w pow. kalawskim, w klinie dolnych Łużyc, który się wrzyna w pow. wojerecki górnych Łużyc. Kościół paraf. ewang. z nabożeństwem tylko niemieckiem, lubo parafianie należą przeważnie do narodowości serbskiej. Szkoła początkowa, dm. przeszło 70, mk. z górą 400, prawie samych Serbów. Podrzecze tutejsze jest przejściowe i należy raczej do górnołu źyckiego; ć nie przechodzi w ś, np. dźesać; r po k nie miękczy się w rz, np. krej; g czasem przechodzi w h, np. hola, czasem zaś pozostaje jak w dolnołużyckiem, np. głupy. A. J. P. Łutaje, wś nad rz. Teterowem, pow. żyto mierski, par. Cudnów. R. 1867 miała 18 dm. Łutawa, wś i dobra we wsch. płd. stronie pow. rzeczyckiego, nad wielką zatoką Dniepru, w gm. derażyckiej, w okr. polic. I brahińskim, przy gościńcu naddnieprzańskim, wiodącym z Łojowa do mka Brahina i do mka Lubiacza w gub. mohilewskiej; . wś ma osad 30 dobra, dziedzictwo Tomaszewskich, około 45 1 2 włók; I miejscowość obfituje w łąki i ryby, grunta w kulturze, lud trudni się rolnictwem, flisac twem i rybołówstwem. A. Jelski. Łutcza al. Lutcza, znaczne wzgórze lesiste, w obr. gm. Lutczy, w pow. rzeszowskim, wzno si się pod 39 34 wsch. dłg. g. , a 49 49 15 płn. szer. g. , na płn. od wsi; stok płd. opada I do doliny rz. Stobnicy; od zach. oblewa je Le śniewski pot. , od płn. Goczerowski pot. , a od wsch. Roszlówka pot. Ze stoku północnego spływają wody do Gwoźnicy. Wzniesienie 448 m. npm. Br. G. Łutiwna, ob. Łętownia. Łutki 1. folw. w pow. mozyrskim, nad rz. Stwigą, w okr. polic. 3 turowskim; miejscowość odludna, nizinna, obfitująca w łąki, ryby i drzewo; dziedzictwo Narkuskich, obszar 19 włók. 2. Ł. , osada mała w pow. mozyrskim, w okr. polic. 3 turowskim, zapewne wzięła nazwę od rusińskiego słowa, , łudki, łyka lipowe; w okolicy nizinnej, leśnej, podtapianej przez moczary rz. Stwigi i Prypeci, odludnej. Łutków, ob. Ludków, Lutków. Łutno, zaśc. pryw. , pow. dzisieński, o 63 w. od Dzisny, 2 okr. adm. , 1 dm. , 6 mk. katol. 1866. Łutowcz, ob. Lutoboć. Łutownia, rz. , lewy dopływ Narewki, por. Łętownica i Krynica. Łutowo, Łutowka, wś, pow. radomyski, o 2 w. od Radomyśla, o 60 w. od Popielni. Gorzelnia, własność Wierzbickiego, o 8 robotnikach, ma kocioł parowy, aparat Pistoryusza, r. 1881 przerobiła 17949 pud. zboża na 7686 wiader spirytusu, wartości 16, 140 rs. Łutowo, ob. Orzechowno, pow. lepelski. Łutynowo, niem. Lutens, dok. Lautens, wś, pow. ostródzki, blisko pow. olsztyńskiego, 3 4 mili od Olsztynka, w tak zw. starych, po większej części polskich, acz luterskich Prusach, istniała już r. 1411. R. 1501 ziemianie łutynowscy posiadali wł. 24 na prawie pomezańskiem i czynili tu służby wojenne według zwyczaju. Ob. Kętrz. , Ludność polska w Prusiech, str. 378. Kś. F. Łuwcża, ob. Łówcza. Łuwcze, gajówka na obsz. dwor. Opłucko, pow. Kamionka Strumiłłowa. Łuwocicy, niem. Lautitz wś na saskich Łu życach, w pow, lubijskim. Szkoła elementar na. W r. 1875 Serbów 32. A. J. P. Łuża, folw. w pow. nowogródzkim, przy drożynie wiodącej z Przyłuk ku Niemnowi, do wsi nadniemeńskiej, flisackiej z rzemiosła Bereżnej; miejscowość nizinna, bezleśna, z glebą lekką, okr. polic. 4 mirski. A. Jelski. Łuża Biała, błoto w pow. borysowskim, w okolicy rz. Berezyny, tam gdzie się ona roz lewa w jez. Miadzioł, o w. 5 za zaśc. Baturyna. Jest podanie ludowe, że idąc tędy Stefan Batory na zdobycie Wielkich Łuk w r. 1580, kazał sypać groblę z białego piasku, bo zape wne taki był pod ręką; jakoż rzeczywiście do dziś dnia istnieje śród moczarów grobla piasz czysta, na pół wiorsty długa, od której miej scowość Łużą białą nazwana. Gmin do tej tradycyi dodaje, iż tę groblę wojsko królew skie czapkami usypało. O szlaku Batorowym w tych stronach ciekawe szczegóły można znaleść w dziele Eustachego Tyszkiewicza p. t. Opisanie powiatu Borysowskiego ob. 49 53; tam i o ŁuźyBiałej. A. Jelski. Łuża Czarna, chutor, pow. święciański, 4 okr. adm. , o 39 w. od Święcian, 2 dm. , 7 mk. , z tego 5 staroobr. , 2 żyd. 1866. Łuża, rz. , ob. Łudza. Łużajka, lewy dopływ Ostrej, lew. dopływu Soży, lewego dopływu Dniepru. Łużan, ob. Łużany. Łużanka al. Luszanka, także Łuszka, znaczny strumień górski, bierze początek w Gorganie, pospolicie Ardziałuszą zwanym ob. t. II, 706, 1, na płn. stoku Bukowińca 1262, szczytu tego pasma, wznoszącego się na płd, zach. granicy gm. Łużek, w pow. dolińskim, w lesie Czeryniu. Potok płynie na płn. wsch. górską doliną, nad którą od zach. bieży od Bukowińca począwszy grzbiet z szczytami Kiczerą 1082 m. , Tusulem 771 m. i Tomnatykiem 900 m. , tworzący dział wodny między Brzazą a Łużanką. Od wsch. zaś ciągnie się nad jego doliną grzbiet poprzeczny ku płn. , jako dział wodny Ł. i Lipy, kończąc się przy ujściu Lipy do Ł. szczytem Łomowatą górą 767 m. . Górną dolinę źródeł Ł. otacza grzbiet łukowato ku płd, wygięty od Bukowińca biegnący przez szczyt Pout 1243 m. po szczyt Gorgan 1133 m. . Potok, dosięgnąwszy górnych chat wsi Łużek, zwraca się na wsch. , a

Łutaje

Łutaje

Łutawa

Łutcza

Łutiwna

Łutki

Łutków

Łutno

Łutowcz

Łutownia

Łutowo

Łutynowo

Łuwcża

Łuwcze

Łuwocicy

Łuża

Łużajka

Łużan

Łużanka