gub. wołyńskiej zamarza 8 listop. , puszcza 17 marca. Największe mrozy dochodzą do 28 R. , największy upał do 27 R. O obserwacyach meteorologicznych ob. Mińsk. Fauna gubernii. Niegdyś w puszczach tutejszych znajdowały się żubry, dzikie konie, rosomaki, sobole, bobry, jelenie, obecnie gatunki te wyginęły a pozostały niedźwiedzie, łosie, sarny, wilki, lisy, rysie, dziki, wydry, bobrów resztki, kuny, nurki, zające białe i szare, borsuki, łasice, wiewiórki i inne drobne. Z ptaków zasługują na uwagę miryady ptactwa błotnego przeróżnych gatunków latem; orły, jastrzębie, sokoły, głuszce, cietrzewie, jarząbki, pardwy, kuropatwy. W skutek osuszania w ostatnich latach błot poleskich przeszło na 700, 000 morgach, wiele miejsc dawniej niedostępnych, zostało użyte pod uprawę roli lub zamienione na łąki, co musi wpłynąć na wyniszczenie zwierzyny w ogóle, zwłaszcza, że nikt nie przestrzega praw policyjnych i wszyscy tępią ją w każdej porze wszelkiemi sposobami. Już w 1877 r. przez osuszenie Polesia otrzymano przeszło 105, 000 morgów łąk, a do dziś dnia ilość ta podwoiła się. W lasach rosną wszystkie gatunki drzew właściwe średniej strefie; w Pińszczyznie jednak można znaleść przy osadach domowych orzech włoski, białą akacyą, chiński jasion, brzoskwinie i nawet krzew winny. Szczegóły geograficzne, hydrograficzne i inne znajdują się pod opisem szczegółowych powiatów. Gubernatorami wojennymi byli Mikołaj Ignatjew 1812 1815 r. , Jafimowicz w 1861, Kuszelew 186162, Bazyli Zabołockij 1863 65. Gubernatorów było 21, mianowicie Iwan Nieplujew 1793 96r. , Zachar Karniejew 1796 1806, Herman Roding 1806 12, Paweł Dobrynskij 1812 17, Wincenty Gieczewicz polak 1817 31, Cyryl Tiufiajew w 1831 r. , Aleksander von Drebusz 1831 35, ks. Sergiusz Dawydow 1835 1839, Mikołaj Suszkow 1839 41, Gustaw Dopelmeyer 1842 44, Aleksy Siemionow wydawca dokumentów o Mińsku 1844 50, generał ks. Sergjusz Chercheulidzew w 1850, Fadiej Szklarewicz 1850 57, Iwan Rosset 1857 58, hr. Edward Keller 1858 62, Andrzej Kożewników 1862 64, gen. Paweł Szełgunów 1864 68, Jegor Kasinow 1868 69, Mikołaj Tokarew 1869 75, Walery Czarykow 1875 79, Aleksander Pietrow od 1880 r. . Marszalkowie gubernialni. Dotychczas było ich 11stu, mianowicie Ksawery Kazimierz Chomiński, b. wojewoda mścisławski 1795 1802 w r. 1796 był obrany Berkowicz lecz nie otrzymał nominacyi od rządu; Stanisław Wańkowicz 1802 1806, Józef Wołodkowicz 1806 1811, Ludwik Rokicki 1811 15, Michał Zenowicz 1815 23, Leon Osztorp 1823 46, Otton Horwat 1846 53, Ludwik Słotwiński 1853 59, Aleksander Łappa ostatni marszałek z wyborów 1859 63; Eustachy Proszyński pierwszym był nominatem 1863 1877; od r. 1877 do dziśdnia urzędnik Wasili Pawłow drugi z rzędu nominat, lszy z Rossyan. Z pomiędzy ludzi zasłużonych na rozmaitych polach, których miejscem urodzenia i działalności jest obszar dzisiejszej gub. mińskiej, ważniejsi są Bohuszewicz Stanisław poseł na sejm w 1793 r. , Borowski Leon prof. , Bartek Artur, Baka Jan wierszopis, Bukaty Franciszek mąż stanu, Bochwie Floryan filozof, Chodkiewicz Jan Karol hetman, Czeczot Jan poeta, Chodźko Jan, Chreptowiczowie Joachim i Adam, Chmara Adam ostatni wojew. miński, Czapski Emeryk numizmatyk, Domejko Ignacy przyrodnik, Dybowski Benedykt przyrod. i podróżnik, Felińska Ewa, Gołębiowski Łukasz, Geniusz Paweł ucz. przyr. , Horain Julian, Horwat Stanisław filantrop, Jeleński Antoni filantrop, Jelski Ludwik mąż stanu, Jelski Włodzimierz uczony, Jelski Michał muzyk, Jelski Konstanty przyrodnik, Januszkiewiczowie Adolf i Eustachy, Jaźwiński Antoni, Jewłaszewski pamiętnikarz, Korsak poseł nowogr. 1793 r. , Korsak Julian poeta, Korzon Tadeusz, Kondratowicz Ludwik Syrokomla, Krasiński Henryk, Kościuszko Tadeusz pobierał nauki w Pińsku, Legatowicz Ignacy, . Lejbowicz Herszko rytownik, Moszyński Antoni ucz. pijar, Maszkiewiczowie Samuel i Bogusław, Massalscy Tomasz i Józef, Moniuszkowie Dominik, Kazimierz i Stanisław muzyk, Marcinowski Antoni, Marcinkiewicz Wincenty, Mickiewicz Adam, Niesiołowski Józef, Nagórczewski Ignacy uczony jezuita, Naruszewicz Adam pobierał nauki w Pińsku, Ogiński Michał hetman w. lit. , Oskierko Aleksander, Obuchowicz pamiętnikarz, Pietkiewiczowie Adam Pług i Feliks, Prozor Karol, Przyborowski Karol, Rejtan Tadeusz, Skirmuntowie Konstanty i Kazimierz obywatele i filantropi, Skirmuntowa Helena rzeżbiarka, Siemiradzki Józef przyrod. , podróż. , Siemiradzki Henryk malarz, Spasowicz Włodzimierz, Swiderski Tytus, Szydłowski Józef Gulbi, profesor, Slizień Rafał rzeźbiarz, Szyszko Michał uczony, Szemesz Adam malarz, Wańkowicz Jan entomalog, Walicki Aleksander, Wodzyński Gabryel bisk. smoleński. Wannowski Leopold ucz. pedag, Zaleski Bronisław, Zdanowicz Aleksander hist. , Zan Tomasz, Zawisza Krzysztof pamiętnikarz, Zawisza Jan archeolog i w. in. Miejscowości historyczne lub do których przywiązane są wspomnienia różne Adamarin, Alba, Albrechtów, Annopol, Bielkiewicze, BohuszewiBryle, Borysów, Bucewicze, Bobrujsk, cze, Boratycze, Brahin, Berezyna, Baturynka,

Mińsk