tnoj kniżki gub. mińskiej wydanie najnowsze córka Wołodara Hlebowicza, ks. mińskie. go, miała być poślubioną Waldemarowi I, kr. duńskiemu, w roku 1121, gdy jednak pierwszy monarcha tego imienin. panował w Danii zaledwie od 1157 1182. roku, . zatem, co najmniej, cytowana data owych zaślubin jest niezawodnie fałszywą. Dalsze dzieje księstwa mińskiego zaciemniają się coraz bardziej i poprzestać musiemy na urywkowych wzmiankach kronikarskich. Niewątpliwie jednak aż do zaboru litewskiego potomkowie Hleba utrzymywali się przy swych dzielnicach. Po zgonie Rościsława włada Mińskiem Wołodar Gródecki od 1183 r. , następnie pod rokiem 1186 r. znajdujemy wzmiankę o Wasilku, synu Wołodara rządzącego w Łohojsku, a może i w Mińsku jednocześnie. W roku zaś 1165 występuję na scenę dziej ową Wołodar, syn owego Wasilka, który najdłużej pono opierał się przemocy sąsiedniej Litwy. Lecz w tej porze kończył się okres dziejowego znaczenia dawnych krywiczańskich władców Połocka i Mińska, gdyż całe dziedzictwo potomków Rogniedy ulegać zaczyna kunigasom litewskim, pod skrzydła których chroni się dynastya połockomińska, z obawy przed potężniejącemi kniaziami suzdalskomoskiewskiemi, od których tyle ucierpiał sąsiedni Nowogród i Psków. Są pewne wskazówki, że około 1195 r. Mińskiem rządzi Mingajłło, następnie Ginwiłł, a później jeszcze Borys syn Ginwiłła, panujący też i nad Połockiem; około zaś 1220 roku widzimy tu Erdziwiłła, książęcia litewskiego. Nareszcie potężniejszy od swych poprzedników Ryngold, w. książę litew. , skutkiem zwycięstw, najprzód pod Mohylną o mil kilka od M. , ob. w 1235 r. nad sprzymierzonemi przeciw niemu kniaziami ruskimi, powtóre pod Kamieniem również w teraźniejszym pow. mińskim, na pograniczu oszmiańskiego w 1236 r. także nad Rusinami i rycerzami inflanckimi, wcielił ostatecznie ziemię Krywiczan do swego potężnego już wówczas państwa. Odtąd Mińszczyzna stawała się coraz bardziej rdzenną częścią Litwy, zwłaszcza że zamieszkujący ją Krzywiczanie od niepamiętnych czasów wyznając kult krewekrywejtów i mając z Litwą liczne stosunki przygotowani byli dobrze do unii politycznej z tym podwójnie sobie bliskim krajem. Jednak luźna jakaś zależność tych okolic od dawnych książąt ruskich jeszcze w lat kilka potem jest widoczną; kiedy bowiem Jarosław, zatwierdzony przez hana w godności w. księcia moskiewskiego, w 1243 r. przyjmował liczne deputacye ziem ruskich, znajdować się tam mieli mieszkańcy M. Mienianie. Następca Ryngolda Mendog al. Mindowe, późniejszy król Litwy, gromi pod Kojdanowem o 6 mil od M. Tatarów i kniaziów ruskich, zapewne na tem samem miejscu, gdzie wedle Stryjkowskiego książę żmudzki Skirmunt zniósł tychże samych najezdców jeszcze w 1241 r. W XIV w, za Witenesa i Gedymina władza w. książąt litew. coraz silniej się utrwalała na przestrzeni dzielnic podległych niegdyś berłu potomków Włodzimierza i Rogniedy; chociaż kroniki wzmiankują jeszcze Teodora Świętosławowicza, ks. mińskiego, hołdownika Litwy, który w imieniu Gedymina zawiera traktat pokoju z Nowogrodem i rycerzami inflanckimi w 1326 r. , jest to już ostatnia wzmianka o istnieniu tego księstwa, które zostaje nadal już tylko ziemią bezpośrednio od władzy w. książąt litew. zależną. Sąsiednie miasta Turów, Słuck, Borysów, Pińsk, stają się stolicami Gedyminowiczów; bliski od M. Zasław, po znanym w historyi przewrocie politycznym po śmierci Gedymina, kiedy Jawnuta strącony przez Olgierda i Kiejstuta z godności wielkoksiążęcej, tam osadzonym został, staje się stolicą nowej dynastyi kniaziów hołdowniczych, która aż do wygaśnięcia tego rodu w w. XVI spokojnie sprawowała rządy przeznaczonej sobie dzielnicy. M. zatem w tej epoce podrzędne miał znaczenie i mógł należeć do posiadłości Jawnuty Zasławskiego, lub też do Andrzeja brata Jagiełły, który dosyć długo sprawował rządy w Połocku, o czem jednak w kronikach pewnej wskazówki nie mamy. Dopiero przy schyłku XIV stulecia znajdujemy pewne ślady wypadków politycznych w tym kraju. Jagiełło na mocy przywileju z d. 28 kwietnia 1387 r. obdarza brata swego Skirgiełłę księstwem trockiem i wielu posiadłościami na Rusi litewskiej, w rzędzie których także pomieszczony M. , który jednak wprędce potem w r. 1392 dostaje się Witoldowi, na parę zaś lat przedtem Jagiełło funduje w tem mieście pierwszy kościół rzymskokatolicki. Mądre rządy Witolda asymilowały na zawsze zhołdowane prowincye metropolii, a chrześcijaństwo obrządku łacińskiego idąc z Wilna, jakkolwiek był tu już pierwej znany obrządek słowiański, tem silniej dopomogło zjednoczeniu się narodów. Następnie, prawdopodobnie na czas krótki, zawładnął M. znany wichrzyciel Swidrygiełło, o czem znajdujemy wzmiankę w historyi pod r. 1408. Nie ulega wątpliwości, że M. żadnego prawie nie miał znaczenia w tych czasach, nie był bowiem reprezentowanym na sejmie horodelskim i nie wysłał wcale swych wojowników do rozprawy z Krzyżakami pod Grunwaldem; przytem w historyi głucho o M. przez lat kilkadziesiąt z rzędu, i dopiero nową o tem mieście znajdujemy Wzmiankę w 1441 r. , kiedy Kazimierz Jagiellończyk po objęciu rządów jako w. książę, przywilejem wydanym w Brześciu Litewskim pomieścił M. w liczbie

Mińsk