Schleifer Bach idzie od Sljepeho i powyżej Szprewic wpada do Szprewji; 7 Małksa die Malxe wypływa niedaleko Borszoza i płynąc w północnozachodnim kierunku koło Pienia, zwraca się potem na zachód, a poniżej Prjawozu wpada do Szprewji. II Halsztraw, także Czarnym Ealsztrawem zwany, schwarze Elster. Wypływa na saskich górrnych Ł. pod wsiąRammenau na wschodniej stronie Tannigst, płynie w kierunku północnym, od Kamieńca zwraca się w kierunku płn. wsch. , około Kulowa znowu w północnym. Pod Wojerecami wpadająca Czernica zwraca bieg jegow kierunku północnozachodnim, od Złego Komorowa zgina się na południozachód, będąc na pewnej długości granicą górnych od dolnych Ł. Pod Elster wpada do Elby. Długość biegu 25 mil. Dopływy z lewej strony Półcznica Pulsnitz, wytryska niedaleko miasta tegoż nazwiska, odgranicza Ł. od Myszny, potem zaś powiat wojerec od saskich górnych Ł. Wchodzi do obwodu merzeburskiego i wpada pod Elsterwerdą. Z prawej strony 1 Klosztrska woda Klosterwasser, na etnograficznej karcie Smolera nazwana Białym Halsztrawem, wytryska koło klasztoru Marijna Hwjezda i płynąc w kierunku północnym wpada pod Kociną, niedaleko Kulowa; 2 Hodżijska woda Godaisohe Wasser, wytrysnąwszy na saskich Ł. , płynie w kierunku północnym i wpada niedaleko Wojereców; 3 Czernica Schwarzwasser, wypływa pod Trebihowem Trobigau, przepłynąwszy przez romantyczną dolinę Niedaszyc, płynie ciągle w kierunku północnym, dopiero na pruskich Ł. pod Bukojną zwraca się w kierunku płnzachodnim i wpada pod Wojerecami, Bezpośrednim dopływem Elby jest III. Wjezenica Wesenitz. Wytryska na południe Valtenberga, płynie naprzód ku wschodowi, potem ku północy, nareszcie ku zachodowi, płynie koło Neukiroh i Biskupic, skąd w pięknych zagięciach, w południowozachodnim kierunku podąża ku Elbie. Stawów na Ł. najwięcej jest na stoku morza północnego; na dolnych Ł. najznaczniejsze są pod Białą górą Byleguhre. Pieniem Peitz, Barbukiem Bärenbriick i Dalicami Dąhlitz na za chód od Chociebuża. Na pruskich górnych Ł. w Krebi blisko mila obwodu, Szprewju, Dubcu Daubitz. Na saskich Ł. ważniejsze stawy posiadają Bart, Hucina, Malszecy, Njeswacidło, Rakecy. Na stoku bałtyckim najważniejszym jest staw pod Wuskidz Weisskeisel, w mużakowskich dobrach, milę obwodu mający. Znaczne stawy znajdują się w Zhorjelskim lesie Görlitzer Heide a mianowicie Wahlen pod Kohlfurtem, 356 morg. , Scheibeteich 85 mórg. , Tschaschelteich 68 morgów. Ł. stawy posiadają doskonale urządzone gospodarstwa rybne, obfitują mianowicie w karpie, dla których miejscem zbytu jest Berlin i Drezno. Źródła mineralne znajdują się w Mużakowie w Schönberg pow. lubański, w Schwarzbach pod Wigandsthal żelazne. W Saksonii Oybin żelazne i lekkie szczawy pod Żitawa, niedaleko stamtąd Oppelsdorf żelazne i siarczane, pod Kamieńcem Swjeczkecy Schweckwitz, żelazne, głównie przez kobiety uczesz czane. Kanał FryderykaWilhelma służy jako połączenie Odry ze Szprewją. Klimat jest umiarkowanym i zdrowym, nie wszędzie przecież jednakowy, wskutek rozmaitości w kształcie powierzchni. W północnej części na równinach jest łagodniejszym, tak że w powiatach rozbórskim i wojereckim, i po części w zhorjelskim dojrzewa winna latorośl. W górach jest surowszym, zima zaczyna się wcześniej, a później kończy. Śniegi na górach nierzadko trwają do końca maja. Żniwa następują o 8 14 dni później niż w dolnych powiatach. Górskie miejscowości koło Wigandesthai mają żniwa o 14 dni później uiż Marklissa. Oberschwerta o dni 8 później niż Niederschwerta. Za to powietrze jest bardzo zdrowe. Kiedy w powiatach rozbórskim i wojereckim i w żuławach Spreewaldu zimna febra bardzo często panuje, w lubańskim jest tylko z nazwiska znaną. Wogóle i w równinach, na pruskich Ł. , klimat raczej surowym niż łagodnym nazwać można; w czem wielkie sosnowe lasy odgrywają także swoją rolę. Płody kopalne Drogich kamieni brakuje Ł. W dawniejszych czasach robiono próby poszukiwania złota pod Rychbachem i Zhorjelcem, srebra pod Marklissą. Koszta jednak nie opłacały się i zaniechano poszukiwań. Rudę żelazną znajdują na pruskich górnych Ł. w pow. zhorjelskim, rozbórskim i wojereckim. Węgiel brunatny kopią pod Mużakowem, w Hermsdorf pod Zhorjelcem, Nieda, Radmeritz, Schönbrunn, Schönberg; na dolnych Ł. w wielkiem Raniu i w Rjepiszczu pow. kalawskim, w Ljeszczach i Boszojcach w pow. grodkowskim. Ałun znajduje się w Mużakawie. Wapno przedewszystkiem w zhorjelskim w Hennersdorf, Ludwigsdorf, Sohra. Łomy piaskowca w Waldau, Wehrau, Hochkirh, Nieder Langenau, Penzig, Güteborn. Najlepszy jest w Waldau, wyrównywa pirnajskiemu. Fodzial Politycznie Ł. rozdzielone są między Saksonią i Prusy. Do Saksonii należy południowozachodnia część górnych Ł. , tworząc okrąg administracyjny budyszyński Kreishauptmannsohaft Bautzen, jeden z 4 na które podzieloną jest Saksonia. Okrąg ten rozdziela się znowu na 4 powiaty czyli starostwa Amtshauptmannschaft 1 żitawski z miastami Żitawa i Ostritz; 2 lubijski z miastami Lubij Löbau, Bernstadt, Neusalza i Wospork

Łużyce