nora mińska eparchia w. 1839 r. przez działalność biskupów unickich Józefa Siemaszki, Bazylego Łuzyńskiego i Antoniego Zubki pozyskała wszystkich unitów Mińszczyzny, w liczbie 310, 371 płci obojga, z 322 parafiami, mianowicie w powiatach borysowskim 55 parafii, w nowogrodzkim 50 parafii, w pińskim 49 parafii, w ihumeńskim 46 parafii, w mińskim 37 parafii, w słuokim 33 parafii, w bobrujskim 29 parafii, w rzeczyckim 16 parafii, w mozyrskim 7 parafii. Po kasacie unii eparchią mińsko grodzieńską nazwano mińskobobrujską i zamianowano na episkopa eksunickiego biskupa brzeskiego Antoniego Zubkę. Zubko uwolniony od obowiązku w 1848 r. z pensyą 5, 000 rs. , mieszkał przez pewien czas pod Mińskiem, w folwarkuarchirejskim, a następnie przeniesiony do monasteru pokamedulskiego W Poźajściu, w kilka dni po odbytem 50le tnim jubileuszu biskupstwa w 1884 r. , prawie nagle życie zakończył. Po Zubce od 1848 r. rządził eparchią też eksunita Michał Hołubowicz. Chociaż autor obszernego katechizmu prawosławnego w języku polskim, jednak obojętny całkiem dla wyznania, człowiek nie małych zdolności, wykwintnego życia, wielbiciel i znawca sztuk pięknych, zgromadził znaczny zbiór obrazów i rzeźb w pałacu swoim. Uwolniony w 1868 r. z pensyą 5, 000 rs. , zamieszkał w klasztorze w Żurowicach, w gub. grodzieńskiej, miejscu kształcenia się swego w młodości, tam, zachowując ożywione, dobre stosunki ze współobywatelami, zmarł w 1883 r. Po Hołubowiczu rządzili do 1877 r. Aleksander Dobrynin, za władyctwa którego wielu katolików przyłączono do prawosławia, później Eugeniusz II, a od paru lat zostaje na episkopu Warlaam. Wszystkich więc władyków mińskich do dziś dnia było 11. W 1857 r. parochie podzielono na 5 klas, z pensyą dla parochów odpowiednią, od 140 do 576 rs. Wszystkich parochii liczyło się wtedy i teraz 535, mianowicie w powiatach mińskim 35, borysowskim 61, ihumeńskim 62, bobrujskim 59, słuckim 60, rzeczyckim 62, pińskim 85, mozyrskim 62, nowogródzkim 49. Dziś oprócz tych jest cerkwi nieparafialnych do 600, sobomych cerkwi 16 a wyznawców do 800, 000. W 1857 r. uposażenie roczne białego duchowieństwa wynosiło około 122, 000 rs. ; utrzymanie episkopa, seminaryum i konsystorza do 39, 000 rs. , razem około 161, 000 rs. Dziś suma utrzymania jest podwójną prawie. Oprócz pensyi duchowieństwo parochialne posiada ziemię, mianowicie w powiatach mińskim przeszło 7, 000 mr. , w borysowskim około 6, 980 mr. , w ihumeńskim przeszło 6, 090 mr. , w bobrujskim około 4, 860 mr. , w słuckim około 6, 300 mr. , w rzeczyckim przeszło 4, 800 mr. , w pińskim około 6, 760 mr. , w mozyrskim okoStownik geograficzny. Tom VI Zeszyt 67. ło 7, 490 mr. , w nowogrodzkim przeszło 4, 700 mr. , razem przeszło 57, 000 mr. , a. średnio na każdą parochią przeszło po 106 mr. Klasztorne duchowieństwo ma przeszło 2, 000 mr. ziemi. Monasterów dziś w eparchii jest 6, mianowicie w Mińsku męzki Świętego Ducha, założony w 1872 r. w murach klasztoru bernardynek; żeński tamże. Przemienienia Pańskiego, założony w 1871 r. w murach klasztoru po benedyktynkach; w Słucku, Spaski, starodawny męzki na Trojczanach; w Pińsku męzki; w Ładzie, w pow. ihumeńskim, męzki, pobazyliański, z zakładem poprawczym dla duchowieństwa; w Wołnianach, w pow, nowogródzkim, żeński po bazyliankach. Nadto był monaster męzki w Hrozowie, w pow, słuckim, lecz zamknięty w 1862 r. Jeszcze w 1866 r. utrzymanie duchowieństwa zakonnego kosztowało około 11, 400 rs. , teraz budżet jest podwójny. W 1857 r. było w eparchii osób stanu duchownego płci męzkiej 3, 466; w 1864 r. 3, 060, w 1882 r. duchowny stan wynosił 4 w stosunku do całej ludności. W 1864 r. archimandryta klasztoru ładzieńskiego Mikołaj wydał interesującą, obszerną pracę Istoryczesko statisticzeskoje opisanje Mińskoj Eparchii, zawierającą dużo materyału dla badaczów. Z dzieła tego widzimy, że w obrębie jednej tylko teraźniejszej gub. mińskiej 360 erekcyi cerkwi lub monasterów zawdzięcza się duchowieństwu łacińskiemu lub ziemianom polskim. W tej liczbie duchowni fundowali 21 świątyń ruskich. Najgodniejszą jednak uwagi jest ta okoliczność, że nawet po ostatecznej kasacie unii, t. j. po 1839 r. , obywatele polscy pobudowali własnym kosztem przeszło 60 cerkwi prawosławnych, niektóre z muru, z wielkim nakładem. Cyfry te wszakże zgoła niewyrażają rzeczywistych, ponieważ wiele dokumentów zaginęło podczas wstrząsnień krajowych, o innych zaś erekcyach i dobrodziejstwach ustała trądycya. Na pewno można twierdzić, że bodaj ani jedna cerkiew wiejska nie została wybudowaną bez współudziału dziedziców, którzy zawsze chętnie dawali materyały budowlane, a dawne zapisy przodków regularnie uiszczają parochom. Mińskie namiestnictwo, ob. Mińska gubernia. Podług Storcha w 1794 r. miało 1731 m. kw. obszaru i liczyło 851, 000 ludności, czyli 492 mk. , na 1 m. kw. Mińskie starostwo grodowe, podług spisów podskarbińskich z r. 1668 zaliczało się wówczas do dóbr stołowych królewskich. W 1766 r. jako sstwo obejmowało miasto Mińsk, niegdyś rezydencyą udzielnych książąt z dwoma zamkami, wójtostwem i przyległościami. W 1771 r. posiadał je wraz z wójtostwem Antoni Przeździecki, opłacając zeń kwarty złp. 486 gr. 9, a hyberny złp. 2, 814. W czasie obudwu wo31

Mińsk