z tych włościaliskich 401, 443, osad 24, 000, dworskich 418, 670; b łąki 199, 696 mr. , z tych włościańskich 109, 753, osad 4, 039, dworskich 85, 904; c lasy i pastwiska 430, 327 mr. , z tych włościańskich 25, 901, osad 8, 745, dworskich 395, 681. Ile właściwie jest lasów prywatnych w gub. nic wiadomo; odliczywszy z Sumy ogólnej lasów i pastwisk, połowę na lasy wypadłoby 215, 000 mr. , lecz suma ta o wiele przewyższa rzeczywistą, gdyż lasy stanowią jedyny ratunek zagrożonych upadkiem właścicieli lub też podporę nabywców przy wypłacie rat i skutkiem tego coraz bardziej znikają z powierzchni, obszerne i dobrze zakonserwowane lasy są rzadkością w gub. , a cena sążnia drzewa w ciągu kilku ostatnich lat podwoiła się z 4 1 2 na 9 rs. a nawet i 10 rs. na miejscu. Cena ta byłaby jeszcze wyższą, gdyby nie obfitość lasów rządowych, których jest w ogólnej sumie 164, 017 mr. , i pod tym względem gub. łomżyńska zajmuje trzecie miejsce w kraju idą przed nią gub, suwalska i radomska. Lasy rządowe dzielą się na 7 leśnictw, a mianowicie 1 leśnictwo Rajgród w pow. szczuczyńskim 27, 214 mr. ; 2 Zambrow w pow. łomżyńskim i ostrowskim 16, 600 mr. ; 3 Brok w pow. ostrowskim 30, 240 mr. ; 4 Nowogród w pow. kolneńskim 31, 892 mr. ; 5 Ostrołęka w pow. ostrołęckim 28, 673 mr. ; 6 Makow w pow. makowskim, ostrołęckim i pułtuskim 8, 744 1 2 mr. ; 7 Wyszków w pow. pułtuskim 20, 654 mr. Lasy te nie wszystkie jeszcze są urządzone, przynoszą jednakże przecięciewo 200, 000 rs. rocznego dochodu. Z powodu braku drzewa w niektórych okolicach, a szczególniej w pow. kolneńskim wzięto się do wydobywania torfu, lecz wydobywanie odbywa się w sposób prosty nie ulepszony, używają także torfu na opał do kilku gorzelni w pow. łomżyńskim. Lasy w gub. łomżyńskiej, są przeważnie iglaste, sosnowe, świerki i jodły są rzadkie, modrzewie gdzie niegdzie troskliwie hodowane w Feliksowie leśnictwo Brok. Lasy liściaste na gruntach niskich złożone przeważnie z olszyny i brzeziny, w pow. pułtuskim są lasy dębowe, nad brzegami Narwi rośnie bardzo wiele topoli, osin, oddzielnie pomiędzy innemi drzewami rosną także graby, jesiony, klony, lipy, wierzby, brzosty, wiązy, a z krzaków jałowiec, leszczyna, głóg, tarnie, kalina, różne gatunki krzewistej wierzby i t. p. Przemysł stoi na bardzo niskim stopniu, nie ma w gub. łomżyńskiej wielkich fabryk lub zakładów przemysłowych, a tylko istnieje przemysł oparty na rolnictwie lub wspierający rolnictwo, tak np. gorzelnictwo w zupełnym rozwoju. Przed podwyższeniem opłaty akcyznej były prawie w każdym folwarku gorzelnie, które potem w znacznej części zostały zamknięte, lecz te, które obecnie istnieją, prowadzone są na większą skalę, przy zastosowaniu świeżych ulepszeń, używając za motor po większej części maszyn parowych. Gorzelni obecnie jest 28, w r. 1882 wyprodukowały okowity 19, 263, 389 stopni, zapłaciły akcyzy 858, 285 rs. 97 kop. , wartość wydanego produktu 1, 028, 713 rs. , dystylarni było 5, które wyrobiły produktu za 49, 456 rs. , zapłaciły akcyzy 7, 101 rs. 88 kop. , okowita wypędzona w 5 gorzelniach pow. kolneńskiego i szczuczyńskiego idzie w znacznej części za granicę do Hamburga. Piwowarni 36, wyrobiły piwa za 287, 222 rs. , zapłaciły akcyzy 69, 617 rs. 66 kop. Piwo zużywa Się na miejscu za wyłączeniem słynnego browaru drozdowskiego pow. łomżyński, który rocznie produkuje przeszło za 100, 000 rs. piwa, rozchodzącego się nie tylko po królestwie, ale i po całem cesarstwie. Cukrowni jest dwie, jedna w Łukowie pow. makowskim a druga w Gucinie pow. ostrowski obiedwie są własnością p. Augusta. Schura; w r. 1882 wyprodukowały cukru 63, 618 pudów, przedstawiających wartość 144, 800 rs, zapłaciły akcyzy 31, 809 rs. 5 kop. Młynarstwo rozpowszechnione, chociaż na niskim stopniu, dopiero w ostatnich czasach i w mniejszych młynach zabrano się do zaprowadzenia francuskich cylindrów, młynów parowych 2 w pow. pułtuskim, jeden w Zegrzynku przerabiający rocznie około 60, 000 korcy zboża, drugi mniejszy w Zatorach. Z młynów wodnych największy jest w Olszewie pow. ostrołęcki, zbudowany systemem amerykańskim, przerabiający rocznie 12, 000 do 20, 000 korcy zboża. Ogółem wszystkich młynów wodnych 296, wiatraków 135, a wartość wyrobionego produktu dochodzi 1, 000, 000 rs. , tartaków parowych 9, wartość produkcyi 385, 079 rs. , cegielni 42, wartość wypalonej cegły 64, 334 rs. , garncami 41 wypalających zwyczajnych garnków i misek za 12, 142 rs. , garbarni 28, wyprawiających na grubo skóry wartości 53, 730 rs. , skóry te idą po największej części za granicę dla ostatecznej wyprawy, fabryka tabaczna jedna w Ostrowie wyrabiająca rocznie tytoniu i papierosów za 23, 120 rs. , a płacąca akcyzy 11, 540 rs. , fabryka wyrobów bursztynowych w Ostrołęce braci Bernstein, produkcya roczna której dochodzi do 20, 000 rs. , 4 fabryk sukna niższego gatunku w Jedwabnem pow. kolneński, roczna produkcya ich 99, 345 rs. , majdanów do wyrobu smoły i dziegciu 19, roczna prod. 15, 658 rs. , fabryka zapałek 1 w Rajgrodzie pow. szczuczyński, roczna produkcya 6, 000 rs. , huta szklanna 1 w pow. ostrowskim, wyrabiająca rocznie produktu za 12, 146 rs. i wiele innych drobnych zakładów przemysłowych, jak fabryk octu, oleju, tasiemek, świec łojowych, sznurów, ogółem wszyst

Łomża