97 włók i 24 mr. obszaru, 435 mk. 1868 r. , 361 kat. , 66 ew. , 8 żyd. ; 42 dm. 1856 r. 312 rak. . Podatek od gruntu 361 tal. 26 sbr. 11 fen. , od bud. 30 tal. 24 sbr. , klasowe 251 tal, od procederu 24 tal. Odl. od msta pow. 1 3 4 mili. M. leżą na t. z. wielkich malborskich Żuławach między Nogatem i Wisłą. Tutejsza parafia liczyła 1878 r. 540 komunikantów. Kościół tytułu ś. ap. Piotra i Pawła jest patronatu królewskiego. M. istniały już r. 1321 ob. Kętrz. O ludn. pols. w Prus. , str. 213. Najstarszy przywilej wystawił w. mistrz Konrad Zöllner 1383 r. W M. urodziła się d. 6 lut. 1347 r. błogosł. Dorota, czczona przez lud jako święta patronka Prus 30 paźdz. . Ojcem jej był holender Wilhelm Schwartze, matką Agata. Dorota od dzieciństwa miała szczególniejsze nabożeństwo do Męki Pańskiej. Ulegając woli rodzeństwa, wyszła za mąż za mieszczanina gdańskiego. Po śmierci męża, który się okrutnie z nią obchodził 1390, poświęciła się wyłącznie służbie Boga i osiadła w Kwidzyniu, gdzie sobie od zwierzchności duchownej uprosiła pozwolenie, że ją zamurowano 2 maja 1393 w celi stykającej się z kościołem ś. Jana; tu umarła 25 czerwca 1394 r. Już w rok po jej śmierci wnieśli biskup warm. Henryk III, pomezański Jan i Henryk, biskup sambijski, jako i kapitały 4ch biskupstw pruskich, oraz opaci pelpliński i oliwski, wreszcie w. mistrz Konrad v. Jungingen, do papieża Bonifacego prośbę o jej kanonizacyą; zdaje się że zawieruchy wojenne, które tu wkrótce potem nastąpiły, przeszkodziły ukończeniu procesu kanonizacyjnego, i kroki króla Zygmunta III w tym względzie później przedsięwzięte, nie odniosły pożądanego skutku, choć stolica apostolska sprawie tej zawsze okazała się przychylna. Życie Doroty spisał najobszerniej jej spowiednik Jan z Kwidzyna Johannes Marienwerder. Ob. Töppen Script rer. Pruss. . II, 179 374; por. także Encykl. Kościelna przez Nowodworskiego, t. IV p. w. Dorota, str, 325. Kiedy r. 1419 Władysław Jagiełło, odstąpiwszy od oblężenia Malborka, wracał przez Kwidzyn do kraju, pokazał mu biskup celę Doroty, o czem wspomina Długosz Regeque ecclesiam cathedralem ingresso, cuiusdam Dorothae feminae religiosae et devotae, quae solitariam et arctam vitam ducens, pleriaque clarescebat miraculis, nondum tamen canonisatae, cellam et habitationem ostendebat. Lib. IX, str. 90, ed. Przeździec. Dziś katedra ta jest w ręku innowierców, a zwłok błogosł. Doroty nie można odnaleść. Tutejszy kościołek jest Już bardzo stary; jedne poboczną nawę zabrała kiedyś Wisła i już jej więcej nie przybudowano, tak że kościół składa się obecnie z jednej wyższej i drugiej niższej nawy. Jest też w nim wizerunek błogosł. Doroty. Do tutejszej parafii należą M. Bystrze i M. Mątwy 927 dusz r. 1868. Kś. Fr. Mątwy Małe al. Muntowki, Mątki, niem. Kł. Montau, wś, pow. malborski, st p. Altmünsterberg 6 kil odl. , okr. urz. stanu cywil. Pogorżała wś Wernersdorff; do wsi liczy się także wyb. Klosowo, Cygany i leśnictwo Mątwy; zawiera 22 posiadłości włośc, 17 zagród, 111 włók i 10 mr. obszaru; 535 mk. r. 1868, 393 kat. , 106 ew. , 36 dm; par. kat. Mątwy, ew. Pogorzała wś, szkoła Mątawy, odl. od Malbor ka 2 mile. Podatek od gruntu 715 tai 6 sbr. 8 fen. , od bud. 39 tal. 1 sbr, od dochodu 138 tal, klasowe 337 tal. 15 sbr. , od procederu 19 tal 10 sbr. M. były dawniej folw. malborskiej ekonomii królewskiej; jako wś wydane zostały na prawie emfiteutycznem d. 26 lipca 1726 r. , teraz są wsią włościańską. Najbogatsi właśc. są tu 1 Edward Schultz, który posiada 180 22 ha. roli orn. i ogr. i 45 78 past. ; czysty dochód z gruntu 6277 mrk. ; 2 Emil Schultz ma 64 58 roli orn. i ogr. , 44 09 past. ; czysty dochód z gruntu 2783 mrk. KI. Fr. Mątwy, w pow. biłgorajskim, nad rz. Bukową, mylnie podane t. I, 461 str. zamiast Momoty. Mątwy, wś, pow. inowrocławski, ob. Montwy. Mątygaliszki, folw. szl, pow. wileński, 2 okr. ad. , o 42 w. od Wilna, 1 dm. , 10 mk. kat. Mceńsk, m. pow. w gub. orłowskiej, nad rz. Zuszą i wpadającą do niej Mceną, 908 w. od Petersburga a 48 w. od Orła odległe. Ma 14, 452 mk. , 2 monastery, 11 cerkwi, szkołę powiat. , bank miejski, liczne fabryki i zakłady przemysłowe, słynie z przemysłu kowalskiego oraz z wyrobu koronek, na sprzedaż do Moskwy wywożonych. St poczt. i st. kol. żel Mchawa, potok górski, nastaje w lesie Żebraku w płd. zach. stronie obszaru gm. Roztok dolnych, w pow. Lisko, przepływa wś Roztoki dolne w płn. kierunku, a przybywszy na obszar gm. Mchawy, od której bierze swą nazwę, zwraca się na płn. wschód, i przerznąwszy gościniec baligrodzki, zlewa swe wody do Hoczewki z lew. brz. Długość biegu wynosi 8 kil Przyjmuje liczne strugi spływające z lasu Żebraka, jako też Dtugi potok ob. z lew. brzegu, Mchawa, wś w pow. liskim; w okolicy górskiej, lesistej na lew. brzegu Hoczewki i przy gościńcu z Baligroda 3 3 kil do Liska, ma par. gr. kat. z cerkwią drewn. i kaplicą liturgiczną i należy do par. rzym. kat. w Baligrodzie, ma jednak kaplicę murowaną, w której się niekiedy msza ś. odprawia. Szkoła ludowa nie jest jeszcze zorganizowaną. Z 467 mk. przebywa 24 stale na obszarze więk. pos. , 290 należy do obr. gr. kat. , 170 rz. kat. a 7 mojż. wyznania. Grunt zawiera w sobie rudę marglo żelazną nieużytkowaną. Pos. więk. spadkobierców Józefy Papara ma obszaru 343 roli,

Mątwy