rzy byli zmuszeni ukrywać się w tych stronach jako wygnańcy. Fonetyczną właściwością M. jest mazurzenie albo zacinanie z mazowiecka, które jest zmianą przyciskowych sz, cz, rz, dż na zwyczajne syczące i zębowe s, c, z, dz. Odwrotna przemiana, właściwa osobom z niższego stanu, silącym się o wytworną wymowę, jest sadzenie. Musiały być i pewne odrębności etymologiczne na M. świadczy bowiem o tem wiersz kś. Grochowskiego Stanisława Na cenzurę albo na wiersze polskie Kaspra Danowskiego P. L. .. pełna niezwyczajnej w Polsce mowy następnym ustępem. Gdzieś wzdy wyrwał tę mowę nieuczek przeczysty, Lga, Rig, Osen i puchnie i script ciemnoglisty. Więc Polanin takuchno albo zmutylował. Wierzę, żeś dla takich słów Mazowsze splądrował. Ale i Mazurowie bracia naszy mili, Tak sprośnie, jak ty piszesz, nigdy nie mówili. Dalej Grochowski tamże str. 324 ed. Turow Wiersze mówi, że autor krytykowany powtarzał o szpoceniu pisma Słupskiego, i zaleca dodać następne wyrazy, na dowód, że wpolszGzyznie mazurskiej biegły Si, Me, Tutka, Pęk, Sieno, Jebłho, Jegły. Z tych ostatnich przykładów trzeba wyznać widać, że staromazurski zdawał się przeprowadzać ściślej słabnięcie samogłosek a, o między dwie, ma, po lub przed spółgłoskami miękkiemi, . niż inne dyalekty. Siano, Jabłko, Jagły Zabytki prawne u Lelewela, kś. czerska wskazują także istnienie specyalnych wyrażeń jak np. wardężyn por. Sumner Maine The Early History of Institutions 1875 r. str. 135 136, airedesa stopień szlachecki u dawnych irów, wedle Brehonlaw. Por. boaire dosłownie krowi szlachcic, i ruski litewski bojar, celtyckie braccae, rosyjskie brżuki, które mogą być też spadkiem nietylko wspólnoaryjskim, ale i historycznym, po Celtach, którzy zajmowali północne Włochy por. Bologna Bawaryą Boioaria, Czechy Boioheim, Karpaty Bojiki, Pieniny Poenini, tyn dunum. Przyrost ludności, wywołujący emigracyą, wywoływał też i parcelacyą gruntu. Dla tego też z jednej strony czytamy w księdze czerskiej o miernikach czyli geometrach już 1421 r. 1322, 1422 1615 I pewno dla potrzeb miejscowych rojący się na M. miernicy, podsunęli Grzebskiemu autorowi Geometryi 1566 r. uwagę, bo w Polszcze trudno się miernika dopytać, jam tylko o jednym słyszał na Podgórzu, ale i ten już był umarł. Przetoż, kiedy w Litwie chciano mierzyć imienia, do M. po miernika posłano Popis publiczny uczniów na Żoliborzu 1819 r. str. 37. Przykład cytowany z Górnickiego, jakoby o nadużyciu w mierzeniu sznurem przez izbę ciągniętym, po przez dziury w ścianach zrobione tamże str. 36 n. 54 i Czacki O prawach lit. i pol. I str. 221 może być nietyle objawem złej woli takich geometrów, ile zabytkiem dawnych praw granicznych, wedle których granica szła przez piec Grimm Grenzalter thümer r. 1845; por. Naturmythen v. Rochholz, Lipsk 1862 str. 23, 25 i stosowanych pewno w Małopolsce, kędy dzielono dwory na poły Helcel II 4101, 3222 Drugim skutkiem parcelacyi jest skłonność do procesów i obfitość adwokatów. Dowody tego znajdujemy w księdze sądowej czerskiej, skąd podaliśmy sylwetkę adwokata Barana z Falęcin Staropolska Palestra krytyka E. S. S. odczytu Kraushaura pod t. t. w Przegl. bibl. Arche. robiącego najprzód sieci na jelenie łowieckie a potem matnie adwokackie na ludzi. W XV w. znajdujemy takich prokuratorów z M. w krakowskiem także, jest np. 1404 r. Stanisław z Bogusławic na Mazowszu prokurator Klemensa z Moskorzewa podkanclerzego Helcel II 1070. Związki rodzinne a raczej rodowe na Mazowszu noszą specyalną nazwę gniazdo progenies, członek rodu ma tytuł gniezdnik albo jednej dzielnicy. ks. Czerska 341, 590 w wieku XV. Od tego należy odróżnić wyrażenie zupani i zupcz Kod. Mazow. str. 98 Genit. Pl. od supa t. j. urząd Rzyszcz. U 21 tłomaczone przez honorati, i na Mazowszu Kod. Mazow. str. 111 r. 1391, a z którem zbiega się w znaczeniu wyraz czestniki honorati Kod. Mazow. str. 221 znany i w księdze czerskiej str. XLI n. i rok 1518 źle jednak wyjaśniony tamże przez uczastników Wyraz czestników pochodzi od cześć honor, i w wypisie z 1516 r. także oznacza ludzi czestnych honoratiorum, następnie urzędników. W pewnych więc razach, można czestnik uważać za synonim nobilis, w aktach wielkopolskich asymilowany do probi et honesti. W aktach mazowieckich jus nobile tłomaczą slachetne prawo ks. Czerska 1724, wskazując tem związek etymologiczny wyrazów szlachetny i szlachcic. Szlachcic na M. wedle statutu z 1390 r. por. ks, Czer. 744, 862 traci prawa swego stanu osiadając na nieswojej ziemi, i z powrotem na swoją odzyskuje swe prawa szlacheckie. Tylko co do nawiązki opłaty za zabójstwo wynoszącej 40 grzywien nie 60 jak w Koronie i za kradzież 30 grz. Kod. Maz. str. 77 r. 1363 różnią się prawa szlacheckie na M. od koronnych. Podział szlachty na nobilis i miles władyka w różnicy tytułów i nawiązki 48 kop i 20 kop wyrażający się Dunin str. 75 polegał, jak w Małopolsce na posiadaniu herbu lub jego braku. Dunin odróżnia błędnie władykę od skartabela tamże bo właśnie scartabelat nawet językowo od Squiroo władyka u Helcia II 2369, 2688 powstał z władyctwa i jest giermkostwem polskiem. Mylnie też pisze wstęp do ks. Czerskiej str. LXXXIX

Mazowsze