Łokietek zwrócił w kilka lat potem klasztor i dobra zgromadzeniu, jednakże miasto utraciło przytem prawo obioru rajców, których odtąd naznaczał wojewoda krakowski. Nie mając warunków pomyślnego rozwoju, obciążane powinnościami na rzecz klasztoru i niszczone częstymi pożarami 1344, 1379, 1506, 1595, 1745 miasto nie mogło się podnieść i stanowiło zawsze nieludną i ubogą osadę. W XVI w. istniały tu cechy szewcki, stolarski, bednarski, sukienników, rymarski od 1604, krawiecki od 1641, kowalski i rzeźniczy od 1708 r. Zniesienie klasztoru przyniosło ulgę ludności. Przy utworzeniu kongresowego królestwa polskiego w 1815 r. M. został stolicą obwodu i powiatu w wojew, krakowskiem i to stanowisko miasta powiatowego dotąd zatrzymał. W 1863 r. w lutym, w skutek bitwy stoczonej przez wojska rossyjskie z oddziałem powstańców, który zorganizowawszy się w dolinie Ojcowa zaatakował Miechów, miasto zostało spalone tak, iż pozostało w nim tylko 40 dm. Główną ozdobą M. i jedynym zabytkiem przeszłości jest wspomniany kościół poklasztorny. Obok pierwotnego zbyt szczupłego kościoła, obróconego na kaplicę grobową, dotąd istniejącą, zaczął w 1233 r. Henryk, prob. miechowski, budować nowy kościół z wieżą; Wisław, biskup krakowski, położył kamień węgielny budowy. Budowa trwała 50 lat. Kilkakrotne pożary i przerabiania zatarły pierwotne cechy gmachu, który, o ile się zdaje, był wzniesiony w stylu ostrołukowym. Pożar 1506 r. zniszczył zupełnie kościół, który został na nowo urządzony i ozdobiony staraniem Tomasza z Olkusza. Wielki pożar z 1746 r. ogołocił znowu kościół z pomników, ołtarzy i ozdób; sklepienie nawet zapadło się. Mimo to potężne mury i gorliwość zakonników pozwoliła na nowo odbudować. Obecnie jest to budowla bez wyraźnego stylu, murowana, kamieniem ciosowym wyłożona, z kopułą i wysoką dzwonnicą, obok stojącą. Kaplice otaczające kościół zostały później dobudowywane. Wchodzi się do kościoła z boku, przez tak zwany babiniec, stanowiący rotundę sklepioną, mieszczącą w sobie ołtarz z Chrystusem na krzyżu i 5 kamiennych postaci świętych. Ztąd drzwi marmurowe prowadzą do kaplicy M. Boskiej i kościoła. Nawa kościoła uderza swą wyniosłością, która nie zmniejsza się w prezbiteryum. Dwadzieścia jeden dużych okien oświeca tę nawę. W wielkim ołtarzu rzeźba roboty Mikołaja z Krakowa, przedstawia grób Chrystusa i jego zmartwychwstanie. Figury są naturalnej wielkości i dobrej roboty. W prezbiteryum są piękne stalle dębowe. Zasługuje na uwagę pięknej roboty am bona i dwa ołtarzowe obrazy ś. Anna i ś. Józef, roboty Smuglewicza. Dawne grobowce zniszczały w pożarach; obecnie jest tu pomnik marmurowy założyciela Maszt. Jaksy, wzniesiony w obecnem stuleciu przez prob. Nowińskiego i nagrobek tegoż Nowińskiego 1839. Skarbiec kościelny, mieszczący się przy prezbiteryum, posiada bogaty zbiór aparatów kościelnych a między niemi relikwiarz srebrny z kopułą, w formie kościoła jerozolimskiego, darowany przez ś. Karola Boromeusza Andrzejowi Batoremu, generałowi Miechowitów. Jest tu także starożytny, wielki antyfonarz na pergaminie z pięknymi miniaturami. Z kaplicy Pana Jezusa wychodzi się do krużganków otaczających kościół od zachodu i prowadzących do oddzielnie stojącej kaplicy grobu jerozolimskiego, mieszczącej w sobie odtworzenie grobu Chrystusa. Przy krużgankach było dawniej 14 kaplic stacyjnych, obecnie zniszczonych. W tej kaplicy odprawiało się w Wielki Piątek uroczyste nabożeństwo, ściągające pobożnych z odległych stron. Obok kościoła stoi czworograniasta wieża, której dolna część z ciosu i cegły sięga XIII w. , kończąca zaś ją kopuła z podwójnym krzyżem Miechowitów wzniesioną została przez ks. Nowińskiego. Przed kilku laty frontowa ściana kościoła przyozdobioną została przez postawienie kolosalnej statui Chrystusa, dłuta Rygiera, Po za krużgankami rozciągają się obszerne dwupiętrowe budynki, otaczające kaplicę grobu, które stanowiły pomieszczenie generała zakonu, prałatów, księży młodszych i kleryków. Historyą klasztoru miechowskiego skreślił uczony członek tego zgromadzenia ks. Szymon Nakielski, którego kamień grobowy znajduje się w kaplicy grobu, w dziele Miechovia, wydanem 1634 r. w Krakowie. Z M. rodem był uczony lekarz, geograf i historyk Maciej Miechowita; założył on w M. szkołę i zapisał fundusz na jej nauczyciela. Klasztor miechowski posiadał piękną bibliotekę, liczącą do 9000 tomów, która spłonęła w d. 1732 r. M. par. , dek. miechowski 6450 dusz, M. gmina należy do sądu gm. okr. I w Miechowie, urząd gm we wsi Jaksice pod Miechowem; gmina ma 11837 mr. obszaru i 3684 mk. , 3 szkoły początkowe Kamieńczyce, Falniów i Przesławice i 8 młynów wodnych. Miechowski powiat gub. kieleckiej, utworzony został w 1867 r. z 26 gmin dawnego powiatu t. n. i 1 gminy pow. olkuskiego. Posiada 24, 89 mil kw, obszaru i graniczy od zach. z olkuskim, od płn. z jędrzejowskim, od wsch. z pińczowskim a od płd. z Galicyą. Wisła stanowi naturalną granicę od Galicyi na przestrzeni od wsi Pobudnik, stanowiącej najdalej na płd. wysunięty punkt Królestwa, aż do Jaksio nad granicą pow. pińczowskiego. Cały obszar powiatu stanowi część rozległej wyżyny olkuskosando mierskiej, rozpościerającej się na lewym brzegu Wisły. Wyżyna ta dochodzi do najwię

Midakiwsky horby