie 1212 kat. 572 męż. i 640 kob. , 1887 żyd. 902 męż. i 985 kob. . Należy do sądu gm. okr. III w Błędowic. Z zakładów przemysłowych istnieje tu 5 garbarni z prod. na 10, 000 rs. i 5 białoskórni z prod. na 2, 038 rs. Przemysł sukienniczy dawno tu się rozwinął. Święcicki w Opisie Mazowsza z początku XVII w. powiada, iż M. słynęła z tkactwa i wyrobu niewykwintnych sukien. Przemysł ten dawniej stał na wyższym stopniu; według podania bywało tu po 20 majstrów sukienników. Również mieszka tu zdawna znaczna liczba szewców. Garncarze tutejsi wyrabiają za kilka tysięcy rubli rocznie prostych naczyń kuchennych, które rozwożą po okolicznych miasteczkach. Mieszczanie tutejsi trudnią się także uprawą warzyw, sprzedawanych głównie w Warszawie. Żydzi, jak zwykle, zajmują się handlem i kramarstwem przeważnie. Niegdyś wś, którą Ziemowit, ks. mazowiecki, darował w r. 1249 cystersom w Sulejowie; zaś Trojden, ks. na Sochaczewie, Wiskitkach i Ciechanowcu, przywilejem 1317 r. wyniósł na miasto. Ziemowit, ks. czerski, zamienił obowiązki mieszczan na opłaty pieniężne, w r. 1350 potwierdził poprzednie i poczynił nowe nadania w r. 1353, równie jak Ziemowit IV, ks. płocki, w r. 1421. Kazimierz Jagiellończyk pozwolił w r. 1469 zaprowadzić bractwa i cechy, których wyliczenie pokazuje jak znaczne i zamożne już było wtedy miasto. Zygmunt I wyznaczył tu jarmarki i targi w r. 1528, potwierdził dawniejsze przywileje w r. 1530. Zygmunt August uwolnił od dawania podwód i od różnych innych powinności przywilejami z lat 1549, 1550, 1556, 1557, 1562 i 1566. Stefan Batory urządził cechy 1576 r. Potwierdzili przywileje Zygmunt III w r. 1593, Władysław IV r. 1639, Jan Kazimierz r. 1649, August III r. 1750, Stanisław August w latach 1775, 1780, 1792, nakoniec rząd pruski w r. 1796. Przykładali się do wzrostu miasta też opaci sulejowscy przez roztropne urządzenia, lub zwolnienia od powinności klasztornych. Należała ona do cystersów do r. 1788, w którym za zezwoleniem stolicy apostolskiej przeszła na własność Bazylego Walickiego, woj. rawskiego, przez zamianę na inne dobra. Ten objąwszy w posiadanie miasto, samowolnością swoją i zaborem własności miejskich, przyczy nił się znacznie do upadku tegoż i sporów które mieszkańców do ubóstwa przywiodły W nowszych atoli czasach zaczęło ono wzra stać szczególnie przez osiedlanie się żydów którym dawniej mieszkanie było wzbronione. Kościół paraf. założony tu został w XV w. przez opatów sulejowskich. Powtórna erekcya nastąpiła w 1528 roku. Obecny zbudowany w 1768 r. Prócz tego jest drugi kościołek drewniany ś. Trójcy na cmentarzu grzebal nym, również dawny. Dobra M. składają się z folw. Wężowca i Otalążka, osady, dawniej miasta M. , wsi Otaląż, Otalążka i Cegielnia, rozl. mr. 1412 gr, or. i ogr. mr. 757, łąk mr. 24, past. mr. 496, wody mr. 11, zarośli mr. 41, nieuż. , place i w osadach mr. 79; bud. mur. 1, z drzewa 33. Osada M. os. 172, z gr. mr. 2263; wś Otaląż os. 19, z gr. mr. 552; wś otalążka os. 12, z gr. mr. 266; wś Cegielnia os. 4, z gr. mr. 35. M. par. , dek. grójecki, obejmuje osadę miejską t. n, , tudzież wsie i folw. otalążka wś z folw. , Wężowiec, Otaląż z Cegielnią, Miechowice, Popowice, Jastrzębie z młyn. Urusty, Główczyn, Główczynek, Kaplin, Wodziczna. Liczba dusz dochodzi do 3000. M. gmina obejmuje tylko osadę miejską t. n. wraz z należącemi do mieszczan gruntami. 2. M. , wś, pow. płocki, gm. Majki, par. Łęg, odl. o 24 w. od Płocka, ma 10 dm. , 139 mk. , 569 mr. gr. dobr. , 15 nieuż. W 1827 r. 14 dm. , 97 mk. Folw. i wś M. rozl. mr. 552 gr. or. i ogr. mr. 422, łąk mr. 53, past. mr. 44, zarośli mr. 8, nieuż. i place mr. 25; bud. mur. 3, z drzewa 9; płodozmian 6polowy. Wś M. os. 15, z gr. mr. 152. Bo dóbr M. należał folw. Łęg Kasztelański, Br, Ch. Mogielnica, Mohelnka mor. , strumień na Szląsku austr. , wpada do Morawki, dopływu Ostrawicy. Mogielnica, ob. Mogilnica, Mogielniczka, folw. , pow. płockie, gm. Majki, par. Łęg, odl. o 22 w. od Płocka, ma 2 dm. , 18 mk. , 127 mr. ziemi or. i 5 mr. nieuż. Folw. M. Leonardy rozl. mr, 138 gr. or, i ogr. mr. 96, łąk mr. 22, lasu mr. 16, nieuż. i place mr. 4; bud. mur. 4, z drzewa 4. Br. Ch. Mogił niem. , ob. Mogiła. Mogilanka, mała rzka w pow. nowogródzkim, prawy dopływ Myszanki, zaczyna się po za wsią Mogilany, długa około 2 w. A. Jel. Mogilanka al. Mogilona, wś nad bezimien ną rzką, dopł. Niemna, pow. miński, w 3 okr. pol. kojdanowskim, gm. NowoSwierżeń, przy drodze z mka Bobowni do NowegoSwierżnia; 20 osad; miejscowość bezleśna, grunta i łąki dobre. A. Jel. Mogilańska wyżyna w gub. grodzieńskiej, między dorzeczami Niemna, Bobra, Supraśli, Swisłoczy, stanowi dział wodny między dorze Moenschswerder Mogielnica Mogielniczka Mogił Mogilanka Mogilańska