dm. 8, katol. 18, ew. 43. Parafia Polski Ciechocin, szkoła Okiersk, poczta Tuchola. Łosiny, potok, wypływa z lasu pokrywa jącego północny stok góry Liwocza 561 m. , w obr. gm. Brzysk, w pow. pilźnieńskim; pły nie na wschód łąkami wsi Brzysk, poczem pół nocną granicą tejże wsi, a w końcu na obszarze wsi Bukowej wpada do Wisłoki z lew. brz. Długość biegu 6 1 2 kil. Na Kummersberga mapie Galicyi, sekc. 18, mylnie czytamy Fosiny potok. Br, O. Łosiowce, wś włośc, pow. oszmiański, 3 okr. adm. , od Oszmiany o w. 57, od Dziewieniszek w. 29, dm. 10, mk. katol. 71 1866. Łosiowka, folw. , pow. ihumeński, 153 mr. rozl. , od 1873 r. własność Wachajewa. Łosiówki, grupa chat włościańskich na obszarze gminy Zakopanego, w pow. nowotarskim, niedaleko granicy Zakopanego z Poroninem. Kopiec graniczny, pod 49 19. 66 płn. sz. g. , a 37 39. 94 wsch. dłg. g. F. , wznosi się 874. 01 m. npm. Uznański. Chaty te zajmu ją północnowschodni koniec wzgórza, wzno szącego się po północnej stronie rz. Zakopian ki, którego części rozmaite mają nazwy. Gu bałówka ob. jest częścią tego wzgórza. Długa ta góra, ciągnąca się aż ponad Koście liska, kończy się na zachód od kościoła w Bańkówkach nagłemi urwiskami nad Zakopianką i należy w części do Zakopian, w części do Zubsuchowian, którzy ją r. 1875 kupili od dziedzica Uznańskiego. Br. G. Łosiszki, wś, pow. maryampolski, gm. Michaliszki, par. Igłówka, odl. 20 w. od Maryampola. Ma 5 dm. , 36 mk. ; w 1827 r. wś rząd. , 1 dm. , 17 mk. Łosiszki 1. zaśc. rząd, pow. święciański, 2 okr. adm. , o 21 w. od Święcian, 1 dm. , 9 mk. katol. 2. Ł. , zaśc. rząd. , pow. święciański, 3 okr. adm. , o 33 w. od Święcian, 5 dm. , 45 mk. katol. 3. Ł. , zaśc. włośc, pow. świę ciański, 1 okr. polic, mk. katol. 19, dm. 2, od Swięcian 24 w. 1866. Łosk, mko rząd. w pow. oszmiańskim, nad bezimiennym strumieniem, wpadającym do Berezyny, 2 okr. adm. , gm. Horodźki, 42 w. od Oszmiany, 65 dm. , 692 mk. , z tego 433 prawosł. , 57 katol, 102 żyd. Dwa kościoły prawosł. , jeden mur. , drugi drew. i kościół katol. drewn. 1866. Była tu parafia katol. dekanatu. Wiszniewskiego. Zamek Ł. w w. XIV już istniał, własność książąt tego imienia. Tuż przy mku wznosi się góra na 30 łokci wysoka; staw ją kiedyś oblewał, a teraz tylko rzeka płynie, i na niej to właśnie był ów zamek. Wierzchołek góry, owalny, ma ze dwa morgi przestrzeni, i tam gdzie niegdyś możne książęta i pany mieszkały, siedzi teraz w skromnej chałupie rolnik czynszowy, obsiewając część tego gruntu zbożem, a część zostawując na pastwisko. Pełno tu szczątków cegły, wszędzie ślady sklepów. Przed półwiekiem wyorano jeszcze jakąś obręcz srebrną, podobną do naramiennika. Wszystko to było niegdyś pełne życia i ruchu, wszystko obronne i zamożne, a nawet sama osada pod zamkiem miała być rozległa, kiedy tu zwłaszcza książęta Łoscy mieszkali. Ostatnia z tego rodu księżna Łoska, ciągle tu przebywająca, zrobiła r. 1498 fundusz dla kościoła paraf. i plebanii. Po jej zgonie zawładnął temi dobrami Stanisław Piotrowicz Kiszka marszałek lit. i namiestnik lidzki, skąd wytoczyła się o to między nim a kniaziem Iwanem Jarosławiczem przed królem Aleksandrem sprawa w Brześciu. Kniaź Jarosławicz dowodził, że po księżnej Łoskiej, bezpotomnie zmarłej, siostra jej a żona jego powinna była Łosk odziedziczyć; Kiszka zaś składał się przywilejem na te dobra, jaki król Kazimierz IV dał ojcu jego, nieboszczykowi Piotrowi Janowiczowi Kiszce, wojew. trockiemu. Że jednak Kiszka przywileju z sobą nie przywiózł, król odłożył rozstrzygnienie sprawy do powtórnego swego przyjazdu do Litwy. Z tem wszystkiem Łosk pozostał w ręku Kiszków, którzy wkrótce potem do ogromnych bogactw przyszli. Jeden z nich, a podobno syn Stanisława Jan Kiszka z Ciechanowca ssta źmudzki i krajczy lit. , pan 70 miast i 400 wsi, stawszy się głównym orędownikiem aryanów na Litwie, zbór helwecki w Łosku znajdujący się oddał w połowie XVI w, aryanom, gdzie sławnego z nauki Szymona Budnego ministrem zrobił. Żarliwość zaś swoją posuwając dalej, założył tu r. 1574 drukarnię, jedynie celem ogłaszania ksiąg socyniańskich. W Ł. to Budny przełożył na język polski Nowy Testament, i w Ł. go r. 1574 wydrukował. Podobno że drukarnia tutejsza została przeniesiona z Węgrowa, co dowodzi podobieństwo druków. Zarządzał nią naprzód Daniel z Łęczycy, a po nim Jan Karcan z Wieliczki, aż do r. 1587, kiedy się przeniósł do Wilna. Poczem zdaje się, że drukarnia ta wkrótce upadła. Wydała ona niemało dzieł socyniańskich, a między innemi Szymona Budnego, Paleologa, Marcina Czechowicza, Aleksandra Witrelina w r. 1586. Ta wyszły słynne Frycza Modrzewskiego Księgi o poprawie Rpltej r. 1577, przełożone po polsku przez Cypryana Bazylika, z przemową Wolana, nakładem Mikołaja Moniwida Dorohostajskiego, wojewodzica połockiego. Musiano jednak, przynajmniej z początku, i kalwińskie księgi tu wytłaczać, kiedy węgierski dziejopis kościołów wyznania helweckiego w Polsce i Litwie, drukarnię łoską do swoich policza. Radziwiłłowie odziedziczyli po Kiszkach Ł. , który z czasem oddany został na fundusz altaryi przy kościele katedralnym wileńskim. Por. Krewo, Łosiny Łosiny Łosiowce Łosiowka Łosiówki Łosiszki Łosiszk Łosk