odznaczył się w zawodzie rycerskim, że cesarz, w nagrodę położonych zasług, w 1555 r. nadał mu tytuł hrabiego państwa rzymskiego na Mirze. Jerzy II Illinicz nie zawarł związków małżeńskich i nie mając potomków ani też żadnych bliższych krewnych, przez wdzięczność za doznaną opiekę, schodząc w 1568 r. ze świata, uczynił dziedzicem syna swego opiekuna, Mikołaja Krzysztofa, zwanego Sierotką. Tym sposobem M. wraz z tytułem hrabstwa przeszedł w dom radziwiłłowski około 1569 r. , a gdy ks. Sierotka. tworzył ordynacyą nieświeską, zatwierdzoną przez sejm 1589 r. , wtedy i M. do niej włączono. Ordynatów władających Nieświeżem i Mirem było siedmiu, mianowicie MikołajKrzysztof, założyciel, AleksanderLudwik, marszałek nadw. lit. , MichałKazimierz, podkanclerzy lit. , Karol Stanisław, kanclerz i hetman lii, MichałKazimierz, wojewoda wil. , KarolStanisław, sławny panie kochanku, Dominik, który odznaczył się w wypadkach 1812 i 1813 r. Był to ostatni ordynat władca Mirszczyzny, po jego śmierci bowiem, w skutek układu rodzinnego, potwierdzonego przez rząd, M. z innem dobrami, oddzielony od ordynacyi, przeszedł jako wiano na jedyną córkę Dominika, Stefanią, poślubioną ks. Leonowi Wittgensteinowi, a przez nią w dom Wittgensteinów, we władaniu których do dziś dnia pozostaje. Dobra mirskie mają obecnie około 1760 włók obszaru, składają się z 14 folwarków i 15 zaścianków; oprócz dochodów z dzierżawy gruntów, przynoszą z propinacyi i młynów około 10, 000 rubli. Wszystkie folwarki wypuszczone są w dzierżawę. Zamek mirski nie raz był widownią krwawych zapasów. W 1655 r. oblegany i zdobyty przez Szwedów, których tu naprowadził głośny renegat i awanturnik Bogusław Radziwiłł, koniuszy lit. , mając urazę do krewnego swego MichałaKazimierza Radziwiłła. Po raz drugi nawiedzili M. Szwedzi za Karola XII w 1706 r. i 27 kwietnia spalili zamek, miasteczko zaś ucierpiało od nich jeszcze w marcu. Po wojnach szwedzkich zamek był zupełnie wyrestaurowany i zamieszkały aż do 1794 r. Głośny był zwłaszcza za ks, Karola panie kockanku, przedostatniego ordynata, który w młodości po pierwszym związku małżeńskim z Lubomirską, od 1753 r. przebywał w zamku, hulał zapamiętale i popełniał rozmaite wybryki, co spowodowało rozwód z żoną Kotłubaj, Gal. Nieś. , str. 463. Kotłubaj z dokumentów nieświeskich opisuje sławny festyn z orgiami, wydany przez niego na zamku mirskim dla trybunału kadencyi mińskiej w czasie Bożego Narodzenia 1761 r. str. 467 468. We wrześniu 1785 r. był tu wspaniale podejmowany przez dziedzica król Stanisław August powracający z Nieświeża. W 1794 r. osaczony był tu oddział polski przez wojska rossyjskie, a zamek szturmowany uległ ponownemu zniszczeniu. Ostatnia klęska dla mińskiej warowni przypadła w lipcu 1812 r. , gdy cofający się generał Płatow z korpusem kozaków, stoczywszy gorącą utarczkę z oddziałem generała Tumy, pułk. Radzimińskiego i szefa Sumińskiego podpalił prochy, przez co wały i mury bardzo uszkodzone zostały. W d. 12 lipca król westfalski Hieronim Bonaparte miał główną kwaterę w M. W czasie całej kampanii 1812 r. miejsce to było punktem obserwacyjnym dla jazdy oddziału gen. Dąbrowskiego, demonstrującego pod Bobrujskiem, a 10 i 11 listopada, kiedy Czyczagow dążył na Mińsk do Borysowa, by zastąpić tam drogę zdziesiątkowanym klęskami Francuzom i przeszkodzić przeprawie przez Berezynę, zaszła pod M. żywa rozprawa. Od chwili tych wypadków zamek mirski już nie powstał i dziś tylko w jednej wieży narożnej, jako tako na mieszkanie przysposobionej, żyje pustelniczo stróż owej ruiny. Kościół farny w miasteczku pod wez, ś. Mikołaja cudotwórcy, wymurowany w ciężkim stylu gotyckim, niemiłym dla oka, o jednej wieży, założył w 1594 r. a w 1604 r. fanduszem opatrzył ks. Sierotka, konsekrował zaś tę świątynię w 1605 r. Benedykt Wojna, biskup wileński. Słynął tu cudami, według wiary ludności, obraz ś. Antoniego, patrona rzeczy straconych, i cały był obwieszony srebrnemi fotami, wyobrażającemi konie. Vota te specyalne miały swą naturalną przyczynę. Strony bowiem mirskie, posiadające wyborną glebę i rzadkiej dobroci łąki, zawsze się odznaczały pięknemi stadninami a zarazem i złodziejstwem zamieszkałych tu cyganów; widocznie więc wiara prostaczków szukała ratunku przez vota, ilekroć cyganie grasowali w okolicznych stajniach. Kościół farny około 1860 r. odnowiony z gruntu przez proboszcza i zarazem prałata katedry mińskiej Nowickiego, po 1863 r. zamieniony został na cerkiew. Dotychczas w dzwonnicy zachowano sławny dzwon, ofiarowany 1711 r. przez Karola Stanisława Radziwiłła, dziadka panie kochanku, dający temu ostatniemu wątek do kłamstw jowialnych. Opowiadają przesadne rzeczy o doniosłości głosu dzwonu mirskiego. Jest tu i druga świątynia chrześciańska, fundowana dla bazylianów w 1700 r. przez ks. Karola Stanisława Radziwiłła, kanclerza, po kasacie unii zamieniona na cerkiew prawosławną. Obecnie w M. znajdują się dwie kaplice katol. parafii Połoneczka dawniej osobnej parafii dekanatu nowogródzkiego, z kaplicami w Horce, Horodzieju, Prościu i Obrynie, Żydzi mirscy prowadzili znaczny handel rozmaitymi towarami, tak że sklepy ich obfitowały

Miotek