zlały się znowu po zgonie Konrada II 1294 jednego jego synaPo drugim synu Bolesławie II, Trójden wziął Czersk, Wacław Płock, Wyszogród i Gostynin, Ziemowit Wiznę. Po Trojdenie wydzieliło się chwilowo księstwo warszawskie, zlane znowu z Czerskiem i Rawą. Ten kompleks rozdarł się na dwie dzielnice czerskoliwsko ciechanowską i płockorawsko wiską, a te jeszcze bardziej się drobiły. Po wcieleniu M. do korony powstaje wojew. rawskie koronne z wojewodą i 3ma kasztelanami rawskim, sochaczewskim i gostyńskim; wojew. płockie z Płockiem, Bielskiem, Raciążem, Sierpcem, Szreńskiem, Mławą i Płońskiem, Radzanowem z wojewodą i 3ma kasztelanami płockim, raciąskim, sierpskim. Księstwo mazowieckie z miastami Warszawa, Czersk, Wyszegrad, Zakroczym, Ciechanów, Czerwińrfc, Rożan, Pułtowsk Pułtusk, Warka, Błonie, Tarczyn, Grodziec Grójec, Przasnysz, Łomża ma wojewodę mazowiecki generalny i 5ciu kasztelanów warszawski, czerski, wyszogrodzki, zakroczymski, ciechanowski; prócz tego ziemia liwska Liw, Węgrów, Wizna, Nur, Kamieniec z 2ma kasztelanami bieckim i wiszneńskim wedle Gwagnina 1578. Porządek rady koronnej z 1569 r. zna 3 wojewodów płocki, mazowiecki, rawski i w liczbie kasztelanów 3ch większych płocki, czerski, rawski, 10ciu mniejszych sochaczewski, warszawski, gostyński, wiski, raciąski, sierpski, wyszogrodzki, zaktoczymski, ciechanowski, liwski. Dla ojca pani Grabowskiej, potajemnie królowi Poniatowskiemu zaślubionej, Teodora Szydłowskiego 1768 r. utworzono kasztelanią mazowiecką z powodu, że Księstwo M. z 10 ziem i wielu powiatów złożone, od imienia województwa swego nie ma kasztelana. Okręgi sądowe dają też materyał administracyjny, dla tego je tu podajemy. Wieca i roki odbywały się w Płocku, wieca dla wszystkiego wdztwa 1565, roki dla płockiego w Płocku, 1581 w Płocku, Raciążu i Płońsku, dla Zawkrza w Szreńsku, dla mazowieckiego wdztwa w każdej ziemi, z pewną odmianą dla ziem wiskiej, ciechanowskiej, łomżyńskiej, zambrowskiej i nurskiej; dalej były roki regulowane 1565 rawskie, sochaczewskie i gostyńskie w Gostyninie i Gąbinie. Roki z. czerskiej odbywane były w Czersku, Grójcu, Warce ks. Czerska, 1567 przybyły w Garwolinie i odbywano je kolejno tygodniami, co skasowano 764, wszystkie roki skupiając w Czersku, a 1775 dla powiatów czerskiego i garwolińskiego stanowiąc sądy w Czersku, a dla grójeckiego i wareckiego w Warce. Błońskie 1578, 1589 i 1611 kombinowano z sądami w Warszawie i Tarczynie. W 1764 r. sądy te ziemi warszawskiej złączono w Warszawie. Soki z. ciechanowskiej 1578, 1581, 1593, 1616 odbywały się w Sąohocinie, Ciechanowie i Przasnyszu. Łomżyńskie ziemskie odbywały się 1589 w Łomży, wrazie niedojścia wolno było zwoływać drugie 1593, nie tylko dla powiatów łomżyńskiego, kolińskiego, ostrołęckiego ale 1633 i zambrowskiego; od 1775 6 wspólne sądy były w Łomży. Rożańskie kombinowano z makowskiemi 1581 i 1588; Były roki w Liwie 1578, Nurze, Ostrowi i Kamieńczyku 1589, nurskie 1775 przeniesiono do Ostrowia, Sochaczewskie stanowione 1565, łączono 1778 z kadencyą w, Mszczonowie. Przechodząc do obrazu kolejnego ziem mazowieckich, zaczynamy od granic w ogóle. Mazowsze graniczy na zach. z ziemią dobrzyńską. Tu pogranicze w ten sposób mniej więcej da się wyznaczyć. U samej Wisły leży wieś Murzynowo w ziemi dobrzyńskiej 1329 r. wymieniona, a koło ujść Skrwy Rzyszcz. II, str. 658. Powyżej ku płn. , na zachodnim brzegu Skrwy leżą wsie Żyrniki i Gorzechowo, w 1349 wieś i las dobrzyńskie I, str. 200, Tłuchów nad Skrwą 1364 I, 226, 1375 Sudragi II, str. 750. Rokitnica, Swiedziebno, Janowo, Księte 1356 leżą w ziemi dobrzyńskiej u granicy pruskiej na zach. Rzyszcz. II, 722 a Lubowidz 1345 w płockiem, 1521 pow. szreńskim Star. Pol. I 384; Kod. Maz. str. 56 57. Żuromin wdztwo płockie, zawskrzyńska ziemia 1767, Gawarecki str. 282 leży w płockiem czyli na Mazowszu. Od wsch. granicę mamy w traktacie z Litwą 1358 r. Kod. Maz. str. 72, w którym Goniądz i wiski powiat zaliczone do M. a kresy biegą z Kamionnego brodu przez Rajgród, rz. Metę, Biebrzę, Targowisko, Uście wielkiej strugi, Małą Suchołdę, Sprząślę, Popielowe Siedlisko, Newstyncze uście. Co do ziemi płockiej kasztelan Witgo płocki znany jest 1241 Kod. Wlkp. 229 i 1242 Rzyszcz. II, str. 597, 1250 piastował ten urząd Abraham Kod. Maz. str. 15, 1288 nie 1278 jak mylnie Kod. Wlkp. 477 i Rzysz. Hwalisław. W 1250 r. jest kasztelan Raciąża płockiego Jakób Kod. Maz. , Obejmowała miasta Płock, Bielsk, Raciąż, Sierpc znany 1375, Płońsk wymieniany i w tytule ks. panujących, Bieżuń 1406, Lubowidz w pow. szreńskim 1521. Szreńsk miał kasztelana 1458 Kod. Maz. . Kasztelania wyszogrodzka w 1349 r. miała następną granicę od płockiej ziemi Kod. Maz. str. 59 60 poczynając od ujść Mołtawy do Wisły, i za jej biegiem zaliczając miejscowości leżące na prawo do Wyszogrodu a na lewo do Płocka aż do źródeł Mołtawy u wsi Czerzniewo. Powyżej Słonkowa do W. , Przedpełcz do P. ; Miedzewo i Szarzyno do W. , Źdżary do P. ; Góra Łanka Lankoni do W. , w niej część sędziego i braci do P. , Kierz i Dobrsk a do W. , Gralewo do P. , wszystkie Puchały do W. , Sarbsko z Kozolinem i

Mazowsze